De zomertijd is inmiddels weer een week van kracht, en aangenomen mag worden dat het overgrote deel van de klokken in Nederland nu wel weer op de goede tijd staat. Voor een deel is dat handmatig verricht, maar steeds meer gebeurt automatisch. Eén radiozender speelt hierbij een centrale rol: de zender DCF77.
Ongetwijfeld heeft u ook afgelopen weekend de vraag weer gehoord, misschien heeft u hem wel zelf gesteld: gaat de klok nu vooruit of achteruit? Gelukkig helpen veel apparaten een handje; uw mobieltje springt automatisch over op de zomertijd, net als uw computer: het signaal daartoe werd door uw provider meegestuurd. Uw wekkerradio heeft het waarschijnlijk inmiddels ook wel automatisch gedaan: die haalt de opdracht uit de meegezonden DRS gegevens. Waar halen die providers hun gegevens vandaan, en waar is de tijd in DRS op gebaseerd, overigens net zoals de vele “moederklokken” in bedrijven, niet in het minst bij de spoorwegen en radio- en televisiestations?
Heeft u er wel eens bij stilgestaan, hoe die wandklok of dat polshorloge dat flikken, als zij “radio controlled” zijn? Ik durf te wedden van niet; voetstoots neemt u aan dat het wel goed zal gaan, en in de praktijk is dat ook zo, maar er zit een organisatie achter.
In de Bondsrepubliek Duitsland, in Braunschweig om precies te zijn, zetelt het “Physikalisch-Technische Bundesanstalt, Labor für Zeiteinheit”. Een mondvol, maar dit laboratorium zorgt er dus voor dat uw “radio controlled” klokken op tijd staan. Het laboratorium doet dat , door een radiozender in de lucht te hebben: de zender DCF77, die met een vermogen van 50 kWatt op de extreem lage frequentie van 77,5 kHz uitzendt. Uw “radio controlled” klokken en horloges zijn afgestemd op deze zender, die overigens niet in Braunschweig, maar in Mainflingen (bij Frankfurt/Main) staat.
Bij het aflopen van de zomertijd in 1991 (toen nog in september!) heb ik de stoute schoenen maar eens aangetrokken, en heb ik een ontvangstrapport naar “Braunschweig” gestuurd. Wel een gokje, want normaal gesproken bestaat een ontvangstrapport uit vijf of drie onderdelen: de SINPO of SIO code (staande voor Strength, Interference, Noise, Phading en Overall) maar voor de DCF77 zender is dat niet mogelijk: je ziet de zender niet, je hoort de zender niet. Het enige wat je met zekerheid weet, is “dat hij het gedaan heeft”, in dit geval omdat mijn klokken weer de wintertijd aangaven en dus de zender ontvangen moeten hebben. Doodleuk vulde ik de SINPO-code in als: ?-?-?-?-5.
Het laboratorium deed er niet moeilijk over. Integendeel. Ik vrees dat er meer types als ik zijn, want het laboratorium heeft de QSL-kaarten gewoon klaar liggen (QSL kaarten zijn kaarten waarmee radiostations ontvangstrapporten bevestigen).
Dankzij de QSL kaart van het Labor für Zeiteinheit kwam een schat aan informatie binnen (informatie die inmiddels gewoon op internet staat); informatie waar een normaal mens geen seconde bij stil staat. De DCF77 zender zendt de officiële Duitse tijd uit, gebaseerd op vier atoomklokken in Braunschweig. Dat doet de zender met een vermogen van 50 kWatt, op 77,5 kHz. Elke minuut wordt tussen de 20e en 58e seconden, de informatie meegestuurd voor de datum, dag, uur, minuut en seconde. Het signaal voor de zomertijd wordt eruit gestuurd in de 17e en 18e seconde van een minuut. Het zijn zaken waar een normaal mens totaal niet bij stilstaat, en dat is maar goed ook. Ook hier geldt: het is het resultaat dat telt.
Voor u en voor mij is het alleen van belang dat de “radio controlled” klokken en horloges, exact de goede tijd aangeven. Meer is niet nodig. Maar misschien kijkt u nu, met net even met meer ontzag, naar deze klokken, nu wetende hoe zij het flikken: zij luisteren nauwgezet naar de zender DCF77 in Mainflingen, die de gegevens van het Labor für Zeiteinheit uit Braunschweig non-stop uitzendt.
En dan nog iets om over na te denken: de zender DCF77 zendt de officiële Duitse tijd uit. Toen na de eerste oliecrisis, in 1973, in Nederland, in 1976, de zomertijd weer geïntroduceerd werd, ging toenmalig West Duistland niet mee; dat gebeurde pas na afspraken met de eveneens ook toenmalige DDR. Zou zoiets nu weer gebeuren dan weet u één ding zeker: in zo’n geval zijn uw “radio controlled” klokken en horloges tijdens de zomertijd niet te gebruiken.
In Nederland wordt met behulp van atoomklokken ook de exacte Nederlandse tijd bepaald, en daar trekken de diverse “moederklokken” hun tijd vandaan. Er is echter geen Nederlandse equivalent van de Duitse DCF77. De “radio controlled” klokken geven dus de exacte Duitse tijd aan, die gelukkig in het geheel niet verschilt van de exacte Nederlandse tijd.
Geef als eerste een reactie