Patrick Kicken: ‘Podcasting is geen radio!’

Op OnlineRadioAwards.nl is het vanaf deze week mogelijk om te stemmen op je meest favoriete online radiostations, podcasts en presentatoren. We zetten komende tijd diverse radiomakers en podcasters in de spotlights. Dit maal: Patrick Kicken.

Patrick Kicken noemt zich -zo brutaal en onbescheiden als we hem kennen- de Podcastkoning van Nederland. Hij is er dan ook al 10 jaar met podcasting bezig. Alle podcasts opnoemen die hij door de jaren heen gedaan is wat veel, maar met Leven zonder stress is hij momenteel het meest actief. Dit is een podcast waarin hij met coaches en schrijvers praat over zaken als burn-out, mindfulness en stresspreventie. Daarnaast heeft hij nog de podcast ‘RadioCollege‘ waarin hij radiohelden interviewt en tips geeft aan beginnende radiomakers. Zijn meest populaire podcast is ‘Praten over Bewustzijn’, naar eigen zeggen de langstlopende podcast van Nederland, dat almeer dan meer dan 300 afleveringen telt sinds 2009. Hierin filosofeert hij samen met filosoof en cabaretier Paul Smit over het leven maar geven ze ook hun eigen leven prijs, tot de intiemste details aan toe.

Je was één van de eerste bekende radio-dj’s die de toegevoegde waarde van online zag. Nog steeds ben je zeer actief met video interviews en podcasts. Is het een bewuste keuze dat je niets met live (online) radio meer doet?
Het is eerder uit noodzaak geboren denk ik. De onderwerpen waar ik graag over praat (filosofie, wetenschap, spiritualiteit) en die me interesseren pasten niet bij Radio Veronica. Bovendien heeft het vluchtige van lineaire radio me altijd wel tegengestaan: je zendt het uit en het is weg. Daarom was ik in 1998 een van de eerste jocks met een eigen website, kicken.com. Daarop plaatste ik radiofragmenten uit mijn 3FM / Tros-tijd die daarna viral gingen. Via e-mail (en bluetooth) en later via de eerste smartphones, begin 2000. Die radiofragmenten waren eigenlijk een soort mini podcastjes. Dus ik zag al snel de meerwaarde van audio op internet, het verhoogt je naamsbekendheid, die fragmenten gaan als een soort visitekaartje rond.

Welke technieken zet je in om de luisteraar te bereiken?
Nou ik focus me vooral op whatsapp. Daar heb je het meest intieme en directe contact met je luisteraar. Ik noem al jaren diverse 06 nummers, verschillend per podcast. Die luisteraars komen dan samen in een whatsappgroep. Het gave is dat door middel van deze communityvorming de podcast ‘Praten over Bewustzijn’ al twee speelfilms heeft opgeleverd. ‘Alles over Niets’ en ‘Who Is Alice’. De eerste is op RTL4 uitgezonden, de tweede heeft in de bioscoop gedraaid. Hoe gaaf is het dat je via podcasts mensen kunt samenbrengen die tot zo iets creatiefs komen! Er bleek een regisseur te luisteren, een cameraman, een visagiste etc. De eerste film staat ook gratis op Youtube.

Opvallend is dat televisie-uitzendingen steeds meer ‘snappy’ worden. Ook binnen uitzendingen is dat goed te zien, waaronder de muzikale optredens van 30 seconden in De Wereld Draait Door. Allemaal om de kijker niet kwijt te raken. Waarom zijn podcast-uitzendingen juist van lange duur? Jouw podcast-interviews duren bijvoorbeeld soms wel 2 uur.
Twee uur is wel een uitzondering, behalve bij RadioCollege. Een aflevering van Praten over Bewustzijn ronden we altijd af op 3 kwartier, omdat we van luisteraars weten dat ze dat de lekkerste lengte vinden, in verband met een fietstocht, autorit of voor het slapengaan. Bij Leven Zonder Stress duurt het zo lang de geinterviewde interessant blijft. Het grote voordeel is dat je een podcast natuurlijk op pauze kunt zetten. Omdat de onderwerpen vaak zo niche zijn smult de luisteraar juist van wat er verteld wordt, omdat je midden in de juiste doelgroep valt. Op TV is het toch vaak maar een beetje het iedereen naar de zin maken, dus mag of moet zelfs alles kort gehouden worden.

Soms gebruik je meerdere platforms. Bijvoorbeeld voor je interviewreeks Radiohelden.nl met bekende radio-dj’s zet je zowel Youtube als podcasting in. Zie je verschillen in kijk/luistergedrag en publiek tussen deze verschillende ingezette mediaplatformen?
Ik let niet zo op hoe het bekeken en beluisterd wordt, ik let vooral op feedback. Ik gebruik alle platformen voor zoveel mogelijk exposure. Een YouTube kijker kan weer nieuwsgierig worden naar de podcastversie en andersom. Ik let vooral goed op populaire zoektermen die ik in titels verwerk. En doe veel aan crosspromotie. Ben al bij meer dan twintig collega podcasters te gast geweest in hun podcast en vaak zij daarna bij mij. Dat levert groei op en meer exposure. En het is ook gewoon leuk, dat podcastwereldje is nu nog een beetje zoals het piratenwereldje vroeger. Iedereen kent iedereen. Zonde eigenlijk als dat dadelijk verandert door corporate bemoeienissen.

