Angst bij kleine tv-themazenders over voortbestaan

Na mogelijk stopzetten doorgiftevergoeding kabelexploitant

HILVERSUM – Grote onzekerheid over het eigen voortbestaan bij kleine digitale tv-zenders in Nederland, nadat de grootste kabeldistributeur VodafoneZiggo in februari dit jaar aankondigde het betalen van de vergoeding voor doorgifte te heroverwegen. Geen of veel minder inkomsten uit deze hoek betekent de doodsteek voor veel Nederlandse themazenders, denkt branchevereniging ThemaNed.

ThemaNed behartigt de belangen van tien Nederlandse themazenders op tv. Ook buitenlandse omroepen stoppen of overwegen te stoppen met uitzendingen gericht op Nederland na onrust over de tarieven. VodafoneZiggo geeft aan Spreekbuis toe meer dan voorheen kritischer te zijn op het betalen voor content en zenders.

Bereik miljoenen Nederlanders
De nationale doelgroepenzenders wapenen zich tegen buitenlandse invloeden, zoals met het lanceren van een eigen TV-app, zelf digitaal versterken of ze kijken uitdrukkelijk richting Den Haag voor een politieke oplossing. De zenders spreken een specifieke doelgroep tv-kijkers aan en een aantal zenders bereikt maandelijks miljoenen Nederlanders. Zeker als ze themakanaal van de maand zijn bij bijvoorbeeld KPN of VodafoneZiggo, de twee televisiedistributeurs in Nederland die de markt domineren.

Nederland kent tientallen themakanalen, zoals die van de NPO (NPO1 Extra, NPO Politiek) of RTL (RTL Lounge, RTL Crime), maar ook kleinere digitale themakanalen bereiken hun eigen publiek. Zoals OUTtv, Discovery Science, TV Oranje of 192TV. Tien jaar geleden begonnen de meeste van hen toen de transitie begon van analoog naar digitaal tv kijken. Om een aantrekkelijk pluspakket samen te stellen en daarmee een fors aantal klanten te interesseren, zochten grote kabelmaatschappijen interessante content. Initiatiefnemers van themakanalen hielpen ze over de streep met aantrekkelijke doorgiftevergoedingen.

Video on demand kijken
Die vergoeding staat nu onder druk, zegt VodafoneZiggo CEO Jeroen Hoencamp in De Telegraaf. In dit gesprek schetst Hoencamp het veranderende kijkgedrag. Mensen kiezen vaker voor video on demand of uitgesteld kijken: “Er wordt nog veel lineair gekeken, maar dat verandert snel. Dat vertaalt zich in discussies met leveranciers. Het oude model, waarin wij zenders betalen voor het doorgeven van hun programma’s, begint achterhaald te raken. We moeten op zoek naar andere verdienmodellen.”

Een rondje langs binnen- en buitenlandse mediapartijen maakt duidelijk dat er gesprekken zijn over de doorgiftevergoeding met de grootste televisiedistributeurs VodafoneZiggo, KPN en de nieuwe combinatie Delta/CAIW. Over de inhoud van die gesprekken praten de mediapartijen niet makkelijk. Zoals bij Discovery (met zenders als Science, Discovery World en Travel). “We doen geen uitspraken over commerciële afspraken”, laat een woordvoerder weten. “We zien wel dat de markt anders is dan voorheen met nieuw kijkgedrag. Daarop spelen we in door het lanceren van nieuwe producten als Dplay, Eurosport Player of GolfTV.”

TV-kanalen AMC en Travel Channel zijn recentelijk gestopt met distributie in de Benelux tv-markt. Maar ook managing director bij Pratensis Media (distributeur van o.a. TV5 en Rai Uno) André Vroegindeweij geeft toe dat er gesprekken zijn met kabelexploitanten over vergoedingen en dat die bij ieder aflopend contract minder worden. Hij noemt de hoge kosten die hij moet maken om bijvoorbeeld TV5 in Nederland mogelijk te maken. “De kosten voor aanlevering van het signaal zijn flink. Vooral voor ondertiteling, want 56 procent van onze kijkers in Nederland is niet Franstalig.”

