Vijf generaties De Mol

Grootvader John had geen cent te makken, kleinzoon John is schathemel rijk. De opvallendste mediafamilie van Nederland telt inmiddels vijf generaties.

Eerst een impressie, uit de door Herman Pieter de Boer geschreven biografie van Eddy Christiani Het stond in de sterren (1969 Born Amsterdam): “Mevrouw Christiani”, zei hij, “ik ben de bandleader John de Mol. En dit is mijn trouwe echtgenote en dit is mijn nazaat, John de Mol junior. Ik heb gelezen dat uw zoon gitaar speelt en zich aanbiedt voor een engagement. Daar kom ik voor.” “Gaat u zitten”, zei de moeder van Eddy, “een kopje koffie?” “Volgaarne”, zei de bandleader. “Thuis drink je altijd bier”, zei het jongetje. “Hou je mond, Johnny!” zei de moeder. En tegen ons: “Hij zegt maar wat.” Terwijl de koffie werd ingeschonken, zei de heer De Mol: “Eddy – ik zal maar Eddy zeggen, nietwaar? –  hoe oud ben je?” “Ik word zeventien, meneer.” “Prima. Wat ik je aan te bieden heb, is een engagement in Zwitserland.” De Mol was een dromer en practicus tegelijk, een zeldzame combinatie, die erg ontwapenend werkte. “In Zwitserland is het zoete leven. Champagne in koel bedauwde flessen, tapijten waar je tot je enkels inzakt, zonnebaden op sneeuwhellingen, en overal walgelijk rijke mensen die honderdjes in je mouw stoppen.”

De Mollen
De ‘bandleader’ staat aan het hoofd van de tot op heden vijf generaties tellende familie De Mol. De bonkige orkestleider had alles wat aan bagage nodig was om de moeilijke jaren ’30 en WO II te overleven. De ras-entertainer – virtuoos op accordeon, matig als zanger – ontpopte zich als een creatieve ‘ritselaar en regelaar’.  Natuurlijk, er zijn meer artistieke families die geschiedenis hebben geschreven, hun stempel hebben gedrukt op de toneel- en amusementswereld. De Römers bijvoorbeeld, van Piet Römer (1928-2012) tot en met kleinzoon Thijs (1978). De Mollen echter hebben zich op meerdere en uiteenlopende gebieden onderscheiden. ‘Oer’ De Mol als kapelmeester en in revues; zoon John als zanger, later binnen de Stichting Conamus, opkomend voor Nederlandse artiesten en hun repertoire; diens zoon John ontwikkelde zich tot mediamagnaat en de zoon van deze John – Johnny – trekt de aandacht met zijn televisieprogramma’s en theateroptredens; zoontje Johnny van deze Johnny en zijn vrouw Anouk is nog een ‘mini-mannetje’, geboren in 2018. Pappa dicht hem al ‘rock ’n roll’-talent toe.

