Rick van Velthuysen: ‘Het radiolandschap gaat radicaal veranderen’

Rick van Velthuysen startte alweer 38 jaar geleden als dj bij het lokale radiostation ‘Vrije Radio Bollenstreek’. Door de jaren heen heeft de diskjockey alle vormen van radio meegemaakt. Van radiopiraat naar de publieke radio én televisie tot aan de start van commerciële radio. Nu is hij ook zeer actief op gebied van digitale radio. Volgens Van Velthuysen gaat het radiolandschap komende drie jaar radicaal veranderen.

Vooral bij de publieke omroepen lijkt radio een ondergeschoven kindje. Bij beleidskwesties wordt immers vooral gefocused op televisie. Hoe komt dat volgens jou?
Dat de televisie altijd voornaam is, dat is al zo lang als dat ik de Nederlandse media consumeer. Het bijzondere vind ik wel dat het lineaire werken nog heel erg vastgeroest zit bij de radio, terwijl de televisie al flinke stappen heeft gemaakt en al lang geleden is losgekoppeld van de ouderwetse zenders vanuit IJsselstein. Het wordt wel de hoogste tijd dat de Nederlandse nationale radio zich serieus klaar gaat maken om voor zichzelf online een positie te verwerven, vooralsnog is er veel online ‘spielerei’. Maar de grote merken houden, tot het haast oneindige, de FM-radio ferm vast en daar zou ik graag meer ontwikkeling en lef willen zien.

Je won in 2014 De Gouden RadioRing met je populaire programma ‘Rick in de Morgen’. Toch moest je met enkele andere radio-dj’s bij Radio Veronica vertrekken. Hoe kijk je nu terug op deze gebeurtenis en de nieuwe koers van Radio Veronica?
De 13e november 2014 staat voor altijd in mijn geheugen gegrift. Een prijs winnen waarin het luisterend publiek de doorslaggevende factor is, dat blijft voor programmamakers toch het hoogst haalbare. Als je ziet hoe de tv-variant de Televizierring leeft bij mijn collega´s van de televisie, dan begrijp je wel hoe blij ik was toen ik uiteindelijk stamelend op het podium van de Gouden Radioring stond. Over Radio Veronica heb ik geen mening. Sowieso heb ik geen rancune en ik vind het raar om mij kritisch uit te moeten laten over collega´s met wie ik jarenlang in goede harmonie heb samengewerkt. Ik gun hen oprecht het allerbeste.

“Radiomaken in Spanje is een soort van zendingswerk”

Al enige tijd woon je deels in Spanje, waar je ook mede-eigenaar bent van de Spaanse Radiozender Costa Blanca Radio. Wat zijn volgens jou de grootse verschillen tussen het Spaanse en Nederlandse radiolandschap?
Radiomaken in Spanje is een soort van zendingswerk, momenteel is het een hobby. Over 15 jaar hoop ik dat ik er voor mezelf een ‘pensionado hideout’ van kan maken , maar vooralsnog ligt dit in de bekwame handen van radiominnende Nederlanders in Spanje.

Je bent vooral bekend als radio-dj, maar hebt in het verleden onder andere Toppop op televisie gepresenteerd. Tegenwoordig zien we vaker dat radio-dj’s regelmatig op televisie te zien zijn. Was voor jou de overstap van radio naar televisie makkelijk te maken?
Leo van der Goot heeft mij rond 2000 weer enige tijd op televisie toegelaten. Leo zei altijd: “Radiomakers op de televisie; daar maak ik mij geen zorgen over”. Wat hij hoogstwaarschijnlijk hiermee bedoelde is dat radiomakers makkelijker televisie maken, dan dat televisiemakers op de radio kunnen werken. Radiomakers zijn gewend om altijd met één dimensie minder te werken. Om eerlijk te zijn span ik mij niet in om iets op televisie te gaan doen, zelfs wanneer de honorering beter is. Radio blijft mijn ideale playground. Jaren geleden hoorde ik nog wel hoe Lex Harding mijn casting voor TMF beoordeelde: “Hij is een rare lul, maar hij kan het wel!” en ik spreek hem daarin zeker niet tegen.

