Sinds 1998 is de VPRO gehuisvest op het Mediapark in Villa VPRO, ontworpen door het Rotterdams archectenbureau MVRDV. Dat opvallende gebouw verving elf door Hilversum verspreide villa’s, waarvan zes aan de ’s-Gravelandseweg.
De Centrale Commissie voor het Vrijzinnig Protestantisme richtte op 29 mei 1926 de V.P.R.O. op. Een dag na de oprichting huurt de omroep al zendtijd voor het eerste radioprogramma. Als directeur werd dominee Everhard Dirk Spelberg aangesteld. Zijn echtgenote, mevrouw Spelberg-Stokmans, leidde de zondagsdienstjes voor de kinderen. Verder verzorgde de omroep dagopeningen, zondagsdiensten, en een uitzending op de vrijdagavond. De omroep had het vooral in de beginjaren moeilijk, waarin het niet veel zendtijd kreeg en regelmatig moest wisselen van zender. Pas na het Zendtijdbesluit van 1930 kreeg de V.P.R.O. een vaste plaats in het Hilversums bestel.
Keizerstoren
In 1928 had de omroep de uit 1890 daterende Villa Keizerstoren aan de ’s-Gravelandseweg 65 betrokken. Na enkele jaren te hebben uitgezonden vanuit Amsterdam en Utrecht, begon de omroep in 1931 vanuit de benedenverdieping van nr. 65 uit te zenden. Vier jaar later ging ging de familie Spelberg – vader, moeder en vier kinderen – boven de studio wonen.
In de loop der jaren nam de V.P.R.O. andere Hilversumse villa’s in gebruik. Met name de ’s-Gravelandseweg was populair. Eind jaren vijftig bezat de VPRO er daar zes op een rij, allemaal eind negentiende eeuw (1885-1890) gebouwd in opdracht van de Amsterdamse diamantair Abraham Simonszoon Delden. In 1931 was de ’hoofdvilla’ (Keizerstoren, nr. 65) al aangeschaft. In 1952 volgde een tweede villa (nr. 71). Een van de eerdere bewoners was Bernard Noordman, de bekende Hilversumse winkelier in heren- en jongenskleding. Op een goede dag zou hij hebben bedacht de tot dan toe naamloze villa ’Gerihecoijofrani’ te noemen. Die onuitsprekelijke naam was afgeleid van de voornamen van de negen kinderen van het echtpaar: Gerard, Ria, Henk, Co, Lyda, Johan, Frans, Annie en Ied.
In 1952 kwam ook Villa Lindenheuvel (nr. 63) in het bezit van de omroep. In 1959 ’scoorde’ de omroep er drie in een klap: Villa Nova (nr. 67), Villa ’t Hoogt (nr. 69; bijna twintig meter boven NAP gelegen) en Villa Akkerzicht (73). Later huurde de VPRO nog nr. 76 aan de overkant van de weg. Van daaruit werden jarenlang uitzendingen verzorgd onder de noemer Het Gebouw.
In januari 1971 richtte een hardnekkige, nachtelijke binnenbrand grote schade aan aan de studio in nr. 65. ’De eigenlijke studioruimte en het VPRO-archief werden vrijwel geheel vernield, terwijl verscheidene kantoren aanzienlijke rook- en waterschade opliepen’, meldden de kranten. ’De kostbare apparatuur in de controlekamer heeft men kunnen redden. Vele tientallen geluidsbanden 
en platen konden eveneens nog tijdig in veiligheid worden gebracht.’ Aan twee reporters en een technicus die aanwezig waren was het te danken dat de villa niet volledig afbrandde. ’In de studio werd juist de laatste hand gelegd aan de montage van het radioprogramma VPRO-Vrijdag toen men om kwart voor een een harde klap hoorde.’ In de studioruimte bleek de kap van TL-verlichting naar beneden te zijn gekomen.
TL-buis
’Hoewel onmiddellijk een brandblusapparaat op de vlammen rondom de TL-buis werd leeggespoten, kon niet worden verhinderd, dat het vuur zich tussen het plafond en de vloer van de eerste etage via verschillende lagen geluiddempend materiaal snel uitbreidde. Ook de brandweer had de grootste moeite om het vuur te lokaliseren.’ Ondanks de brand werd het programma VPRO-Vrijdag de volgende dag gewoon uitgezonden. Maar dan wel vanuit een andere studio.
De villa speelde zondag 15 juni 1997 de hoofdrol in het programma O.V.T., meldde de omroep indertijd. ’De villa, waar je vroeger gewoon door de achteringang binnenkwam, waar meteen links op de WC jarenlang het woordje Koekrant intrigeerde, waar rechtsaf in de gang jarenlang nog een zweem te ruiken was van een brand die in de nacht van 7 januari 1971 de studio teisterde, waar opeens de open serredeuren de stilte van het ouderwetse radiomaken doorbraken, waar tijdens een uitzending van Villa-VPRO over de Palestijnse kwestie de lopende uitzendband van de machine werd gerukt door leden van de Joodse Defensieliga, waar de smalle gang bijna wekelijks werd versperd door met instrumenten sjouwende popgroepen, met de tuin waar in 1981 het startschot werd gegeven voor de legendarische Wereldreis, die villa gaan we feestelijk verlaten op 15 juni in het programma O.V.T.’
In zestig jaar tijd was de VPRO rondom villa 65 uitgegroeid tot een publieke A-omroep in dertien gebouwen met ruim vierhonderd medewerkers.
Belegger
Door de verhuizing naar het Mediapark kwamen er alleen al aan de ‘s-Gravelandseweg zes villa’s 
vrij. De VPRO verkocht deze gebouwen aan een belegger. ’Voor de buurt verandert er weinig, behalve misschien het type auto op het grind (Bij de VPRO staan Franse wagens aan de top!)’, meldde de omroep indertijd. ’Het personeel van de VPRO ervaart de verhuizing als een ware aardverschuiving. Voor de bewoners van de Hilversumse Villawijk rond de gebouwen aan de ’s-Gravelandseweg verandert er weinig. De VPRO-villa’s zijn bedrijfspand en blijven dat.’
Sinds begin 2011 is ook de HUMAN gehuisvest in Villa VPRO en in 2012 kwam de BOS (Boeddhistische Omroep Stichting) erbij.
De VPRO deelt een aantal voorzieningen (onder andere restaurant, receptie en huishoudelijke zaken) met BNNVARA en de NTR, wier gezamenlijke gebouw via het Net 3-gebouw met Villa VPRO is verbonden.
Intro foto: Begane grond Villa Keizerstoren (nr. 65) diende als studio; familie Spelberg woonde . De Vrijzinnige Protestantse Radio Omroep, opgericht op 29 mei 1926, vestigde zich twee jaar later aan de ’s-Gravelandseweg. Villa Keizerstoren (nr. 65) werd in 1931 door de omroep aangekocht. De overige vijf panden in de jaren vijftig.
Geef als eerste een reactie