De Sterreclame voor acht uur ’s avonds van de buis? Waar maakt politiek Den Haag zich druk om, zo vragen bezoekers van de jaarlijkse Open Studio Dagen op het Media Park in Hilversum zich af. En de beste presentatoren mogen van de meesten best wat meer verdienen dan de Wet Normering Topinkomens.
Tijdens het jaarlijkse feestje op het Media Park is het – ondanks miezerig weer – een feestelijke bedoening. De duizenden bezoekers krijgen een kijkje achter de schermen van de Nederlandse televisie, genieten van optredens en laten zich in stretched limo’s over het terrein vervoeren.
Een van de omroepen die uitpakt met allerlei verschillende activiteiten is Omroep Max. In studio 23 wordt onder meer uitgelegd hoe de autocue werkt en wie dat wil kan als André of Jannie (’Heel Holland Bakt’) op de foto. Jan Slagter, de baas van deze omroep haalde zaterdag in deze krant nog uit naar politiek Den Haag. Hij maakt zich druk over de bezuiniging van enkele tientallen miljoenen euro’s die de publieke omroep in het vooruitzicht is gesteld.
Slagter hekelt de maatregel om in de toekomst voor acht uur ’s avonds geen Sterreclame meer uit te zenden. Dit kost de omroepen 70 miljoen euro, terwijl Den Haag hiervan slechts 40 miljoen euro zou willen compenseren. Daarnaast vreest Slagter een uittocht van talent van de publieke omroep als strak wordt vastgehouden aan de Wet Normering Topinkomens (WNT), ook wel bekend als de Balkenende-norm. Slagter vindt dat buitengewone presentatoren als Matthijs van Nieuwkerk ook buitengewoon moeten kunnen worden beloond.
Slagter is niet de enige. ,,Als presentatoren het goed doen, hebben ze er ook recht op meer te verdienen’’, vindt Jordie Maijers, die met zijn partner Joyce en hun kinderen voor het tweede jaar op rij naar de Open Studio Dagen is gekomen omdat er zoveel te doen is voor de kinderen en omdat ze het leuk vinden om te zien hoe studio’s er in het echt uitzien. Zo is er een gigantische green screen die de suggestie wekt dat je je in één ruimte bevindt met Max Verstappen en zijn bolide. Joyce valt hem bij. Presentatoren zouden volgens haar niet vanwege het geld gedwongen moeten worden om naar de commerciële omroep te verhuizen. ,,Ze moeten datgene kunnen doen waar ze goed in zijn en wat bij hun past.’’
Ook zijn ze het niet eens met de politiek om de reclames voor acht uur ’s avonds van de buis te houden. ,,Die reclames zijn juist wel makkelijk. Dan weten de kinderen tenminste wat ze willen hebben’’, vindt Jordie. ,,Bovendien zien ze ook reclame als naar YouTube kijken. Het hoort er gewoon bij.’’ Volgens Joyce zijn de kinderen sowieso al vaak op YouTube aangewezen. ,,Vooral in het weekend is er op NPO 1, 2 en 3 minder voor kinderen te zien. Toen wij jong waren had je nog iets als Telekids.’’
Traditie
Voor Pelle Slavenburg begint zijn aanwezigheid bij de Open Studio Dagen al een aardige traditie te worden. ,,Ik kom hier al voor de derde of vierde keer. Ik heb de mediawereld altijd interessant gevonden. En mijn kinderen vinden het leuk om handtekeningen te vragen en mee te doen aan een dance workshop. Voordat hij meedoet aan de chips-test van het consumentenprogramma Kassa wil hij wel zijn mening geven over de bezuinigingen. Hij wijst naar een poster van de serie Klem die door BNNVARA wordt uitgezonden. ,,Ik vind dat er ontzettend mooi drama wordt gemaakt. Als dat bij de publieke omroep verdwijnt zou dat jammer zijn.’’ Op de komst van programma’s van regionale omroepen op het derde net zit hij niet te wachten. ,,Ik kan nu al alle programma’s van regionale omroepen bekijken als ik dat zou willen.’’ De Wet Normering Topinkomens zou wat hem betreft ook niet voor alle presentatoren hoeven gelden. ,,Vakmanschap mag best beloond worden.’’
Het is volgens Pelle niet in het belang van de publieke omroep dat de beste presentatoren weglopen naar de commerciële omroep. Onlangs maakte Eva Jinek bekend naar RTL te verhuizen. ,,Ik zou de toppers koesteren. Maar je mag in Nederland je kop niet boven het maaiveld uitsteken. Volgens mij heeft het te maken met jaloezie.’’
Ook Frank is elk jaar van de partij bij de Open Studio Dagen. Hij is op weg naar de gang waar je onder meer jezelf op de cover van de VARA-gids kunt laten zetten. ,,Ik vind het leuk om te zien hoe televisie gemaakt wordt en elk jaar zie je hier weer andere dingen.’’