Je wordt gezien als ‘De Plaaggeest van Radioland’ door de forse kritiek die je hebt op veel radiocollega’s. Hebben veel radio-dj’s te lange tenen, hebben ze het vaak mis of wil je met je kritiek het radiolandschap gewoonweg wat opschudden?
Ik heb daar natuurlijk ook wel eens over nagedacht hoe het komt dat ik zo kritisch durf te zijn in mijn columns bij radio.nl en spreekbuis.nl . Noem het een overlevingsmechanisme. Laat me dit uitleggen: we zitten met z’n allen in een industrie waarbij het zomaar kan zijn dat als jij iemand een keer verkeerd aankijkt op de gang het jou de rest van je radiocarriere achtervolgt. Dat maakt knap onzeker. En van die onzekerheid wil je af. Kun je twee dingen doen: altijd maar overal met iedereen je te vriend houden, of het tegenovergestelde. Neem iemand als Wouter van der Goes. Werkelijk met iedereen bevriend in radioland, wat hem altijd verzekerd van een werkplek ergens. Dat is zijn manier en past ook bij hem. Mijn overlevingsmechanisme is blijkbaar het exact tegenovergestelde: ik stoot iedereen voor het hoofd, dan weet je ook waar je aan toe bent. Past ook meer bij mijn karakter. En laten we eerlijk zijn: van al dat gekonkel wordt de radio er niet beter op. Mensen die dus het beste zijn in zich te vriend houden met iedereen en op het juiste moment op de juiste plek zijn krijgen de plekjes op de radio.

Wat zou er moeten veranderen om dan wat meer echtheid terug te krijgen op de Nederlandse radio?
Het zou mooi zijn als we de kwetsbaarheid eens wat meer zouden mogen tonen in radioland. Maar die wordt vaak meteen afgestraft door mensen (managers) die dat zelf niet durven. Want ook bang voor hun positie. Zie wat er met Stephan Bouwman van QMusic gebeurt toen hij even zichzelf liet zien op de radio, hup van de middagshow af. Ik kan die kwetsbaarheid wel laten zien in mijn podcasts, van mijn grootste angsten tot mijn leukste herinneringen. Daarom is het ook zo leuk om ze te maken en daarom reageren mensen er ook zo goed op. Je hebt vaak luisteraars die een band met je krijgen door wat je vertelt. En je daardoor jarenlang blijven volgen en bereid zijn je te helpen. Ik doe dit interview nu bijvoorbeeld vanuit een vakantiehuis in Portugal wat van een podcastluisteraar is, waar ik gratis een aantal weken mag verblijven. Zij wilde absoluut iets terugdoen voor jarenlang gratis luisterplezier. Dus bood ze me dit aan. We hadden bij de POB podcast zelfs een tijdje een postbus waar luisteraars van over heel de wereld kaartjes en kadootjes naar toe stuurden. Mensen vragen me wel eens naar het verdienmodel van podcasting. Dan zeg ik: dat is het verdienmodel, je krijgt er een hoop vrienden en leuke connecties bij en met de interviews kom je op plekken waar je anders nooit zou komen.

In Nederland gaan we steeds meer aan de smartspeakers, waaronder Apple HomePod, Google.Home, Amazon Echo en Sonos One. Veel nieuwe auto’s beschikken over een conected autoradio. Naar verwachting stopt Nederland met FM in 2023. Hoe gaat volgens jou het radio en podcastlandschap er over 5 jaar uitzien?
Goh daar vraag je me wat. Gemak dient de mens. Ik weet dat mijn vriendin bijvoorbeeld in de auto alleen nog naar Radio 2 luistert omdat ze het teveel gedoe vindt haar mobiel met Spotify te verbinden via bluetooth met de autoradio. En niet zo’n grote databundel heeft. Zodra dat inderdaad allemaal veel sneller en goedkoper kan dan krijgt radio het nog zwaarder. TuneIn zit nu ook al in de nieuwste autoradio’s. Podcasts zullen groter en groter worden, zie bijvoorbeeld het interview wat Erland Galjaard (de ex-baas van RTL4) gaf bij de podcast van Jordi Warners (Slam FM). Quotes uit dit gesprek haalden makkelijk de krant. Ik luister zelf naar Leo van der Goot’s muziekpodcast van 40up Radio, als ik lange autoritten moet maken. Dan vliegt de tijd voorbij. Nog zo’n fijne ontwikkeling, dat ik goeie deejays weer kan horen alsof ze op de radio zijn.

De huidige techniek maakt het tegenwoordig voor iedereen toegankelijk om radio of podcasts te maken. Je hoeft als ‘zendamateur’ immers niet meer een plaatsje bij de lokale radio te bemachtigen of als radiopiraat te investeren in dure apparatuur. De vraag is alleen nog; wat ga je uitzenden? Welke tips heb je voor nieuwe radiomakers voor een goed radio- of podcastformat?
Mijn belangrijkste tip zou zijn: podcasting is geen radio! Ik hoor nog teveel radio-achtige toestanden in gesproken podcasts. Compressie. Vet geluid. Introtunes. Korte rubriekjes. Jingles. Paul en ik hebben ooit aan de luisteraars gevraagd wat ze anders zouden willen en waren van plan een studio te bouwen. De luisteraars kwamen in opstand! ‘Nee!’ was het antwoord. ‘We houden juist van dat gerommel, die achtergrondgeluiden, het ontbreken van een format etc. Blijf maar gewoon met allebei een microfoon in de hand op de bank zitten. Dat maakt dat je het gevoel hebt dat je erbij bent en het een echt gesprek is, in plaats van die opgepompte troep van de radio’. Dat intieme is denk ik wat het zo succesvol maakt. Podcasten is volgens mij op dit moment de meest kwetsbare en intieme vorm van media, beetje te vergelijken met nachtradio waarin ook niet zo gelet wordt op format en tijd.

Kijk voor meer informatie op OnlineRadioAwards.nl