Patrick Kicken: Wat ik van Bart van Leeuwen vind?

[BLOG] Tijdje terug ontving ik dit bericht: Hi Patrick. Wat vind jij van Bart van Leeuwen? Ik ben liefhebber van mooie radioprogramma‘s zoals Stefan Stasse die kan maken, dus ook van het Theater van het Sentiment. Maar wat deze presentator ervan bakt, jonge jonge wat een ergernis. Hij leest werkelijk alle teksten op, als een puber die een spreekbeurt moet doen op de Mavo. En het contact met luisteraars is ook werkelijk niet om aan te horen, zo lomp en dat met zijn radio-ervaring. Hoe sta jij hierin, herken je dat of vind jij het goed? Groeten, J.

Het is nu zaterdagmiddag en ik heb onze vriend Bart aan staan, met het Theater van het Sentiment op NPO Radio 5. Eerste indruk is: die man heeft er zin in. Hij klinkt opgewekt. Maar nu je het me zo vraagt, ja, ik hoor ook dat een gedeelte van zijn teksten niet spontaan bedacht is maar van papier komt. Dat is vaak zo het geval bij themaprogramma’s als het Theater. Het blijft de eeuwige discussie bij radio, vaak krijg je van coaches te horen dat je altijd alle info, zelfs zoiets als een weerbericht, moet vertellen en niet oplezen. Schrijf een paar steekwoorden op en maak daar dan je eigen verhaal van. Meer werk, maar wel boeiender om naar te luisteren. Kijk maar eens naar het publiek bij een speech van een CEO, die iets van een blaadje voorleest of zelf vertelt. Wereld van verschil, in aandacht en impact.

Het is te vergelijken met als je iemand opbelt. Dan zeg je ook niet, wacht, ik lees even een stuk uit de krant voor aan je. Nee, dan vertel je ook, in je eigen woorden ‘wat ik nou heb gelezen, die en die, dat en dat’. Het leuke aan Bart is dat hij soms een stuk (voorgeproduceerde) tekst voorleest en daarna zelf, als een soort van commentator, er nog zijn eigen sausje overheen gooit. De kunst is natuurlijk een tekst voorlezen alsóf je hem vertelt. Maar dat heeft ook met productie te maken. Schrijf je het in spreek- of in schrijftaal? Toch vind ik het bij Bart niet heel storend. Het zou krachtiger kunnen, maar het is geen tune-out factor. Wat goed is is dat Bart, ondanks dat het over een datum in het verleden gaat, in de tegenwoordige tijd spreekt. Het is woensdag 13 februari 1980, niet ‘het was‘ wat veel minder urgent en dus minder interessant klinkt.

Wat me ook opvalt is dat Bart de luisteraar (soms, niet altijd) als een groep aanspreekt. ‘Als jullie Abba willen, dan krijgen jullie Abba’. Ik vrees dat je dit bij de oude generatie discjockeys er niet meer uit krijgt. Ja, radio is een-op-een communicatie. Dus je spreekt de luisteraar persoonlijk aan, niet als een groep. Maar dat heeft ook met stijl te maken. Ik maak zelf altijd het onderscheid tussen jocks die tegen je praten en jocks die met je praten op de radio. Je kunt door de luisteraar persoonlijk aan te spreken hem of haar helemaal naar de radio toetrekken en een echte connectie maken. Maar daar is durf voor nodig, het maakt je ook kwetsbaar want zo lok je ook eerder reacties uit, zowel positief als negatief.

Wat Bart natuurlijk goed maakt is zijn uiterst herkenbare stemgeluid. Ook al is zijn stem niet meer even goed als zeg 20 jaar geleden. Daar krijgen we allemaal last van op onze oude dag, kijk maar naar Jeroen van Inkel die zelfs vrij moet nemen door stemproblemen. En toch is en blijft het onmiskenbaar Bart van Leeuwen als je hem hoort. Die door de jaren heen een plekje heeft veroverd in de hoofden en harten van luisteraars met het legendarische ‘De plaat en zijn verhaal’ en ‘Goud van Oud’. Wat dat betreft is het echt belachelijk dat zo’n legendarische radioshow nu door Marisa Heutink gepresenteerd wordt, in het weekend bij Veronica. Die programmanaam hoort eigenlijk alleen toebedeeld te worden aan de bekende namen die het in het verleden groot hebben gemaakt, waaronder Bart.