Net als de meeste radio-dj’s heb jij het vak geleerd door te starten bij radiopiraten en lokale zenders. Tegenwoordig kan iedereen radio maken en uitzenden via eigen podcasts of digitale radiozenders. Maakt dit het vak toegankelijker?
Door de stand van de techniek is tegenwoordig de sky the limit. Als ik vroeger uit wilde zenden, dan moest dit clandestien, waardoor de spanning meer zat in het niet opgepakt te willen worden door de Radio Controle Dienst, dan in de aandacht voor het radioprogramma. Anno 2017 heb je al een werkende studio voor een bedrag waar ik vroeger 2 draaitafels en een Alecto-mengpaneeltje voor kon kopen. Het wereldwijde web staat nu open voor iedere éénling die op een zolderkamertje zit en een goed idee heeft. Enzo Knol, of je hem kunt waarderen of niet, heeft bewezen dat de wereld open ligt voor elke airtalent/personality. En wat een verrijking: volle bak op betaalbare high-end apparatuur werken op basis van trial and error alle leuke zelfbedachte concepten/programma’s de wijde wereld in streamen. Respect voor hen die het heft in eigen hand nemen en daar succes in hebben.

“Helaas kom ik niet veel uitgesproken talent tegen.”

Je loopt al heel wat jaren in de radiowereld mee. Wat zijn volgens jou de opkomende radiotalenten?
Helaas kom ik niet veel uitgesproken talent tegen. Het lijkt alsof de hedendaags coaching erop gericht is om het onderscheidende vermogen in te dammen. Gelukkig zijn er nog goede bevlogen radiocoaches, maar die krijgen vaak ook de opdracht om hun talent haast geformatteerd af te leveren, voorwaar een opdracht van formaat voor deze radiodieren en hun talenten. Ik werkte zelf altijd het liefst met ruwe diamanten en anti-helden, zoals bijv. Erik-Jan Rosendahl, wat een bron aan creativiteit en inspiratie is deze man. In wie ik heel erg geloof is onder andere Domien Verschuuren, daar zit een eigenwijze kop op. Daar hou ik van! Hij toont voor sommigen misschien nog wat ijdel, maar als hij uiteindelijk zich meer open durft te stellen, dan kan 3FM nog veel plezier aan hem beleven.

Je bent ook actief op de digitale radio, waaronder als presentator bij Traffic Radio. Tot op heden is het gebruik ten opzichte van lineaire radio nog beperkt. Wat kunnen we op gebied van digitale radio komende jaren verwachten?
Het is zo grappig om te zien dat de consument nu al over veel techniek beschikt, maar dat ‘ie vaak half niet weet wat er kan met de geboden techniek in hun smartphone, caraudio etc. Tegenwoordig neem ik iedereen maar mee naar hun eigen auto waar ze nog steeds niet snappen wat ze nu precies kunnen met het knopje “media” in het dashboard van hun auto, dan pak ik hun smartphone, connecteer dit met de stereo in hun auto, ga vervolgens naar TuneIn en er gaat op het gebied van internet radio ineens een wereld voor ze open. Bij Traffic Radio maak ik van maandag tot en met vrijdag van 7 tot 9 uur dus gewoon een landelijk dekkend, of nee nog beter gezegd een wereld dekkend ochtendprogramma en dat kan je zo simpel beluisteren, je moet het alleen even weten. Door deze onwetendheid winnen vooralsnog zij die op FM zitten, maar dat gaat de komende drie jaar echt radicaal veranderen.

“Geef de radio weer branie en durf”

Het radiolandschap is de laatste twee jaar flink in verandering door overnames en dj-transfers. De overheid wil in 2023 van de FM af en daarnaast groeit Spotify ook onstuimig. Is de radio zoals wij dat kennen toekomstbestendig?
Ik geloof en blijf geloven in de kracht van de radio, maar dan moeten we ons wel gaan onderscheiden van producten als Spotify. Daar waar zij, tot op jouw bloedgroep nauwkeurig haast weten wat ze moeten programmeren speciaal voor jou, daar moeten de huidige radiomakers weer juist gaan zorgen voor de verrassing, voor dat gevoel bij de luisteraar. Zodat zij denken “Als ik nu even niet luister dan mis ik misschien iets”. Jaren geleden werden de formats van Amerika naar Nederland geëxporteerd en dat was om structuur te brengen in het toen heersende ongebreidelde radiolandschap. Formatradio werd ondertussen een studie en steeds verfijnder, zodat het uiteindelijk alles onder controle kreeg, zodanig dat luisteren naar de radio té voorspelbaar werd en het wordt nu juist weer eens tijd om luisteraars echt te verrassen en talenten weer het lef te geven om te durven, want lef is dat wat wij nu nodig hebben bij de radio. Geef de radio weer branie en durf, maak het hierdoor relevant en het komt uiteindelijk vanzelf allemaal wel weer goed.