Na een valse start, dik tien jaar geleden, breekt de podcast eindelijk op grote schaal door. Zelfs in Hilversum, en niet alleen bij voorlopers als de VPRO. Ook NPO Radio 1 is ‘om’ en start begin november met een apart podcastplatform op radio1.nl en in de app van die zender. “Alleen het woord ‘podcast’ blijft een dingetje”, aldus de interne nieuwsbrief van Radio1, “want dat is nog altijd tamelijk onbekend bij een breed publiek”.
Je zal ze – ook in Hilversum – de kost moeten geven: mensen die best weten dat podcasting hip en booming is, maar niet precies weten wat het is. En dat is ook wel weer verklaarbaar, want de term podcast wordt voor verschillende dingen gebruikt.
De puristen denken bij een podcast aan een radioprogramma voor een specifieke doelgroep, meestal gesproken woord, dat niet via de ether wordt uitgezonden maar dat je kan downloaden van internet. Automatisch, met een gratis feed bij iTunes, TuneIn, Stitcher of een andere podcast host. Een soort Netflix voor radio, op je smartphone.
Anderen denken bij podcasting vooral aan Uitzending Gemist voor de radio, een handige manier om eerder uitgezonden radioprogramma’s nog eens lekker terug te luisteren als je daar zelf zin in hebt. Dat gebeurt via downloads of streams.
3FM-dj Michiel Veenstra zit in het kamp van de puristen: “Je zou als old school programmamaker wel achterlijk zijn als je dacht dat je er met ouderwets, lineair uitzenden wel bent. Radio luisteren is heerlijk als je met andere dingen bezig bent. Maar als je nèt even wat meer wil is de podcast een fantastische aanvulling. Van alle speciale dingen die ik voor mijn 3FM-programma maak, gebruik ik op de radio maar een deel. In de podcast kan ik veel verder gaan, voor de liefhebbers. Dat is heerlijk. En het bestaat naast elkaar, je hoeft echt niet bang te zijn dat je je radioluisteraars kwijtraakt.”
Gerard Walhof is hoofdredacteur Radio bij de VPRO, een omroep die traditioneel vooroploopt in het gebruik van nieuwe media, dus ook met de podcast. Walhof hanteert de brede definitie van podcasts: alle media die te downloaden zijn en die audio als basis hebben. “Het gaat heel goed met de podcast. En dat past ook helemaal in het veranderend mediagedrag, dat mensen zelf bepalen wat ze tot zich nemen, en wanneer en waar. Dat zagen we al bij tv, dus we wisten dat dat ook bij radio zou gebeuren. De vraag was niet òf, maar wanneer. Op dit moment lijkt alles samen te vallen. We zien een enorme groei in het gebruik van onze podcasts. Als je alle VPRO programma’s optelt kom je in september op 2 miljoen downloads en 860.000 streamstarts. Nou, dat was een jaar geleden echt ondenkbaar.”
Ook maker en trainer Richard den Haring ziet het podcastgebruik exploderen. Omdat de luisteraars soms door de bomen het bos niet meer zien, begon Den Haring in januari de website podcastluisteren.nl. Een digitale gids voor podcastland. “We zijn ermee begonnen om een podium te bieden voor al die mooie nieuwe podcasts, zodat je ze kan vinden.” De site geeft uitleg over het medium en biedt de mogelijkheid om per genre of op titel een postcast te zoeken en af te spelen. Het bezoek neemt iedere maand fors toe.
Den Haring maakt zelf ook podcasts over cultuur en wetenschap. “Het is de ultieme vorm van radio, waarin je het medium helemaal kan benutten. Echt storytelling. Lekker niet live. Het veld in, onderzoek doen, een mooi verhaal componeren, met 5 of 6 sprekers op één onderwerp.”
