Tweede Kamerlid Arno Rutte heeft tijdelijk het mediadossier overgenomen van de vaste VVD mediawoordvoerder Ton Elias, die op dit moment lid is van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Recent werd met een ruime meerderheid in De Tweede Kamer de nieuwe mediawet aangenomen, die op 1 januari 2016 in moet gaan. Nog voor de Kerst zal de wet worden behandeld in de Eerste Kamer. Spreekbuis.nl sprak uitgebreid met VVD-mediawoordvoerder Arno Rutte.
In het Kamerdebat (8 oktober) zei je ‘meer ambitie van de NPO’ te verwachten als het gaat om het openstellen van het bestel waarbij buitenproducenten voor 50% de mogelijkheid krijgen om ook programma’s te maken. Je verwacht dat de NPO ‘actief’ op zoek gaan naar buitenproducenten. Hoe zie je dat voor je?
“De helft van het omroepbudget is in competitie beschikbaar. Het kan zijn dat buitenproducenten, zoals maatschappelijke organisaties en producenten, zich actief gaan melden in Hilversum, maar ik vind het nadrukkelijk ook de bedoeling dat de NPO het speelveld van de publieke omroep overziet en zegt: ‘Wij missen dingen en gaan actief op zoek naar partijen die dat kunnen bieden. In het concessiebeleidsplan heeft de NPO aangegeven dat ze dat ‘in één richting’ gaan onderzoeken. Dat voelt voor mij aan de dunne kant. Als – in principe- nou echt de helft van het budget beschikbaar is, dan is dat een hele grote taak. Maak er dan ook wat van, ga op zoek en wacht niet af.”
‘Als partijen uit de loopgraven komen en aan de slag gaan ontstaan er mooie dingen’
Wat zou de rol moeten zijn van de omroepen, of geldt die ambitie alleen voor de NPO?
“In de nieuwe wet ligt deze opdracht bij de NPO, maar ik kan me best voorstellen dat er bij de omroepen ook de ambitie zouden moeten zijn om ook actief op zoek te gaan. Maar dat staat ze vrij.”
Het is de eerste keer in de geschiedenis van de publieke omroep dat het bestel zó wordt opengesteld voor niet-omroepverenigingen. Heb je er vertrouwen in dat dit straks goed gaat werken? Zijn de kaders in de nieuwe mediawet duidelijk genoeg? Tijdens het mediadebat was er weer een ´stevig debatje´ over, zei staatssecretaris Sander Dekker.
“Het zal een zoektocht gaan worden. Omroepen en buitenproducenten werken al heel lang samen, veel programma´s worden nu al niet zelf door de omroepen gemaakt. Maar ik begrijp de angst van de buitenproducenten wel om formats niet zomaar over te dragen aan de omroepverenigingen. En de omroepverenigingen willen niet alleen een idee afstempelen. Dat gesprek moeten ze met elkaar aangaan. Deze mediawet scherpt de kaders, moties geven enige richting. We kunnen vooraf veel problemen zien, maar als partijen uit de loopgraven komen en aan de slag gaan ontstaan er mooie dingen. Hoewel het in het eerste jaar nog wennen zal zijn heb ik heb er vertrouwen in dat de partijen hun verantwoordelijkheid nemen. Het koudwatervrees kan overwonnen worden door met elkaar aan de slag te gaan.”
‘Ik zou willen dat Hilversum de nieuwe mediawet als een feit accepteert en ermee aan de slag gaat, het biedt zoveel mogelijkheden’
Waarom zijn er niet duidelijke richtlijnen en kaders gemaakt, nu lijkt er ruimte voor interpretatie?
“De politiek heeft het openbreken van het bestel niet zomaar verzonnen, de Raad voor Cultuur heeft dit ten zeerste aanbevolen en gezegd dat het bestel in de toekomst meer zou moeten zijn dan alleen die omroepenverenigingen.”
Sterker, om te kunnen overleven moet dit gebeuren.
“Precies! De publieke omroep moet zich gaan onderscheiden. We breken het bestel niet ten koste, maar ten gunste van de publieke omroep open. De mediawet biedt perspectief. Voor de VVD-fractie is dit het belangrijkste punt dat wij hebben binnengehaald, binnen het aannemen van de mediawet.”
‘De mediawet is geen rituele dans geweest’
En het benoemen van de drie kerndoelen: informatie, educatie en cultuur?
“Zeker, die zijn nu geborgd. Hiervoor zal, vooraf, een transparant toetsingskader op programmaniveau komen waarbij de NPO en het Commissariaat een stempel zetten. Je hebt gelijk dat de staatssecretaris nog niet lang tevreden is hoe de NPO dat nu nog in haar voorstel concessiebeleidsplan heeft omschreven. Ik weet dat de NPO hier nu serieus mee bezig is. Voor de VVD is dit essentieel om het concessiebeleidsplan goed te keuren. Het zal hierna een hele toer worden om amusement -om het amusement- dan nog getoetst en goedgekeurd te krijgen. Een programma moet bijdragen aan de kerndoelen, wij willen absoluut geen slap verhaal meer. De mediawet is geen rituele dans geweest, de kerndoelen nemen hierin een hele fundamentele plaats in.”
Denk je dat er in Hilversum het besef is dat de politiek in Den Haag het nu serieus meent en verder geen gezeur meer wil.
“Ja, dat lijkt me ook terecht.”
Hilversum verweet staatssecretaris Dekker dat hij een te grote broek had aangetrokken. Hij heeft dit op bepaalde momenten wel over zichzelf afgeroepen. Hij koos voor het Veronicaschip, uit een interview in DWDD bleek dat hij amper naar de publieke omroep kijkt en bij Jinek kon hij met grote moeite uitleggen wat de definitie van amusement zou moeten zijn. Wat vond je van de manier waarop ´jullie´ staatssecretaris zich zó uitte over de publieke omroep?