Omgang met bellers door discjockeys is vaak een ergernis. Of je hoort een jock die de beller te kakken zet, niet uit laat praten of bot reageert óf je hoort de beller het hele gesprek overnemen, wat ook niet goed is. De ene is daar nou eenmaal beter in dan de ander. Maar als je niet zo sterk bent in phoners is daar natuurlijk altijd nog het magnifieke apparaat de Voxpro. Die je kunt gebruiken om tijdens twee platen een leuk gesprek op te nemen. Je kunt zelfs jou en de beller ‘uit elkaar trekken’ als je door elkaar heen praat. Dat apparaat zorgt er op de eerste plaats voor dat de beller beter uit de verf komt. En jij dus automatisch ook. Dat groetjes en doei aan het einde van een telefoongesprek on-air is wel heel beleefd (Bart doet het ook) maar eigenlijk onzinnig: jij gaat niet weg en de luisteraar hopelijk ook niet.

Overigens hoor ik Bart nu in gesprek met ene Ben uit Amstelveen en dat is gewoon een gelijkwaardig, opgewekt, leuk gesprek. Het had wat minder gehaast gemogen, maar zeker niet slecht. Waar ik zelf niet zo goed tegen kan is dat Bart zijn vrouwelijke producer steeds noemt, Marielle heet ze geloof ik. ‘Ja Marielle vindt dat ook’ zegt Bart. Ik snap dat je de sfeer in de studio goed wil houden, maar het geeft zo’n onderons sfeertje dat ik me als luisteraar meteen minder betrokken voel. Laat zo’n vrouw meepraten of hou haar erbuiten. Hierdoor gaat Bart ook meer in de ‘we’ en ‘ons’ vorm praten. ‘We hebben net ook die fragmenten gehoord’. Maar goed, misschien bedoelt hij daar wel hij-en-de luisteraar mee, in het gunstigste geval.

Bart praat wel veel en bijna alleen maar ‘kaal’. Dus het programma mist wat schwung. Zo gaat hij nu bijna 10 minuten kaal (zonder achtergrondmuziek) in gesprek met sportverslaggever Govert ten Brakel. Maar misschien is dat bij NPO Radio 5 policy omdat de gemiddelde luisteraar niet zo heel goed meer kan horen 😉

Maar kies dan gewoon voor een betere telefoonverbinding, via bijvoorbeeld Whatsapp Audio of een vaste lijn, dan kun je er wel een leuk sfeervol bedje onder zetten. Govert klinkt ook weer lekker blikkerig via een 06, kan dat nou niet beter? (Het antwoord is ja). De show krijgt meteen veel meer sfeer aan het einde van het uur als Bart over een muziekje heen praat.

Wat steeds een ding blijft bij themaprogramma’s is dat je eigenlijk keer-op-keer moet uitleggen wat de bedoeling van de show is, zodat je mij als luisteraar er steeds bij betrekt. ‘Reset the stage’ noemen Amerikanen dat. Waarom niet even uitleggen: ‘Je luistert naar NPO Radio 5, mijn naam is Bart van Leeuwen en dít is het Theater van het Sentiment. Waarin we samen teruggaan naar die fijne tijd van toen!’. Wat meer jingles (hoor veel kale doorstarts) en meer vormgeving gebruiken zou ook minder vraagtekens en meer sfeer kunnen oproepen. Ik moet als verse luisteraar nu echt even zelf uitvogelen wat de bedoeling is met de summiere informatie die ik krijg in een half uurtje luisteren.

