In oktober bestond 3FM 50 jaar en bracht Arjan Snijders het boek: 50 Jaar 3FM, van vrolijke puinhoop naar Serious Radio uit. Er is gekozen om vooral de highlights te vermelden, waardoor oa een serieus hoofdstuk over de techniek sneuvelde. In 10 delen wordt de techniek achter 3FM in woord en beeld onder de aandacht gebracht. Dit maal deel 3: ‘De Jukebox Deuren’
Jukebox Deuren
Het eerst in het oog springend, nog voor de nieuwe studio’s bereikt waren, betrof de 2 klapdeuren die vormgegeven waren als de voorkant van een kleurrijke jukebox. Op de kleine naamkaartjes, waar bij een echte jukebox de titels van de grammofoonplaten vermeld, stonden destijds de namen van de Radio 3 jocks. Maar tijdens de nachtdiensten ontdekten technici dat die naamkaartjes makkelijk vervangen konden worden. Zo stond Greg Jonis ineens tussen Frits Spits en Jan Douwe Kroeske. En moest Henk Mouwe plaats maken voor Gerrit Jan van Putten…
(afbeelding) De legendarische Jukeboxdeuren van het nieuwe Radio 3 Centrum.
Sfeertje bouwen
Niet iedereen was destijds dolenthousiast over de inrichting van het nieuwe Radio 3 centrum. In de Volkskrant van 17 oktober ’87 stond een column van VPRO-programmamaker Rik Zaal getiteld: Sfeertje bouwen.
(afbeelding) Stukje daaruit: “Al maandenlang gingen er geruchten in Hilversum over de verbouwing van de presentatieruimte van Radio 3. De plek waar de disc-jockeys werken zou tot een hoerentent worden gemaakt; het zou daar steeds meer het uiterlijk krijgen van een goedkope discotheek; de NOS zou zelfs paarse verf hebben gedurfd. Ongelofelijke verhalen waren dat, want tot dan toe kende de NOS slechts vele schakeringen grijs, waarin een team van blinde en misantropische binnenhuisarchitecten de studio’s en controlekamers steeds maar weer onmenselijker maakten. Slechts een standaardpakket gezelligheid: een rode lamp, een blauwe lamp en een gele lamp, en die dan alledrie tegelijk aan. “Sfeertje bouwen”, werd dat genoemd. Het gevoel van de Nederlandse disc-jockeys, het zogenaamde sfeertje dat zij om zich heen hebben, heeft de NOS geïnspireerd tot de omgeving waarin zij zich thuis voelen, waarin de disc-jockeys graag werken. Die omgeving lijkt dus op een provinciale discotheek. En dat klopt: de programmering van het grootste gedeelte van Radio 3 is immers provinciaal.” Zoals gezegd, het was 1987, kritiek op het eigen nest, breed weergegeven in de pers, was in die tijd geen uitzondering.
Processing
In de jaren ’60 en ’70 was soundprocessing voor een publieke zender in Hilversum een onbekend fenomeen. Pas halverwege de jaren ’80 werd op Hilversum 3 de eerste Optimod geïnstalleerd. Dat leverde nogal wat discussie op. Programmamakers als Wim van Putten (De LP show) vonden zoiets ongehoord. Het tastte tenslotte het geluid aan, zo had de componist het niet bedoeld!
In het nieuwe Radio 3 centrum sloeg men destijds volledig door naar de andere kant, maar dat beseffen we pas met de kennis van nu.
In eerste instantie was er de keuze tussen een Neve compressor, een Compellor of de OptimodFM. Plus een schakelaar dit alles te ‘by-passen’, voor de muziekpuristen de het onaangetaste geluid bleven prefereren. Dan was er nog de eindlimiter (zendlijnbegrenzer) van het merk EMT, standje CD-showzeg maar (logische opvolger van de LP-show). Het was aan de uitzendende omroep te kiezen tussen de verschillende smaakjes processing.
Maar we zijn er nog niet, 3 jaar later kwam er nog een apparaat bij, de Inovonics, nieuwe knoppen, nieuwe kansen. In deze wonderdoos waren 5 presets beschikbaar. We lezen even mee met de verstrekte interne instructie van augustus 1990:
“Vanaf heden is het Radio 3 centrum uitgebreid met een kwalitatief hoogwaardige multi-band compressor / limiter: de Inovonics 250. Dit speciaal voor de FM-zendlijn processing ontworpen apparaat heeft 5 geprogrammeerde standen (A-B-C-D-E) en een total by-pass stand. Deze standen zijn specifiek voor Radio 3 ingeregeld. De klant heeft, zoals reeds vermeld, de keuze uit 5 verschillende vormen van Radio 3 processing”.
Dus elke dag klonk anders. En toen Radio 3 in oktober ’92 eindelijk in de horizontale stand ging, verschilde het per programma. Elk apparaat kwam dagelijks wel een keer tot leven.
(afbeelding) Stukje Processingproza. In de vacature voor ENG Technicus is inmiddels voorzien.
Maar, leve de klant, want die is koning. Er was nóg ruimte beschikbaar in het rack voor nieuwe apparatuur. Dat werd een keten van enkele achtereen geschakelde processoren, met de lichtblauwe Warsanis als basis. Deze combinatie werd Magic Box gedoopt, naamgegeven door Sjors Fröhlich & Peter Plaisier, destijds gekend als The Magic Friends. Dus vanaf dat moment was er de keuze uit negen verschillende smaakjes totaalprocessing. Leg dat maar eens uit aan een radiogoeroe uit Amerika. Die verschiet van kleur, verdubbeld zijn medicatie en vertrekt terstond met de eerste vlucht richting thuisland…
Bestel het 50 jaar 3FM-boek (FC Klap) hier
Plaatsing onder goedkeuring van Sybrand Verwer
1 Trackback / Pingback