Paul Römer 60 jr: een zondagskind in de publieke en commerciële media

Hij wilde arts worden, maar heeft inmiddels een lange en succesvolle loopbaan bij de televisie. Hij kent zowel de commerciële als de publieke mediabedrijven als weinig anderen, leidde taakomroep NTR en stond mede aan de wieg van de reality tv-serie Big Brother. Paul Römer is onlangs 60 jaar geworden, tijd voor een tussenbalans.

Paul Römer werd in 1962 geboren als de jongste van de vijf kinderen van acteur Piet Römer. ‘Er zit steeds ongeveer vijf jaar tussen ons, de oudste twee, mijn zus Anne en broer Han waren het huis al uit toen ik nog heel jong was,’ vertelt hij. ‘Toen zij geboren werden in de jaren ’40 hadden mijn ouders het niet breed, zo kort na de oorlog was er weinig geld, mijn vader was nog als acteur aan de weg aan het timmeren. Tegen de tijd dat ik kwam, was het heel anders en was mijn vader inmiddels een Bekende Nederlander, in een tijd waarin er daarvan nog niet zoveel waren. Ik heb een gelukkige, onbezorgde jeugd gehad. Mijn vader was natuurlijk vaak ’s avonds aan het werk, maar mijn moeder was de spil in huis. Een heel warme vrouw, die klaar zat met thee, gezelligheid bracht en graag spelletjes speelde met ons.’

Dat hij een beroemde vader had, leverde geen problemen op voor Paul, eerder integendeel. ‘Ik mocht vaak mee naar toneelrepetities en naar de televisiestudio’s. Dat waren er toen maar zes in Hilversum. Ik had wel een bekende naam die opviel natuurlijk, maar daar heb ik nooit last van gehad. Mijn vader was wel beroemd, maar bleef een gewone Amsterdamse gozer, hij deed niet ingewikkeld en zag acteren meer als een ambacht dan als een kunst. Mijn moeder had al helemaal niks met die wereld, dus het was bij ons thuis echt geen artistieke, bohemienachtige bende.’

Niettemin zijn alle kinderen Römer op een of andere manier in de film-, toneel- en televisiesector terechtgekomen. ‘Een bakkerszoon rolt ook vaak de bakkerij in. Voor mijzelf is het heel anders gegaan. Ik had en heb niets met de schijnwereld die je vaak in het artistieke leven tegenkomt. Mensen die op een feestje iedereen schatje noemen en ze vervolgens een mes in de rug steken. Acteurs hebben ook vaak toch iets exhibitionistisch, ze willen zich uiten voor een groot publiek. Dat ligt mij totaal niet.’

Fysiotherapeut
‘Ik wilde eigenlijk arts worden, maar werd voor die studie uitgeloot. Mijn toenmalige vriendin deed de opleiding tot fysiotherapeut en dat ben ik ook gaan doen. Ik had eigenlijk na het eerste weer willen meeloten voor medicijnen, maar vergat me op tijd in te schrijven en ik vond fysiotherapie leuk. Het is geen puur theoretische studie, je leert een vak. Na mijn opleiding heb ik een jaar als waarnemer gewerkt en vervolgens moest ik mijn militaire dienstplicht vervullen. Dat kon ik doen als fysiotherapeut in Amsterdam, mijn eigen stad, zodat ik elke dag gewoon op de fiets naar de Oranjekazerne en weer naar huis kon. Daarna kon ik weer gaan waarnemen in een praktijk, waar ik me kon inkopen. Dat heb ik niet gedaan. Ik had dan een zogeheten Ziekenfondscontract, een patiëntenbestand, moeten overnemen voor 300.000 gulden, een groot bedrag dat ik had moeten lenen. Dat wilde ik niet en ik had ook niet het idee dat ik me in dat vak verder kon ontplooien. Toen ben ik ermee gestopt, radicaal.’

Jongbloed & Joosten
Het zou niet de laatste keer in zijn loopbaan zijn dat hij ergens een punt achter zette, zonder een vast idee voor de toekomst te hebben. ‘Ik heb mijn carrière nooit gepland. Toen ik gestopt was als fysiotherapeut had ik geen idee wat ik ging doen. Ik zag een advertentie van TROS die een redacteur/producer zocht voor een nieuw tv-programma. Ik solliciteerde en ben tot mijn verbazing aangenomen.’ Römer ging aan de slag op de redactie van Jongbloed & Joosten. ‘Het programma was een groot succes, er keken 3 miljoen mensen naar. Het werd gemaakt door een club jonge mensen en eerlijk gezegd deden we maar wat. Maar we hadden wel talent, het was fris en verrassend, en voor mij een soort hbo-opleiding tv-maken want ik heb daar echt alles geleerd. Ik kwam er binnen op 1 mei 1988 en ik wist meteen: dit is het, het voelde als een jas die mij perfect paste.’