Armoe troef
Wanneer de orkestleden in het nieuw gestoken moesten worden, kocht John de kleding, het kostuum voor zichzelf werd door zijn musici betaald. Alleen, zij wisten dat niet. De orkestleider had nooit geld. Stapte John met vrouw en kind op de tram en zag hij de conducteur aankomen, stapten ze snel uit. Weer een gratis ritje. John de Mol (1912-1970) had een eenvoudige kamer, een goedkoop optrekje, hoog bovenin het Amsterdamse Hotel Holland, waar hij beneden werkte, in Café Mooy. Eddy Christiani, nog knaap, mocht daar inspelen, twee maanden, een soort leerschool en voor De Mol een gratis muzikant die meedeelde uit de fooienpot. Soms was hij de praktische slagerszoon, die ervoor zorgde dat ergens gratis een aardappeltje kon worden meegeprikt, in ruil voor sappige anekdotes. Wanneer hij geen cent te makken had, zei hij: “Ik heb zo’n dalles, Eddy, als ik op een cent trap, kan ik door mijn schoenzolen voelen of-ie kruis of munt ligt.” De Mol kon ook grof zijn, op een wonderlijke manier: “Die man is niet kaal, Eddy, zijn ene knie groeit door zijn achterhoofd heen.” En: “Die? Die heeft zoveel gedronken, als je op zijn navel drukt, staat er in neonletters VERGUNNING op zijn voorhoofd.” Kortom, aldus Eddy: “Een man om van te houden.” Van een engagement in Zwitserland is het nooit gekomen voor John de Mol & his Swing Specials, wel van contracten in hoofdstedelijke etablissementen als De Arena, het Café-cabaret van wielrenner Piet Moeskops en Negro Palace. Kapelmeester John viel op door zijn veelzijdigheid. Hij speelde accordeon (toetsen), zong (operette en populair werk) en amuseerde het publiek met het maken van ‘vreemde geluiden’. Toen er geen aansluiting (= geen werk) was schreef hij de omroep: “Zojuist teruggekeerd van een buitenlands tournee, vestig ik mij voor enige maanden in Nederland. Graag zou ik kennis willen maken met uw studio, met de meeste hoogachting”. De VARA hapte toe. John de Mol & his Swing Specials traden twee maanden lang op bij de socialistische VARA, en met hetzelfde orkest, maar nu als Frans Wouters & zijn KRO-meeuwen, bij de rooms-katholieke concurrentie. Tijdens WO II maakte John furore met de muzikale revue Flamingo, met artiesten als Frans van Schaik (De Zingende Zwerver), zangeres Anny Xhofleer en de muzikale clown Fantasio (Bob Bleijenberg). “Met Decors en Monteering zoals U bij geen enkele revue te zien kreeg; met schitterende costumes in een kostbare en bonte verscheidenheid.” (Advertentie in het nazigezinde tijdschrift Cinema & Theater, augustus 1943).

El Paso en ‘n Beetje
Na een periode achter de schermen actief te zijn geweest duikt De Mol in 1960 op bij de zeezender Veronica, waar hij zich voornamelijk bezighoudt met het schrijven en opnemen van reclamemuziek. Zoon John de Mol verwierf bekendheid als radiozanger, in een tijd dat men “in Hilversum onder iedere stoeptegel wel een vocalist kon aantreffen”. Velen waren er, die bij de omroepen een boterham verdienden. Aan elk orkest was wel een zanger en zangeres verbonden. Deze De Mol had een bruikbare stem, ook speelde hij redelijk bas. Dat laatste onder meer bij het Orkest Eddy Christiani, dat in de zomermaanden zijn opwachting maakte in Nederlandse en Belgische badplaatsen. “Bassist John de Mol heb ik als baby nog op schoot gehad”, zo stelde de razend populaire Eddy hem aan het publiek voor. Met het countryliedje El Paso scoorde hij in 1967 een nummer één notering en bijna reisde hij in 1959 met ’n Beetje af naar het Eurovisie Songfestival in Cannes. Een vakjury besliste wie het werkje van Willy van Hemert en Dick Schallies zou moeten zingen: Teddy Scholten of John de Mol. De uitslag en het resultaat zijn bekend. De NCRV boycotte ’n Beetje vanwege het zinnetje “Soms vergeet je je eedje van trouw”.

Strengholt
Na het ontbinden van de grote orkesten en de talloze kleine formaties door de omroepen leek John brodeloos te worden. Niet dus. De voorzitter van voetbalclub Gooiland, later benoemd tot erelid, trad als vertegenwoordiger in dienst van muziekuitgeverij Strengholt, die via Basart de platenlabels Wham en Park in de markt zette. In het land kwam hij collega’s uit het vak tegen: Arie Merkt, drummer van de Dutch Swing College Band, reisde voor Polydor, en Henny Frowein, bassist van het Atlantic Quintet, voor Phonogram. John bleek niet in de wieg gelegd om platen te verkopen. Het sjouwen met loodzware koffers stampvol platen beviel hem allerminst. Toch wist hij orders te schrijven. Hoe? Vermoeid stapte hij de platenwinkel binnen, zonk neer in een stoel en zei diep zuchtend: “Ik voel me beroerd, laat me even zitten, ik ga zo naar huis”. De winkelier, zeer begaan met de voormalige radiozanger, vroeg toch even naar de nieuwe releases te mogen kijken. “Nee, nee, alsjeblieft niet”, kreunde De Mol. Na enig aandringen, gaf hij toestemming, noteerde de order, verliet als een oude man de winkel, om eenmaal uitzicht met opgewekte tegenzin een volgend bezoek op eenzelfde wijze af te leggen. Vanaf 1971 ging het zakelijk crescendo met hem, inmiddels bekend als De Mol senior. Hij stond aan de wieg van Conamus (sinds 2006 Buma Cultuur) werd daar directeur, en toen Radio Noordzee Internationaal (RNI) op 6 maart 1971 de lucht inging, verloste Guus Jansen, eigenaar van zowel Strengholt als de zeezender hem uit zijn lijden en benoemde hem tot directeur.

