[INTERVIEW] Voor de Nachtwacht Award 2019-verkiezing voor het beste nachtprogramma op de Nederlandse radio interviewt Spreekbuis diverse radiomakers. Ditmaal Astrid de Jong (Nachtzuster/ Omroep Max -NPO Radio 1)
Bijna zou Nachtzuster bijna van de radio verdwijnen. Door een petitie vanuit luisteraars die zelfs het landelijke nieuws haalde werd het programma toch behouden. Waarom zijn er volgens jou zoveel luisteraars die op de barricades gingen voor dit nachtprogramma?
Ik heb geen idee. Ik heb in mijn carrière al heel wat prachtige programma’s zien sneuvelen dus ik had niet verwacht dat dit besluit zoveel los zou maken. Het idee was dat Nachtzuster gehalveerd naar de zaterdagochtend zou gaan. Zelf vind ik het een prachtig format, waarin gewone mensen de kans krijgen hun ervaringen en kennis te delen, maar waarin ook gelachen en gedeeld mag worden. De meeste mensen in mijn eigen omgeving slapen ’s nachts. Pas door deze toestand hoorde ik hoeveel ‘gewone’ en ook bijzondere mensen de radio voor mij aanzetten ’s nachts (of naderhand podcast luisteren). Van radioheldin Hanneke Groenteman tot een minister, allemaal kwamen ze me vertellen dat ze graag luisterden!
NPO heeft aangekondigd flink te bezuinigen op de nachtprogrammering. Waarom zou de publieke omroep dit juist niet moeten doen?
Van mij mogen ze best bezuinigen. Er luisteren ’s nachts nu eenmaal minder mensen dan overdag. En een goedkoper programma dan Nachtzuster is er niet. Vier uur kosten, geen redactie, geen reiskosten, geen opnamen, niks. Ik ben ook niet tegen ‘experimenteren’ in de nacht, al pleit ik er wel voor om hele onervaren mensen wat meer vlieguren te laten maken onder begeleiding van professional. Bezuinigen is prima, zolang je maar wel kwaliteit blijft leveren en je mensen goed behandelt. Bezuinigen is voor mij altijd een uitdaging geweest, thuis kijk ik ook wel eens of sommige dingen niet goedkoper kunnen. Maar Nachtzuster is wel een kale kikker inmiddels hoor. Ik schuif zelf en doe de muziek zelf. Ik heb alleen mijn onmisbare rechterhand Bart Kuil om te zorgen dat alle lijnen bezet en verstaanbaar zijn en om me bij de les te houden. En hem betaal ik van mijn eigen salaris. Dus ik zou echt niet weten waar we nog op kunnen besparen.
Wat maakt een radioprogramma in de nacht anders dan dagprogramma’s?
Het kost wat meer moeite om wakker te zijn. En de bazen luisteren niet. Ik heb altijd het idee dat mensen die luisteren alles wat voorbij komt veel beter horen, omdat ze niet tegelijkertijd heel veel andere dingen te doen hebben. Ik zou ook heel graag een muziekprogramma op een muziekzender willen maken ’s nachts met dezelfde sfeer. Ik zou dit programma overigens ook graag overdag maken. Maar Nachtzuster op Radio 1, vier uur lang, is een magisch programma. Niet door mij, maar door de mensen die bellen met vragen en antwoorden over de allerleukste onderwerpen. Zij maken het programma.
Je bent niet elke nacht te horen. Wat doe je naast je radiowerk?
Nog meer radiowerk. Ik presenteer als invaller allerlei programma’s op NPO Radio 5, NH Radio en af en toe bij Radio Oost. Ik geef workshops over radio en social media en daarnaast help ik mensen met social media. Ik maak korte filmpjes voor verschillende media, af en toe wat voice-over werk, schrijfklussen, maar ook het aan elkaar praten van een evenement. Er komt altijd wel iets mijn kant op waaien…
Jouw radioprogramma is tegenwoordig ook terug te beluisteren. Trek je daar ander publiek mee?