‘Je bent zo goed als je laatste radioshow’ is een veelgehoorde kreet in radioland. En ik denk dat dit ook het geval was met de NPO Radio 5 luisteraar die bovenstaand berichtje stuurde. Als ik Bart zo hoor heeft hij er zin in, reageert en luistert goed en op wat schoonheids- en stijlfoutjes na krijgt hij van mij in ieder geval een dikke voldoende. Iets meer ‘uniek Bart’ zou het wel aantrekkelijker maken: de bellers laten meer van zichzelf zien dan hijzelf. Er moet toch wel één herinnering per uur te vertellen zijn die Bart van Leeuwen zelf heeft meegemaakt op die koude dag in 1980? Ik zou aan zijn lippen hangen als luisteraar en het zou hem weer iets meer mens maken dan alleen maar een stem op de radio. Hopelijk kan hij wat met deze input en durft hij er zich wat van aan te trekken. Zo niet: ook goed. Ik zit nu eigenlijk het werk te doen van zendercoördinator NPO Radio 2 én 5 Peter de Vries. Maar of die het aandurft om zo op de details in te gaan bij een radioshow? Die is vast te druk met Rob Stenders binnenboord te houden.

Patrick Kicken

21 Comments

  1. Ik ben ook fan van Bart van Leeuwen. Jarenlang graag naar geluisterd op het werk. Je kon merken dat Bart van Leeuwen met Goud van Oud, helemaal in zijn element zat bij Radio Veronica. Hij heeft inderdaad een herkenbare stem. Ik vind dat hij op de radio altijd sympathiek overkomt en creatief is als het gaat om humor.

    Is NPO Radio 5 misschien te saai voor Bart van Leeuwen? Ik denk dat Bart van Leeuwen wel de ruimte moet krijgen om zijn creativiteit te kunnen benutten. Bij de commerciële radio ging dat in elk geval prima, omdat hij daar de vrijheid had, om zich te ontwikkelen.

  2. Bart van Leeuwen is een icoon op de Nederlandse radio! Toen hij destijds bij radio Veronica moest vertrekken vond ik dat heel jammer. Ik ben het dan ook totaal niet eens met de luisteraar die het bericht naar Patrick Kicken heeft gestuurd. Als ik de stem van Bart van Leeuwen hoor bekruipt mij altijd een gevoel van sentiment. Wat dat betreft past de titel van zijn huidige radioprogramma perfect bij hem.

    Teksten oplezen als een puber die een spreekbeurt moet doen op de Mavo? Laat me niet lachen. Dat kun je van heel veel huidige Dj’s op de radio zeggen. Het lijkt wel of die qua stem en show allemaal kopieën van elkaar zijn. Als je ze langer dan een minuut niet meer hoort ben je ze zo vergeten. Totaal niet onderscheidend van elkaar. Juist Bart van Leeuwen heeft een unieke stem die bij je blijft hangen. Laten de huidige Dj’s er maar eens voor zorgen dat zij net zo’n carrière krijgen als Bart van Leeuwen.

    Een Dj heeft een in mijn beleving de potentie om een legendarische Dj te worden: Bram Krikke. De rest is van de nieuwe lichting Dj’s zijn allemaal niet onderscheidend en inwisselbaar.

  3. Het enige programma van Radio 5 dat ik elke zaterdag en zondag beluister is het programma van Bart van Leeuwen. Sinds 1973 mijn favoriete DJ.

  4. Voor jouw doen een net stukje Patrick. Het is duidelijk dat Bart een vriendje van je is. Ik denk eerlijk gezegd dat als Bart geen vriendje van je was, je een heel ander verhaal had geschreven. Door het te schrijven zoals je nu gedaan hebt, is het verhaal krachtiger. Je ‘boze’ verhaaltjes zeggen vaak meer over jou dan over degene waarover je schrijft.

  5. Waarom is het nodig om constant te herhalen dat het 13 Januari 1980 is ?
    En de aanleiding van dit artikel moeten we dit voor waar aannemen? Is het alleen maar te doen om reaktie s op Bart zijn programma ? Komende bij radio m utrecht de week van de jaren tachtig.

    • U bent duidelijk totaal niet op de hoogte van de opzet van het programma Theater Van Het Sentiment, anders zou u een dergelijke behoorlijk domme vraag niet stellen.

  6. leuke analyse waar Bart ook wat aan heeft.