Bekende themazenders
Dat bij omroepen terughoudendheid heerst om te reageren is niet zo gek, zegt voorzitter Marc Putman van ThemaNed. Bij hem zijn onder andere bekende themazenders als OUTtv, 192TV, TVOranje, PebbleTV en ONS aangesloten en hij merkt dat er angst en voorzichtigheid heerst. “Het gaat om ons brood. De doorgiftevergoeding van kabelaars is van wezenlijk belang voor het voortbestaan, dus er zit wel een afhankelijkheid. We zijn kleine zenders en we willen met onze belangrijke distributiepartners op goede voet blijven staan en in gesprek blijven.” Heel anders is de situatie voor bijvoorbeeld de NPO die z’n bescherming via de mediawet heeft of een grote zendergroep als RTL. “Ze hebben een andere uitgangspositie. Ze zijn groot en hebben daarmee een machtspositie bij de kabelaars.”

Pluriformiteit in gevaar
Putman – naast zijn werk bij ThemaNed initiatiefnemer van de digitale tv-zender OUTtv – hoopt dat hij gehoor krijgt bij de Tweede Kamer en wil dat het Commissariaat voor de Media (CvdM) actief reageert op de ontwikkelingen. “Door veramerikanisering van de hele entertainmentmarkt zie je dat onze pluriformiteit onder druk komt te staan. Tachtig procent van het tv-aanbod is Amerikaans of hebben de distributiekanalen in handen. Partijen als HBO, Viacom, VodafoneZiggo of Netflix domineren de markt. Voor themazenders moet een zekere bescherming komen. We zijn erover in gesprek, want de tv-markt kent nu geen gelijk speelveld.”

Distributie van zenders
Hoewel er steeds minder lineair gekeken wordt, blijft distributie van hun zender via de kabelaars van belang. Online kijken of via een app gebeurt volgens Putman steeds vaker, maar vervangt momenteel nog bij lange na niet het bereik via de kabel of digitaal. Putman: “We wapenen ons steeds beter door ook via eigen kanalen publiek te bereiken, maar het schort nog aan een goed betaald businessmodel. Hier moet nog veel aan ontwikkeling gedaan worden en dat kost tijd en geld.”

Initiatiefnemer Bert van Breda van muziekzender 192TV (met gemiddeld 600.000 maandelijkse unieke kijkers) bevestigt de onrust in tv-land rond de distributievergoedingen.  Hij geeft aan zijn overeenkomst met KPN net weer voor twee jaar te hebben verlengd. Ook via VodafoneZiggo blijft 192TV nog dit jaar te zien. Tegen dezelfde doorgiftetarieven als in de afgelopen jaren. Wel geeft hij toe dat zijn vergoeding in de afgelopen jaren al minder is geworden. “We zijn afhankelijk van die vergoeding. Als die stopt, dan stop ik ook”, zegt Van Breda in een reactie. “We hebben geen reclame op 192TV, dus die doorgiftevergoeding is onze belangrijkste inkomstenbron. En die enige inkomstenbron geldt voor het gros van de digitale themazenders.” Van Breda begon negen jaar geleden met 192TV.

Zes cent per abonnee
Het duizelt als de digitale themazenders horen wat de NPO naar verluidt krijgt van de televisiedistributeurs voor het doorgeven van NPO1, NPO2 en NPO3. Dat maandelijkse bedrag ligt op zes cent per zender, per abonnee. Uit hun eigen begroting van 2017 blijkt dat NPO zelfs jaarlijks bijna 40 miljoen euro aan doorgiftevergoeding ontvangt. Een vergoeding waar ze van kunnen dromen.

Woordvoerder Erik van Doeselaar van VodafoneZiggo geeft in een reactie toe dat er gesprekken met tv partijen plaatsvinden. Het gaat volgens hem om een continu proces van onderhandelingen met grote en kleine tv-zenders. “De prijs die wij voor content betalen moet in verhouding zijn met de waarde en aansluiten bij het veranderende kijkgedrag,” legt Van Doeselaar uit. “We betalen nog altijd voor content, maar kijken goed naar de bedragen die wij moeten betalen om content en zenders door te geven aan onze klanten.”