Mijn radioprogramma was altijd al terug te luisteren. Tegenwoordig is er een versie zonder de muziek op Youtube, via Radio1.nl en als podcast. Ik ben al een half jaar bezig met een podcast met de hoogtepunten van iedere show maar het kost nog teveel werk om het gratis te doen. We zetten ook regelmatig fragmenten op Facebook. Ik krijg daar heel veel reacties op, en mijn motto is: “elke luisteraar is er eentje”. Terugluisteraars kunnen helaas alleen niet reageren. Dat is wel jammer, want dat is voor mij heel leuk, de directe feedback via app, mail, twitter, facebook, en in de chat….
Hoe maak jij het verschil voor de luisterende nachtwerkers, nachtwakers en nachtbrakers?
Door niet te doen alsof nachtbrakers idioten zijn. Iedere luisteraar is uniek en meer dan welkom. Wij radiomakers leven soms in een bubbel van mediakenners en muziekliefhebbers, maar de samenleving is zoveel rijker. De meneer die al zijn hele leven horloges repareert en dat het liefst ’s nachts doet, in alle stilte, en die dus belt over tijd en techniek. De drogist die een piep in zijn oren hoort en daarom slecht slaapt en bijna altijd belt over huismiddeltjes en zo. De bakker die op vrijdagnacht al bakt, de vrachtwagenchauffeur, de beveiliger, de echte zusters en broeders in de zorg, de advocaten die niet slapen en mensen onderweg naar Schiphol. En ook de chatters, de paradijsvogels, de complotdenkers en de melige studenten. Ze zijn welkom en ik hoor graag wat ze weten en denken. Ze brengen onderwerpen in waar ik iedere keer weer van sta te kijken en ik rijd altijd lachend naar huis. Dan heb ik iets geleerd en iets beleefd. En de luisteraars ook. Het is radio op zijn meest magisch.
Krijgt volgens jou nachtradio voldoende waardering?
Van de luisteraar zeker. De bazen vergeten soms dat het bestaat. Maar laten me dus ook met rust. En ik heb met de zenderwisseling zoveel complimenten gekregen dat ik absoluut niet mag klagen over waardering. Ik zou wel graag iets meer klussen vanuit Radio 1 of Omroep Max krijgen, maar omdat ik daar nooit overdag ben vergeten ze me denk ik een beetje. Maar je zou voor de grap de brieven en kaarten en mails moeten lezen die ik krijg. Mensen die vrij nemen voor het programma, of een beetje van me zijn gaan houden. Ik ben zelfs een beetje bang dat het soms teveel is en dat in mindere tijden ze me opeens uit de programmering schrappen. Ik zou dit het liefst tot ver na mijn pensioen blijven doen. Dat ik mag blijven en de luisteraars er altijd zijn, dat vind ik wel waardering genoeg.
De Nachtwacht Award 2019
De Nachtwacht Award is een radioprijs gericht op nachtprogramma’s tussen 0:00 en 6:00. Op Spreekbuis.nl/nachtwachtaward kan het publiek stemmen op haar favoriet. Dinsdag 29 januari wordt de winnaar bekend gemaakt.
De Nachtwacht Award wordt mede-mogelijk gemaakt door Spreekbuis.nl en Hilversum Marketing.
Er zijn ook personen die luisteren naar de show in een andere tijdzone of gewoon overzeese expatriots. Ik geniet van het concept van de programma’s, de verschillende interactieve platforms, luisteren naar anderen en Astrid aantal echt interessante vragen te beantwoorden.
We kennen elkaar al iets langer dan Sem je kent. Even bijzonder dan zijn moeder. Denk en dacht dat het nieuwe tijdslot in de nacht van vrijdag geweldig is. En ik begrijp dat het altijd spannend is. Maar mooier dan met Astrid de Jong gaat het nooit worden! Een vakvrouw ben je!