    Het is natuurlijk ook zo dat BVL als jock in de rol van presentator geduwd wordt en het daardoor wat te netjes probeert te doen, wat de wat saaiere vorm oplevert die je aangeeft.

    Over tegen en met de luisteraar praten denk ik eerlijk gezegd dat dat geen waardedragend aspect is van radio maken. Een echte jock – een bossjock? – heeft een slechte reputatie weliswaar, maar had/heeft zeker z’n merites. Die voeren een showtje op en interactie met luisteraars moet dan haast wel via voxpro-dingen (hoor je nog goed bij bvb. Ron Sedaille of Mister70s). Moderatoren / animatoren / presentatoren – noem ze ajb geen jocks – betrekken wel luisteraars bij het programma maken en dan gaan jouw aanbevelingen zeker wel op, maar die verliezen door dat ‘betrekken’ effectief wat aan schwung. Ik vind het eerlijk gezegd maar geleuter dat soort radio van nu. Het is zo’n mengvorm tussen talkradio en muziekradio, en al die marketeertjes die programmeren kennen niets anders meer. Ik ben dan blij dat mensen als Lion Keezer nog de eer hoog houden en het genre verder laten leven, ook al is het wat weggestopt op de kortegolf. Radio ex cathedra wordt (ook door jou) afgeschilderd als not done, maar vreemd genoeg is dat een veel sympathiekere radiovorm. De ‘moderator/animator’ stelt zichzelf immers logischer wijze centraal, als de moderator van gesprekjes (meestal hoogst oninteressant geleuter per slot) terwijl de goeie ouwe jock niets anders ambieert dan mensen gelukkig maken door wat plaatjes en jingletjes in een swingend luisterspelletje te stoppen en daar wat in de maat aankondigingetjes over te gooien.
    Anno vandaag wordt dat scheef bekeken als een minderwaardige vorm van radio maken, maar eerlijk gezegd laten al die (meestal bovendien slechte) stemmetjes die de actualiteit en vooral de rand-actua bespreken me koud, nee ze ergeren me zelfs gigantisch. Terwijl die echte jocks veel warmer klinken (meestal hebben ze betere stemmen dan de hedendaagse moderatoren) ook al hebben ze’t tegen mij eerder dan dat ze met me praten. In dat opzicht heb ik het er als luisteraar geen probeem mee om als deel van een groep aangesproken te worden, bij oldskool radio ben je je er immers van bewust dat je niet alleen luistert.

    Overigens moet je eens naar het Franse 107.7 luisteren (effe googelen en je vindt het wel). Daar hanteren ze een wat bizarre presentatievorm die eens je het gewend bent best wel aangenaam klinkt. De stemmen zijn daar van ‘operatoren’ die je begeleiden wanneer je over de snelweg rijdt. Ze kondigen muziek aan als blokjes vulling tot de volgende verkeersupdate, en onderbreken zelfs voor dringende meldingen. Zeer one on one – maar met een dermate nonchalance en een non-centralisme dat ze weer sympathiek over komen. Misschien een idee voor normale hedendaagse radio om weer wat beluisterbaar te worden ?

    Sorry voor de wat dwarse opinie/smaak.

  7. Bart van Leeuwen behoort zeker tot de beste presentatoren die de Nederlandse radio heeft voortgebracht en zijn programma in het weekend beluister ik ook vaak – zeker als het een mooie lijst van eind jaren ’60 of begin jaren ’70 betreft. De show van gisteren vond ik wat minder omdat ik de lijst uit 1980 gewoon muzikaal niet zo interessant vond. En het gesprek met Ten Brakel duurde te lang. Aan de andere kant: het is ook wel weer het mooie van het rustigere tempo op Radio 5 dat zoiets daar gewoon probleemloos kan. Op Radio 2 zou dat ondenkbaar zijn, al mogen Stenders en De Wild dan wel weer eindeloos ouwehoeren i.p.v. muziek draaien.

