In ‘Aus dem Nichts’, de Duits-Turkse speelfilm die deze week in in de bioscoop in première gaat, draait het om een racistische moordaanslag op de Koerdische echtgenoot en het zevenjarig zoontje van Katja, een jonge Duitse vrouw. Regisseur Fatih Akin liet zich inspireren door een reeks racistisch gemotiveerde moorden en onopgehelderde aanslagen die de afgelopen jaren (het begon al in 1999) in Duitsland werden gepleegd door leden van de NSU (Nazional Sozialistische Untergrund).
Wanneer Katja Sekerci (overtuigend neergezet door Diane Kruger) terugkeert naar de winkelstraat waar haar man kantoor houdt, is de straat afgezet door de politie. Er is een aanslag gepleegd. Haar man en haar zoontje zijn omgekomen. Waarom? Dat wil de politie natuurlijk ook weten. Regisseur Akin zet vervolgens de hele martelgang van het ondervraagd worden (en het lijden) van Katja centraal. Om vervolgens uit te komen bij de rechtszaak waarbij twee neonazi’s (Duitse jonge man en Duitse jonge vrouw) als verdachten plaats nemen.
De benadering van Katja’s ervaring met het politieverhoor in de speelfilm correspondeert behoorlijk met de ware ervaring die slachtoffers van een aanslag in de Keupstrasse in Keulen beschreven. In 2001 explodeerde daar een spijkerbom in de kruidenierswinkel van een Iraanse familie. In een reportage die een Duitse tv-zender naderhand maakte over de ervaringen van de omwonende middenstanders, herinner ik me hoe diep het de mensen kwetste, dat de politie om te beginnen de daders in die Aziatische etnische hoek zocht. Het gaf de middenstanders het gevoel dat ze tot hun verbijstering nu zelf gecriminaliseerd werden. Katja voelt dat ook wanneer de politie het aanvankelijk in die Turkse criminele hoek zoekt en haar mening betwijfelt dat de aanslagpleger een jonge Duitse (neonazi) vrouw was. Katja had haar bij de winkel gezien en haar nog gewaarschuwd dat ze haar fiets (met koffertje) niet op slot zette.
Schrijver-regisseur Fatih Akin schetst Katja met een aantal details, die het verschil in levensstijl heden-verleden typeren. Ze is een gesjeesde student Germanistiek en Kunstgeschiedenis die haar man leerde kennen in de tijd dat zij als studentje weleens ‘wat’ kocht en hij nog drugs dealde (en daarvoor later een gevangenisstraf uitzat). Dan springen we meteen na de huwelijksvoltrekking uit de gevangenis in de tijd vooruit naar hun zoontje Rocco van zeven. Het is volstrekt helder dat ze met elkaar inmiddels een gelukkig burgerlijk gezinsleven leiden.
De inzet van Danilo (acteur Denis Moschitto) die Katja als haar advocaat bijstaat tijdens de aanklacht tegen de (neo-nazi) daders is imposant. Fenomenaal acteert hij een verpletterende speech waarin hij zijn afkeer van de verdediging uit. De geslepen advocaat van de tegenpartij is namelijk zeer bedreven in het inzetten van feitjes die zijn aangeklaagden vrij kunnen pleiten. Spannend.
Na een totaal onverwachte, verbijsterende, maar kennelijk weloverwogen uitspraak van het hof, moet de film het over een andere boeg gooien. Het lijden van Katja volstaat niet meer. Actie! En dan gaat het fout. Wat er ontbrak was enig psychisch reliëf in de karaktertekening van de daders. Waarom is dit stel ooit zo crimineel geworden? Wat hebben zij meegemaakt, of juist niet, waardoor zijn ze burgers met een migratieachtergrond gaan vermoorden? Die platheid wreekt zich behoorlijk in een film die volgens de maker Fatih Akin een debat zou moeten uitlokken.
Aus dem Nichts, Duitsland 2017. Regie en scenario: Fatih Akin. Met: Diane Kruger, Denis 
Moschitto e.a. 106 min. Release bioscoop: 29 maart 2018.
Dineke de Zwaan journalist, tekstschrijver, researcher, recensent, redacteur. Voor alles wat met media, film, fotografie, kunst, cultuur en educatie te maken heeft.
Geef als eerste een reactie