Uit de Monitor Creatieve Industrie 2014 van iMMovator en Cross Media Network blijkt dat de media- en entertainmentindustrie tussen 2011-2013 met ruim tweeduizend banen is gekrompen als gevolg van banenverlies in de persmedia, de boekenindustrie. In de sector radio en televisie nam het aantal banen met 715 af. Dit is ongeveer een derde van de krimp in de media- en entertainmentindustrie.
In 2013 telt de creatieve industrie in Nederland ruim 285 duizend banen. Dat is 3,6 procent van het totaal aantal banen in Nederland. Daarvan zijn er 102 duizend te vinden in kunsten en erfgoed, 95 duizend in creatieve zakelijke dienstverlening en 88 duizend in de media- en entertainmentindustrie. In de periode 2005-2013 groeide de creatieve industrie jaarlijks gemiddeld met 2,5 procent (ruim vijftig duizend banen). Die groei overstijgt de gemiddelde banengroei in Nederland die voor die periode 0,6 procent bedraagt. In de laatste jaren van deze periode (2011-2013) stagneert de ontwikkeling van de sector. De creatieve industrie krimpt dan jaarlijks met 0,1 procent. De totale hoeveelheid banen in Nederland neemt in die periode jaarlijks met 0,9 procent af.
De media- en entertainmentindustrie krimpt in 2011-2013 met ruim tweeduizend banen als gevolg van banenverlies in de persmedia (-850 banen), de boekenindustrie (-770) en radio en televisie (-715). In kunsten en erfgoed is sprake van groei van bijna dertienhonderd banen als gevolg van uitbreiding in podiumkunsten (+1.4 duizend) en scheppende kunsten (+tweeduizend).
In erfgoed gaan juist banen verloren (-1,7 duizend banen). De creatief zakelijke dienstverlening stabiliseert. In communicatie en informatie (onder andere de reclamesector) is sprake van stabilisatie (+95 banen). Binnen vormgeving en ontwerp laat design een forse stijging zien (+2,5 duizend) terwijl architectuur krimpt (-2,4 duizend). Hier, en in andere deelsectoren is te zien dat de dynamiek tussen bedrijfstakken veel groter is dan tussen deelsectoren en sectoren, op welke niveaus ontwikkelingen elkaar soms grotendeels uitbalanceren.
Het aantal bedrijfsvestigingen in de creatieve industrie is in de periode 2005-2011 verdubbeld. De stijging van bijna 64 duizend resulteert in een totaal van bijna 132 duizend vestigingen. De grootste stijging vindt plaats in de kunsten. De gemiddelde vestigingsgrootte in de creatieve industrie in 2013 is 2,2 banen per vestiging. Binnen de totale economie is dat 6,6 banen.
De productiewaarde van de creatieve industrie in 2013 bedraagt € 34,5 miljard, de toegevoegde waarde is € 16 miljard, 2,8 procent van de totale toegevoegde waarde in Nederland. Opvallend is dat de productiewaarde in de 2005-2013 gelijk blijft en de toegevoegde waarde daalt met 0,2 procent, in weerwil van de groei in banen en bedrijfsvestigingen.
De sector ICT telt in 2013 bijna 272 duizend banen. Dat komt neer op 3,4 procent van alle banen in Nederland. Daarvan zijn er ruim 231 duizend te vinden in ICT diensten en bijna veertig duizend in ICT hardware. In de jaren 2005-2013 groeit deze sector jaarlijks gemiddeld met 0,2 procent (ruim vierduizend banen) en blijft daarmee achter op de gemiddelde jaarlijkse Nederlandse banengroei van 0,6 procent. In de jaren 2011-2013 krimpt ICT met 0,9 procent per jaar, gelijk aan de krimp in het totaal van de banen in Nederland. ICT hardware laat in de jaren 2011-2013 een krimp van 3,8 duizend banen zien (-5,4 procent per jaar), bijna geheel in productie. ICT diensten raakt bijna duizend banen kwijt (-0,2 procent per jaar). Dat is het resultaat van banenverlies bij drukkerijen (-4,4 duizend) en telecommunicatie (-tweeduizend) en banengroei in software (+2,1 duizend) en facilitaire diensten (+3,2 duizend). Ook hier is duidelijk te zien dat de dynamiek tussen bedrijfstakken fors kan zijn. De groei in de ene wordt op sectorniveau teniet gedaan door krimp in de andere.