“Het klopt dat hij stevige symbolen heeft gekozen. Voor mij telt het resultaat.”
Verwacht je dat het lukt de mediawet ook door de Eerste Kamer te loodsen?
“Daar heb ik als Tweede Kamerlid niks over te zeggen, maar gezien de brede steun in de Tweede Kamer heb ik wel een goed gevoel. Er is een mooie balans gevonden tussen hoe mijn partij en het CDA denken over het mediadebat. Maar zekerheid is er nooit, het zal zeker geen wet worden die alleen ‘gehamerd’ zal worden. Voor de Kerst zal de Eerste Kamer de mediawet behandelen.”
‘De Moslimomroep heeft al honderdduizend keer een kans gehad’
In het huidige bestel is bijna geen plek voor het geluid van moslims, die een grote (doel)groep in Nederland vormen. Dat heeft ook te maken dat het door allerlei oorzaken niet gelukt is om, door moslimorganisaties, een goede moslimomroep op te zetten. Zie je hier een taak voor de NPO om actief met maatschappelijke moslim organisaties het gesprek aan te gaan om die ruimte op te vullen, ook om de pluriformiteit van de NPO te versterken?
“Het voldoet aan de kernwaarde van de publieke omroep, wat nu eigenlijk niet te zien is. De NPO zou hier actief naar op zoek moeten gaan. Het is wel een groep die al honderdduizend keer een kans heeft gehad en steeds linksom of rechtsom ruzie krijgt. Wie weet lukt het nu wel.”
Omroep WNL en Omroep Max hebben recent laten weten dat zijn graag hun tv programma’s ook via Netflix willen uitzenden. Wat is de mening van de VVD-fractie? Vinden jullie het goed dat de kijkers straks via een abonnement op Netflix nog een keer moeten betalen voor de series die al met publiek geld zijn betaald? Ook NPO Cultura en NPODoc zitten in extra kabel abonnementen, terwijl daar ook al voor betaald is.
“De NPO is bezig met NPO Plus, daar zijn we als VVD-fractie tegen. Ik zie geen toekomst dat kijkers doelbewust nog een apart abonnement nemen. NPO Plus is gedoemd te mislukken. Ik ben zelf niet zo enthousiast dat de publieke omroep weer apart betaalzenders maakt. Ik wil wel dat de programma’s van de publieke omroep daar zijn te vinden waar ook publiek is. Als het publiek zich massaal naar Netflix went, is het een enorme pré dat daar ook programma’s van de publieke omroep te zien kunnen zijn óók omdat de programma’s op deze manier beter internationaal te vermarkten zijn. Ik zie graag dat er gebruik wordt gemaakt van grote internationale spelers, die een grote penetratie hebben in de Nederlandse markt, dan dat de NPO krampachtig zelf platforms opzet. Ik vind wel dat programma’s die met belastinggeld zijn gemaakt op een open net te zien moeten zijn of via uitzendinggemist.nl. Daarom is deze discussie een zoektocht en een dilemma.”
Welke spelers, behalve Netflix, denk je dan aan?
“YouTube, ook om jongeren te kunnen bereiken.”
De NPO zet nu maar hele korte stukken van programma’s op YouTube, dit zijn geen volledige programma’s.
“Dat kan wel, het is een keuze van de NPO. Het publiek tot 20 jaar is massaal op YouTube te vinden, ik denk dat de publieke omroep daar ook te vinden moet zijn. Dat zou een meerwaarde opleveren in de mediarevolutie die gaande is. Ik weet dat de NPO hiermee bezig is, maar nog steeds vanuit het idee dat zij willen bepalen hoe mensen kijken. En dat is niet zo, mensen bepalen dat zelf. De NPO zal daarop in moeten spelen.”
De mediawet is, in de Tweede Kamer, in meerderheid aangenomen. Hilversum stond de afgelopen tijd veelvuldig op de barricades. De recente advertentie, die werd geplaatst op de dag van het Mediadebat noemde je ‘overdrijven is ook een kunst’. Is de kou uit de lucht, of verwacht je nog reuring?
“Die advertentie vond ik zo’n melodramatisch overdreven ding… kom op zeg. Alsof de omroep zijn vrijheid kwijt is. Je moet voor mij dagelijks op de Hilversumse postzegel je werk doen om te geloven dat dát waar is. Nieuwe reuring is moeilijk in te schatten. Ik zou willen dat Hilversum de nieuwe mediawet als een feit accepteert en ermee aan de slag gaat, het biedt zoveel mogelijkheden. Ga aan de slag om er wat moois van te maken!”
Jan Slagter vindt dat de VVD aan het ‘omroepbashen’ is en werkt aan een ‘sterfhuisconstructie’. In de nieuwe mediawet krijgen de omroepen, ondanks alle leden, straks een marginale rol. De NPO gaat straks alles beslissen. Sterker, de Raad van State zegt zelfs dat de rol van de omroepen ‘onduidelijk wordt’.
“De omroepen houden nog steeds een buitengewoon mooie positie in het publieke bestel en hebben direct toegang tot de helft van het budget. Ze mogen daarvoor de programma’s blijven maken die zij mooi vinden en willen maken, het enige waar ze straks niet meer over gaan is waar en wanneer de programma’s geprogrammeerd worden. Jan Slagter gebruikt grote woorden en ik zie niet waar dat op gebaseerd is. Ik kan me niet herinneren dat ik in een debat nare dingen over de omroepen heb gezegd, wat ik wel heb gezegd is dat de omroepverenigingen 3,5 miljoen leden vertegenwoordigen en ik vind dat de NPO 17 miljoen leden moet vertegenwoordigen.”
1 Trackback / Pingback