Uitzonderingen
Hij kan er niet mee zitten als enkele presentatoren goed verdienen. ,,Zij zijn goed in hun vak en daar hoort een bepaalde beloning bij. Een paar uitzonderingen mag van mij wel.’’ Ook hij vindt het onnodig als er regionale programma’s op het derde net verschijnen. En dat de reclame voor acht uur verdwijnt, noemt hij een ’rare zet’. ,,Het is toch juist een mooie inkomstenbron voor de publieke omroep?’’
Vriendinnen An en Karin zijn via de nieuwsbrief van Omroep Max op het evenement geattendeerd. ,,We willen weleens kijken wat er hier gebeurt’’, zegt An. Ze noemt de bezuinigingen op de publieke omroep ’idioot’. ,,Er zitten hele goede programma’s bij. Ik hoop niet dat op programma’s als De Monitor en Zembla wordt bezuinigd.’’ Van haar mogen de reclames ook wel blijven. ,,Zolang ze maar op vaste momenten te zien zijn.’’
Wat betreft de topinkomens laat An een ander geluid horen. ,,De presentatoren verdienen meer dan genoeg. De wereld draait alleen om geld. Ook bij de commerciële omroepen zouden ze niet zoveel moeten verdienen.’’ Haar vriendin Karen vreest niet voor de uittocht van grote talenten bij de publieke omroep. ,,Er is genoeg tv-talent in Nederland. Als ze ergens anders zoveel kunnen verdienen, moeten ze maar gaan. Er staat wel weer iemand anders op die het ook kan.’’
Dutch Media Week
De Dutch Media Week, waar de Open Studio Dagen onderdeel van zijn, zouden door alle omroepen moeten worden aangegrepen om te laten zien de omroepen voor staan. Dat vindt oprichter en bedenker Herman Dummer. Hij begon twaalf jaar geleden met de Open Studio Dagen. ,,Ik vond dat we trotser moesten zijn op wat we hier doen. Het idee was om de studio’s open te stellen voor het publiek om hen te laten zien hoe programma’s bedacht en geproduceerd worden. Vier jaar geleden hebben we hier de Dutch Media Week omheen ontwikkeld.
Naast enkele grote publieksevenementen in de weekends vinden er doordeweeks conferenties, workshops en congressen plaats. Deze week stonden onder meer online radio en mobile journalism centraal. ,,Vorig jaar werd de Dutch Media Week bezocht door 40.000 mensen. We willen naar de 100.000 bezoekers toe’’, zegt Dummer.
Zeker nu Den Haag zijn pijlen weer richt op de omroepen, zouden deze volgens Dummer moeten samenwerken. De omroepen moeten gezamenlijk laten zien waar deze industrie voor staat. Dat is ook een signaal richting Den Haag. ,,Ik zou graag willen dat ze de Dutch Media Week hiervoor aangrijpen en met het publiek en professionals in gesprek gaan over de impact van de media. Voor een deel doen we dat al, maar het kan nog beter.’’
De oorzaak van het uit de hand lopen van salarissen is sociale vergelijking. Dit verschijnsel is functioneel zolang het individu in onzekerheid verkeert over zijn situatie en die wil toetsen tegen de conditie van overeenkomstige anderen. De motieven kunnen zijn: a) zelfevaluatie en de behoefte om “normaal” te zijn. Zelfbevestiging eigenlijk dus. b) zelfverheffing en de behoefte om zich positief te onderscheiden van anderen of liever: streven naar superioriteit. Het is verstandig om jezelf te vergelijken met mensen, die net iets beter af zijn dan jij. Dat stimuleert ontwikkeling en groei. Je meten met iemand die het veel beter doet dan jij is echter deprimerend of leidt tot ontevredenheid. In de mediawereld, maar ook in het bedrijfsleven en bankwezen ontstaat een golf van bijna onbeheerste opwaartse sociale vergelijking en keiharde concurrentie. Die leidt vaak tot extreme eisen op het gebied van inkomen, waarbij eigen bekwaamheid, inspanning of talent worden opgeblazen in relatie tot waargenomen of vermeende kwaliteiten bij anderen. Deze spiraal omhoog valt bijna niet te stuiten en levert meestal wanstaltige beloningen op, terwijl ontevredenheid en chagrijn blijven voortwoekeren. Ik bepleit dat dit springveer mechanisme een keer doorbroken zou worden. Het plafond is immers de hemel. Goed genoeg kan toch ook best gaaf zijn? Die razende rupsjes “nooit genoeg” vreten anders de hele omroepkruin kaal. Twee ton per jaar is een goddelijk en goddeloos goed inkomen. Ik zou met een kwart al blij zijn.