    Overigens zit er op Radio 5 nóg een topper: Hans Schiffers. Werkelijk de perfecte presentator voor Arbeidsvitaminen. Altijd opgewekt maar niet te overdreven, nooit ergerniswekkend of irritant en heeft vaak ook nog aardige weetjes en achtergrondfeiten over de muziek die gedraaid wordt. Het valt mij altijd op dat als ik naar Arbeidsvitaminen luister de tijd voorbij lijkt te vliegen en dat is een heel goed teken. Chapeau Hans!

  8. Ik ken(de) Bart van Leeuwen eigenlijk niet, maar toen hij in het weekend Het Theater van het Sentiment op Radio 5 overnam, heb ik die zaterdag- en zondagmiddag geluisterd. Het bleek gelijk dat Bart het illustere programma niet kende en ook niet de moeite had genomen om daar vooraf eens naar te luisteren hoe dat vroeger ging. Zijn presentatie was verder zwak, vooral in zijn contacten met de luisteraars. Ik heb daarna nooit meer naar Het Theater op Radio 5 geluisterd, maar dat lag niet alleen aan Van Leeuwen, maar ook omdat het format dat voorheen zo’n succes was op Radio 2, behoorlijk was uitgekleed. De magie was weg.

    Ik heb van Leeuwen, ik denk sinds vorig jaar, ook wat keren gehoord als sporadische invaller van Volgspot op Radio 5. Ach, laat ik mild zijn, een sympathieke man, maar ook hier weer geen gevoel in contact met de luisteraar, te weinig persoonlijkheid en bovenal ontbreekt het hem aan (culturele) bagage om zo’n programma te presenteren. Ik lees dat hij van 1954 is (en door een kortstondig Veronica-zeezender-verleden heilig verklaard), dus wel tijd om met pensioen te gaan.

    +

    Bijdragen Theater van het Sentiment (mail+ mp3) en meer.

    http://www.dejongenskamer.nl/htvhs.htm

    • Een generatieverschil. De tieners en twintigers van nu hebben misschien niet veel gedachten bij namen van wat oudere discjockeys/presentatoren, zoals Bart van Leeuwen.

  9. Wat Luuk schrijft is volkomen juist. De gewone huis tuin en keukenluisteraar hoort dat allemaal niet. Jarenlang heeft Bart op de automatische piloot- het zelfde programma – gepresenteerd en dan is heel moelijk om totaal iets anders te doen. Maar het heilig vuur van Radio maken was bij Bart nog niet gedoofd. Vandaar dat hij toehapte om dit programma te gaan doen. Gold fm, leuke radio. Zo zijn er tal van stations die we per toeval vinden.

    • Ik denk dat het niet aan Bart van Leeuwen ligt, maar aan de programmaleiding van NPO Radio 5. Bij Goud van Oud zat Bart van Leeuwen helemaal niet op de automatische piloot. Dit is verkeerde beeldvorming.

  10. Het is weer heerlijk om te lezen hoe de radio in elkaar zit. Patrick je zou misschien een online cursus op YouTube kunnen zetten over de basis technieken van radio maken?

  11. En Patrick, leg dan ook uit waarom die branding zo enorm is op gevoerd bij NPO radio 5. Vooral bij het programma-openhuis- van Tom herlaar en het nieuwe programma van Henk v.steeg Zondag 19:00 20:00. Heeft Peter de vries -zendermanager NPO radio 2 & 5 hier toe opdracht gegeven? Omroep GLD doet al jaren iets verkeerd -de radio tak- nu gaan ze grotendeels het format van radio m utrecht overnemen.

  12. Ik ben ook grote fan van Bart. Het weekend is tussen 16 en 18uur een feestje.
    En voorlezen…ach. Zelfs als ie een boodschappenlijstje voorleest ben ik geboeid.

    Bart deed ook “Het zwarte gat” en “ook goeiemorgen. En Bart en de zwart.Vakman pur
    sang. Patrick is collega. Dan luister je anders. Net als chef-koks doe elkaars prakkie proeven.

    Trouwens “De plaat en zijn verhaal” is echt zijn idee he?
    Hij was ook heel lang de stem van Classic fm.

    Kortom. Ik hoop dat hij volgend jaar een euvre award wint.

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*