Ook binnen ICT is het aantal bedrijfsvestigingen in de periode 2005-2013 fors gegroeid, met 21,8 duizend naar 57,3 duizend. Daarvan ontstonden er 20,9 duizend binnen ICT diensten. De gemiddelde vestigingsgrootte binnen ICT komt daarmee uit op 4,7 banen per vestiging, ruim twee maal zo veel als in de creatieve industrie.
De productiewaarde van de ICT sector in 2013 bedraagt € 72,2 miljard, de toegevoegde waarde en 28,2 miljard, 4,9 procent van de totale toegevoegde waarde in Nederland. De productiewaarde van ICT steeg in jaren 2005-2013 jaarlijks gemiddeld met 1,9 procent, de toegevoegde waarde jaarlijks met 2,2 procent.
Een opvallende ontwikkeling is dat de schaalverkleining en de gestage groei van banen in de creatieve industrie samengaan met verlies aan toegevoegde waarde en productiewaarde. Productieve banen verdwijnen en worden vervangen door minder productieve, met een daling van de totale gerealiseerde toegevoegde waarde binnen de creatieve industrie tot gevolg. Binnen ICT ligt het verband tussen ontwikkeling van banen en vestigingen aan de ene en productie en toegevoegde waarde aan de andere kant, omgekeerd. De ICT sector realiseert meer productie en groei van toegevoegde met een stagnerend of zelfs afnemend aantal banen. Binnen ICT heeft een forse efficiencyslag plaatsgevonden. Die heeft geresulteerd in een forse groei van de arbeidsproductiviteit. In de creatieve industrie gaat banen- en vestigingsgroei gepaard met productiviteitsverlies. Het verdienvermogen van de creatieve industrie heeft daarom bijzondere aandacht nodig.
Creatieve industrie en ICT zijn niet gelijk over Nederland verdeeld. Er is sprake van tal van concentraties in steden en regio’s. De belangrijkste regionale concentratie is de Media Valley met steden als Amsterdam, Utrecht, Hilversum, Amersfoort, Almere en Haarlem. De helft van de banen in de media- en entertainmentsector is hier te vinden. Daar vinden op dit moment belangrijke ontwikkelingen plaats, onder invloed van digitalisering. Dat leidt tot een forse herschikking van verhoudingen die gepaard gaat met uitstoot van arbeid. De in deze bedrijvigheid gespecialiseerde Media Valley heeft hier mee af te rekenen en reageert daarop met tal van initiatieven om innovatie vorm te geven. Dat heeft onder andere geresulteerd in de opkomst van nieuwe bedrijfstakken als de gamesindustrie en digital design, in de Media Valley en daarbuiten. In de officiële statistieken zijn deze nieuwe bedrijfstakken als zodanig nog niet terug te vinden. Nader onderzoek leert dat ze goed zijn voor tussen de zes- en zevenduizend banen in 2013 in geheel Nederland
De creatieve industrie is sterk geconcentreerd in steden, ICT in mindere mate. Binnen de tien steden die het belangrijkst zijn voor deze twee sectoren gezamenlijk, omdat ze de meeste banen daarin herbergen, is sprake van veel differentiatie. De verdeling van de creatieve industrie over deze steden is erg scheef, met Amsterdam als grootste concentratie van creatieve industrie die verder stijgt en ook in absolute zin groei laat zien. De Utrechtse creatieve industrie is minder omvangrijk maar hoort binnen Nederland tot de grootste, die daarnaast net als de Amsterdamse groei laat zien. Hilversum kent een typische media-economie op basis van het daar gevestigde audiovisuele cluster. De creatieve industrie in andere steden is zowel in absolute als relatieve termen minder belangrijk, kent vaak een specialisatie en bewijst vooral zijn belang door interacties met andere delen van de lokale en regionale economie. Daarmee krijgt de creatieve economie binnen Nederland in verschillende steden en regio’s een verschillende invulling.
Geef als eerste een reactie