De VPRO heeft al veel ervaring met het medium opgebouwd. Gerard Walhof: “Bij ons is de podcast al lange tijd een belangrijk onderdeel van onze activiteiten. Als wij iets zien dat spannend en aantrekkelijk lijkt stappen we er gemakkelijk in. Ik snap best dat de NPO zegt: we weten niet of dat wat wordt dus we steken er nog even geen geld in. Voor ons ligt dat anders. Bereik is voor ons niet altijd het belangrijkste. Een podcast geeft je de mogelijkheid om de diepte in te gaan en een band met je luisteraar op te bouwen. Als een podcast 1000 euro kost en je bereikt 1000 luisteraars vind ik dat een mooi resultaat.”
Een goed voorbeeld is volgens Walhof The Presidential Podcast, waarin VPRO-presentator Chris Kijne en NRC-correspondent Guus Valk al maandenlang elke 14 dagen de campagne van de presidentsverkiezingen doornemen. Het is een van de best beluisterde podcasts van de VPRO. Walhof: “Tempo, toon, diepgang, het spreekt de luisteraar direct aan. Daar zitten twee mannen vol passie te praten over wat er nou weer is gebeurd in die campagne. Als een spannend jongensboek. Dat kan niet op Radio 1, wel in een podcast.”
Van een heel andere orde is de podcast D-Tales, waarin 3FM dj Michiel Veenstra samen met twee vrienden wekelijks uitvoerig met elkaar praten over alles wat met Disney te maken heeft. Veenstra: “Dat deden wij als Disney-gekken toch al wekelijks, dus we dachten: waarom zetten we er geen microfoon bij? Engelstalige Disney-podcasts zijn er genoeg, maar een Nederlandse was er nog niet. En dat wordt door de fans gewaardeerd. Eerst een paar honderd downloads per week, maar nu ze het weten te vinden zie je dat ze ook oudere afleveringen gaan beluisteren, onderweg naar Disneyland Parijs of zo. Dat is het mooie van podcasts.”
Gerard Walhof van de VPRO: “In onze top 5 staan ook programma’s die we al lang niet meer uitzenden, zoals het Marathoninterview, Radio Bergeijk en OVT. Het archief krijgt daardoor dus veel meer waarde. En het betekent ook dat de oudere luisteraar de weg naar de podcast heeft gevonden.”
Een aparte categorie is die van de tech-podcasts, die vaak al jarenlang bestaan met een groot en trouw publiek. De Appels en Perenshow, bijvoorbeeld. Daarin praten presentatoren
Wietse en Reinier elke week een uur lang over Apple, technologie, gadgets, het internet en alles wat er maar bij komt kijken. Geestig en informatief, ook voor leken, en al lange tijd een van de best beluisterde Nederlandstalige podcasts bij iTunes.
Richard den Haring: “Dat is echt een eigen niche. De tech-podcasts waren er 10 jaar geleden al bij en ze zijn er nu nog. Wij geven sinds kort workshops hoe je een podcast moet maken en wij zien dat er nu ook een andere categorie geïnteresseerd raakt: communicatiemensen van bedrijven en organisaties. Die willen leren hoe je een podcast kan gebruiken in plaats van een nieuwsbrief, bijvoorbeeld. Een heel effectief middel omdat je èchte mensen aan het woord kan laten. En het is gemakkelijk te maken.”
Ook in Hilversum begint de eigen rol van de podcast dus langzaam door te dringen, al gebruiken de meeste omroepen het medium nog vooral als soort Uitzending Gemist. NPO en AVROTROS konden desgevraagd geen luistercijfers overleggen, al wist die laatste wel dat Andermans Veren, De Sandwich en het Hoorspel de meest gedownloade eigen podcasts zijn.
Michiel Veenstra: “Ik was net een week in Amerika en daar ziet je echt óveral mensen podcast luisteren. Vooral gesproken woord, muziek veel minder. De mensen gaan op zoek naar content die ze niet op de radio vinden. Dat kunnen we hier ook verwachten. Radio blijft; een live feed met een gemiddeld aanbod. Maar wil je ergens dieper op ingaan dan doe je dat on demand. De techniek is er, de mensen weten het te vinden, het is makkelijk en goedkoop, dus je kan voor elke niche een podcast maken. Dat wordt een heel interessante tijd.”
1 Trackback / Pingback