Bij de TROS werd hij uiteindelijk nog hoofd amusement. ‘Cees de Daas vroeg me of ik niet de tweede man op die afdeling wilde worden, maar toen ging ineens het hoofd weg. Cees vond dat ik het wel kon, al zaten er mensen die veel meer ervaring hadden. Het was mijn eerste managementfunctie. Ik was er te jong voor, had te veel energie en onrust in me.’

Het bleek een opstap naar de commerciële televisiewereld te zijn. ‘John de Mol was toen onze grootste buitenproducent. In die tijd was je als omroep niet bij buitenproducties betrokken, je kreeg een band om uit te zenden en dat was het. Ik ben naar John gegaan en zei dat ik bij redactievergaderingen wilde zijn. Hij riep ‘hoera, eindelijk iemand die dat wil’, en stuurde me vervolgens geen uitnodigingen. Maar ik liet me niet wegsturen en hield aan. In 1996 zei John: ‘waarom kom je niet bij mij?’  Dat heb ik gedaan.’

Producent
Bij John de Mol Producties en later Endemol zou Römer jaren blijven in allerlei functies. Hij was er betrokken bij grote projecten zoals Domino D-Day, De Staatsloterijshow, de Grote Donor Show en bovenal Big Brother. ‘We hebben de Nederlandse versie van Big Brother twee jaar voorbereid. In september 1999 begon het eerste seizoen en na drie weken was het een enorm succes. De hele wereld kwam langs om het te kopen. We hebben toen een team opgericht om de buitenlandse versies te maken.’ Het leidde ertoe dat Römer enige tijd naar de Verenigde Staten verhuisde om de Amerikaanse Big Brother te maken. Dat ging niet echt van harte. ‘Toen John me vroeg om het te doen, zei ik eerst nee. Ik wilde Amsterdam en mijn familie niet verlaten. CBS, dat het programma daar zou uitzenden, wilde per se dat de originele producent, ik dus, meekwam, maar ik bleef nee zeggen, tot mijn vrouw zei dat ik het wel kon doen. Het programma was een megasucces.’

NTR
‘Nadat ik uit Amerika was teruggekomen, wilde ik stoppen met tv-maken. Het succes van Big Brother was niet te overtreffen en ik had geen zin om zuur te worden en vast te roesten. John verklaarde me voor gek en vond dat ik directeur van Endemol Nederland moest worden. ‘Maar ik ben helemaal geen directeur,’ zei ik. Onzin, vond hij, ik mocht een jaar lang elke managementcursus doen die ik wilde en dan zou ik het van mijn voorganger overnemen. Maar die raakte overspannen en dus nam ik het bijna meteen over.’ Nadat Endemol aan Telefonica was verkocht, kwam Römer in de top van de holding, waar hij de creatieve portefeuille kreeg. ‘Een mooie stap, maar ik had een moeizame relatie met de toenmalige CEO en in 2010 ben ik gestopt.’

Römer nam een adempauze van een half jaar. ‘Dat kwam goed uit, want mijn ouders hadden zorg nodig, dus had ik de tijd om dat goed te regelen.’ En toen ging de telefoon en werd hem gevraagd of hij niet Joop Daalmeijer wilde opvolgen als directeur van de NTR. ‘Ik had er nog nooit van gehoord. Maar ik ben me gaan verdiepen in de programma’s en de positie van de NTR als publieke taakomroep. Er moest veel gebeuren, het bedrijfsmodel klopte niet, de financiële huishouding hing meer van toeval af dan dat er een strategie achter zat. Ook de inrichting van de organisatie was niet goed, de drie omroepen die gefuseerd waren, NPS, Teleac en RVU, bleven als onderdelen van de NTR langs elkaar heen werken. Er zat geen samenhang in. Ik heb de NTR ingericht als een producent, slagvaardiger en meer gestroomlijnd. De zware bezuinigingen die we in 2012 opgelegd kregen, hielpen daarbij. Uiteindelijk stond er een nieuwe, stevige omroep met mooie mensen en programma’s, een pareltje in het publieke bestel.’

‘Het maakproces is bij publieke en commerciële omroepen hetzelfde, maar de inhoud is anders.’