Mediatycoon
De in 1931 geboren en in 2013 overleden voormalige zanger gaf zijn kinderen John (1955) en Linda 1964) een raad mee: “Wat je ook onderneemt in het leven, het maakt niet uit wat, zorg dat jullie de besten zijn.” John en Linda hebben naar hem geluisterd. En hoe! John is uitgegroeid tot mediatycoon en Linda staat in de Merken Top Tien even hoog genoteerd als Philips, KLM en CocaCola. Linda – ‘the girl next door’ – is minstens zo populair als koningin Máxima en als Mies Bouwman in haar beste dagen. John begon als dj bij RNI, in een garage ‘pielde’ hij met banden, maakte programma’s en trad op als manager van Willem Ruis, werkte ideeën uit en bood ze aan de omroepen aan. Zo bouwde hij langzaam maar zeker aan een imperium, dat nu radio- en televisiestations en YouTube-kanalen omvat. Hij veranderde het medialandschap met ongekende successen als Big Brother, The Voice en Utopia, die wereldwijd werden verkocht. Eerder mondde Johns samenwerking met Joop van den Ende in Endemol uit in de verkoop van deze onderneming aan het Spaanse Telefónica. Het maakte hen beide tot miljardair. Hij staat bekend als “spijkerharde onderhandelaar” en “veeleisende baas”. Wie na een dag hard werken rond de klok van 8 uur huiswaarts gaat, krijgt “Zo, heb jij een vrije avond?” te horen. Van schoonvader Willy Alberti is bekend dat hij John “een rare kerel” vond. Waarom? “Hij kijkt je nooit aan, is ‘ie verlegen?” In een vergadering werd grappend tegen hem gezegd “je bent geen mol, je bent een kruis”, hij vertrekt geen spier. Gevoel voor humor? Nauwelijks.

De mediaman staat bekend als een snelle beslisser. Een voorbeeld: de omroepen wezen Chateau Meiland af. John luisterde naar de bedenker en zei: “Top, we doen het”. Met deze SBS6 realityshow werd de Televizier Ring 2019 gewonnen. Is hij rancuneus? Wanneer John zijn rechterhand Patrick Scholtze ontslaat, krijgt de man contractueel één miljoen euro mee en ‘vergeet’ hij een cheque van € 453.000,00 uit te schrijven, een afgesproken bonus. Het wordt een slepende rechtszaak, die John verliest. Het contract met ITV werd voortijdig beëindigd. Dat kostte hem € 100.000.000, of zelfs meer. Er wordt nog gegist naar de reden van dat besluit. Hij haalde ook ‘oude meuk’ terug, Lingo en Man bijt hond. Hoon alom. De Mol junior werd de lachende derde, beide programma’s halen hoge kijkcijfers. En die zijn bepalend. Vallen die tegen, dan haalt John een programma acuut van de zender.

Uit zijn huwelijk met Willeke Alberti werd weer een John geboren, in de wandel Johnny genoemd, herkenbaar aan overdadige tatoeages en een hanenkam. Deze 4^e John in rij, ex-dj, is authentiek en ambitieus, gretig als zijn ouders. Veel valt nog niet te voorspellen over zijn artistieke toekomst, deze De Mol begint pas. En het in 2018 geboren Molletje zal zeker van zich doen spreken. Maar dat is munitie voor later.

Hoofdfoto: 1975 – ANP Historisch Archief – Creative Commons