Santbergen en de Media Academie

In deze nieuwe aflevering over voormalige omroepgebouwen: Het voormalige hotel-restaurant Santbergen aan de Noorderweg 2 (hoek Larenseweg) diende vanaf het midden van de jaren zestig als opleidingscentrum (en tv-studio). In 2006 verhuisden de opleidingen naar villa Heideheuvel – onderdeel van het gelijknamige astmacentrum – aan de Witte Kruislaan.

Bij de restauratiewerkzaamheden aan de gevel van het NOS-opleidingscentrum Santbergen in november 1987 werd een historische vondst gedaan: drie documenten uit 1924 over (de verbouwing van) het horecapand.

Die paperassen lagen achter de eerste steen, die indertijd was gelegd door mevrouw E. de Jong-Santbergen. In De Gooi- en Eemlander van de volgende dag, 5 februari 1924, is te lezen hoe die plechtigheid in zijn werk ging. Naast het café van de N.V. Hotel Santbergen aan de Noorderweg (hoek Larenseweg) verrezen op dat moment – naar een ontwerp van architectenbureau Van Zanten – een feestgebouw en een kegelhuis. Diverse verenigingen uit Hilversum en omgeving gaven acte de présence, waaronder de Kegelclub RechtVooruit. De echtgenote van eigenaar A. de Jong legde de eerste gedenksteen. Daarna was het de beurt aan voorzitter Joop Meddens van de kegelclub, die een tweede exemplaar plaatste. Na deze plechtigheid was er een feestelijke bijeenkomst in het aangrenzende café Santbergen.

Dwaaltuin
Op deze plek stond eerst het koffiehuis van Gulicker, die tevens fungeerde als stationschef voor de Gooise Stoomtram. De tram had hier, aan het begin van de Laarderweg, vanaf 1882 zijn begin- en eindpunt. Achter het etablissement bevond zich een grote speeltuin met draaimolen, kettingbrug en ’dwaaltuin’ (doolhof). In 1902 kreeg de trammaatschappij een eigen stationsgebouw, dat anno 2018 in gebruik is bij ov-bedrijf Connexxion. In later jaren werd het koffiehuis met speeltuin overigens geëxploiteerd door de heer Van Doornik.

In 1924 werd het pand dus verbouwd tot een voor die tijd modern café. De speeltuin maakte plaats voor een feestzaal met daaronder vijf kegelbanen. Directeur A.C. de Jong noemde het etablissement Santbergen, naar de meisjesnaam van zijn echtgenote Cornelia.

Oorkonde
Terug naar de vondst uit 1987. Die bestond uit een oorkonde met daarop acht handtekeningen van de bij de eerste steenlegging aanwezige vertegenwoordigers van de verenigingen en kegelclubs en twee vellen met daarop de geschiedenis van Santbergen en een familie-lijst van De Jong en Santbergen.

De documenten werden weer achter de originele eerste steen ingemetseld, aangevuld met een papier van de NOS over de wetenswaardigheden van het toenmalige opleidingscentrum.

De NTS, voorloper van de NOS, stelde in 1961 een bedrijfsopleider aan, zo staat te lezen in een artikel van Herman Broekhuizen in de bundel ’Hilversum en de omroep’. De lessen in camera- en geluidstechniek en (later) tv-regie werden gegeven in kasteel Groeneveld in Baarn. Daar waren echter weinig faciliteiten. De NTS kocht daarom het – inmiddels voormalige – hotel Santbergen aan. Het interieur van het pand werd grondig verbouwd. Er kwamen vier leslokalen, een filmmontageruimte en een grote kantine. ’De feestzaal werd omgetoverd tot een televisiestudio met een vloeroppervlakte van 150 m².’, meldt Broekhuizen. ’Met drie camera’s en complete licht- en geluidsinstallaties, benevens een controlekamer en een regiekamer.’ De kegelbanen in de kelder werden verbouwd tot kleed- en schminkruimtes. ’De staf van de afdeling Opleidingen van de NTS was er gelukkig mee.’ De studio van Santbergen ging ook (tijdelijk) onderdak bieden aan het NTS-journaal. En, op zondagmiddag, aan het programma Monitor. In de jaren zeventig kwam het gebouw helemaal beschikbaar voor de opleiding. In 1982 werd alles omgebouwd voor kleurentelevisie.

Beveiliging
Ontelbare medewerkers van de NTS en de andere omroepen volgden in Santbergen een opleiding of een cursus (ook op meer algemene gebieden zoals EHBO, beveiliging, computers, management en telefonie). Ook cursisten en leerlingen van buiten konden er terecht. Bijvoorbeeld van de scholen voor journalistiek, de kleinkunstacademie en het KNMI.

Omdat er in Hilversum al een Zandbergen Instituut (voor middenstandsopleidingen) bestond werd de naam (Instituut) Santbergen in 1991 veranderd in Media Academie. Het werd ook een zelfstandige stichting, opgericht door NOS, NOB, Filmacademie en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. In het bestuur zaten (later) ook vertegenwoordigers van de vakbonden, Endemol, IDTV, RTL en Beeld en Geluid.

De Media Academie verhuisde in 2006 naar het Mediapark, naar Heideheuvel 1, het voormalige astmacentrum, eigendom van NOS RTV. Daarvoor was het huurpand verbouwd en gemoderniseerd. Inclusief een grote en een kleine studio, drie ruimtes voor filmmontage, zeven trainingslokalen, drie ’multimediale training/werkplekken’, vergader- en viewingruimtes, kantoren en een bedrijfsrestaurant. De Media Academie verzorgde trainingen en opleidingen een medewerkers van publieke en commerciële omroepen, producenten in de media en facilitaire bedrijven.

MBO College
In juli 2009 ging de Media Academie failliet. Er volgde een doorstart, maar nieuwe financiële problemen volgden. Per 1 januari 2017 stopten de lessen. Sinds het begin van dat jaar geeft huurder MBO College les in Villa Heideheuvel (adres: Mart Smeetslaan 1).

Ook het voormalige Santbergen aan de Noorderweg, eigendom van de Hilversumse projectontwikkelaar Kastanje, heeft nieuwe gebruikers. Het (bedrijfs)verzamelgebouw biedt onder meer onderdak aan theatergroep Fusie, de ambachtelijke bakker Matthijs Boon, en diverse andere ondernemers.