Paul Römer

Talpa Network
Sinds juni 2019 is Römer Managing Director Radio en Televisie van Talpa Network. ‘Na ongeveer vijf jaar stond de NTR goed op poten. Ik had eigenlijk niet heel veel meer te doen, was alleen nog bestuurlijk bezig. Ik stond op het punt weg te gaan, toen me gevraagd werd om nog een poos door te gaan, omdat mediadirecteur Carel Kuyl met pensioen ging. Toen er voor hem een opvolger was, ben ik na een poos gestopt, alweer zonder te weten wat ik zou gaan doen. Drie weken later belde Pim Schmitz van Talpa Network. Hij vroeg me om daar te komen. Dat had ik totaal niet verwacht, want na mijn vertrek bij Endemol had ik nooit meer contact gehad met John. Nou weet ik wel dat John een man is die alleen naar voren kijkt, maar voordat ik ja zou zeggen, ik wilde toch eerst eens met hem praten om te zien of er niet iets aan de hand was. Toen ik Johns kamer binnenkwam, zat hij iets te schrijven. Hij keek op, zei: ‘hé Paul,’ en het was direct alsof de tussenliggende jaren wegvielen.’

Römer wist in zowel commerciële als de publieke mediabedrijven succesvol te opereren. ‘Het maakproces is bij publieke en commerciële omroepen hetzelfde, maar de inhoud is anders. In een commerciële organisatie begin je het jaar met nul euro op de rekening en wil je met 100 euro eindigen, het bedrijf moet zich elke dag bewijzen. Bij een publieke omroep begin je met 100 euro, maar dat moet aan het eind van het jaar op zijn, en je zit in een heel andere bestuurlijke omgeving. Beide situaties zijn even lastig, hebben een eigen dynamiek. Ik ben een generalist, ik weet van alles een beetje en ben nergens de beste of de slechtste in. De creatieve kant, de productie, de uitvoering, de financiën, de strategie, ik ben graag op alles tegelijk actief en het liefst onder spanning.’

‘Bij Talpa Network hebben we een en ander organisatorisch goed geregeld, met onder andere vertrouwenspersonen. Maar ik heb gezien dat er een verschil is tussen iets op papier goed voor elkaar hebben en hoe dat op de werkvloer wordt beleefd.’

Paul Römer

Mediapact
Die spanning is niet altijd positief, zo raakte Römer zijdelings betrokken bij de ophef over grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland. ‘Dat is strikt genomen vooral een kwestie voor ITV als producent en RTL als omroep die het uitzond. Maar John is natuurlijk de man achter het programma geweest en de vraag werd gesteld wat hij ervan wist. Toen de mail van BOOS bij John binnenkwam, was ik toevallig bij hem en hij vroeg me om ernaar te kijken. Vanuit een communicatieve rol heb ik John geadviseerd over hoe hij ermee om zou kunnen gaan. Ik heb geprobeerd op afstand de beeldvorming rond die kwestie in goede banen te leiden, maar dat is niet goed genoeg gelukt. Achteraf denk ik dat we te lang hebben gewacht met reageren. We wilden pas wat zeggen nadat de uitzending van BOOS online was gekomen, want dan weet je pas wat er echt is gezegd. Maar toen was er al van alles geroepen, ook een hoop onzin, en was de nuance helemaal weg.’

“Ik zou het wel enorm leuk vinden om nog één keer een groot, speciaal project te doen. Zoiets als Big Brother, het begin van een compleet nieuw tv-genre, de reality-programma’s.’”

Paul Römer

‘Bij Talpa Network hebben we een en ander organisatorisch goed geregeld, met onder andere vertrouwenspersonen. Maar ik heb gezien dat er een verschil is tussen iets op papier goed voor elkaar hebben en hoe dat op de werkvloer wordt beleefd. In de mediawereld zijn grote groepen mensen niet in loondienst. Die vallen makkelijk tussen wal en schip. Ze werken voor en met ons, maar zijn afhankelijk van ons. Wij staan voor een respectvolle werkomgeving, ook voor hen, maar dan moeten we er ook voor zorgen dat ze grensoverschrijdend gedrag aanhangig durven maken. Daarvoor is het mediapact dat sectorbreed is gesloten: we zeggen wat wel en niet gewenst gedrag is, daar houden we elkaar aan en iedereen moet kunnen aankloppen als er toch wat gebeurt. En ze kunnen zich melden bij Mores, het onafhankelijke meldpunt voor de culturele en creatieve sector.’

Op zijn zestigste is Römer nog niet uitgewerkt. Hoe ziet hij zijn toekomst? ‘Ik heb geen bijzondere wensen voor de rest van mijn carrière. Ik heb het zeer naar mijn zin hier. Er loopt een fusieproces met RTL, dat moet leiden tot een nieuw bedrijf, dus dat is uitdagend. Maar ik zou het wel enorm leuk vinden om nog één keer een groot, speciaal project te doen. Zoiets als Big Brother, het begin van een compleet nieuw tv-genre, de reality-programma’s.’