In Den Haag en Hilversum wordt veelvuldig vergaderd over de toekomst van de NPO. Vanmiddag wordt er een debat hierover gehouden. Begin 2019 komt minister Slob (Mediazaken) met zijn visie hoe het omroepbestel er uit moet komen te zien. Vrijwel elke belanghebbende partij heeft al visie gegeven wat er moet gebeuren om het Nederlandse medialandschap toekomstbestendig te maken. Ik doe ook nog een ‘duit in het zakje’.
Niet alleen het publieke bestel, maar ook de commerciëlen hebben al jaren te maken met steeds sterkere disruptieve spelers op gebied van content en reclame. De kijktijdcijfers tussen 1987 en 2016 laten wellicht nog niet een schikbeeld zien dat de Nederlandse kijker massaal de Nederlandse ‘teevee’ de rug toekeert, maar de grote zorgen over het Nederlandse medialandschap zijn niet ongegrond. De Raad voor Cultuur gaf in haar visiedocument al een helder beeld over staat van het Nederlandse audiovisuele landschap. Het is ‘vijf voor twaalf’ voor de Nederlandse av-media en de Raad voor Cultuur stelde in haar document enkele rigoureuze maatregelen voor. Ondanks dat de Raad voor Cultuur het belangrijkste adviesorgaan voor de regering is, moeten we altijd maar zien in hoeverre hun advies ook echt wordt doorgevoerd.
Ook andere partijen, waaronder RTL, Netflix, NTR, NLPO, NPO en NVJ, gaven afgelopen weken hun visie op de toekomst van de Nederlandse media. Opvallend is dat radio in deze toekomstvisies bijna geen rol speelt. Een gemiste kans, want het medium speelt net als tv nog steeds een belangrijke rol in de mediaconsumptie. Tv en radio hebben vaak ook last van dezelfde problematiek. De lineaire radio van landelijke omroepen heeft immers -net als tv- heeft te maken van tanende consumptie.
Een andere overeenkomst is de vergrijzing. De gemiddelde leeftijd van 3FM-luisteraars is al boven de 40, maar ook bij de commerciële zenders is dat aan de hoge kant. Dancezender SLAM! trekt het jongste publiek, maar de gemiddelde luisteraar is ook al de dertig gepasseerd. Nieuw talent komt op de landelijke radio maar sporadisch bovendrijven. Toch is er voldoende talent te vinden in de talloze podcasts, die veelal een zieltogend bestaan hebben. Omroepen zouden dit radio- en podcasttalent een groot podium moeten bieden via hun fm, dab en platforms.
Ook zouden de publieke radiozenders 2 tot en met 5 veel meer voor nieuws en informatievoorziening over maatschappelijke thema’s gebruikt moeten worden. Nu ligt de focus vooral op muziek en zijn de verschillen met commerciële stadions te dun. Populaire podcasts als ‘30 minuten rauw’ (Ruud de Wild) ‘Leven zonder stress’ (Patrick Kicken), TPO Podcast (Roderick Veelo) en ‘Man met de microfoon’ (Chris Bajema) laten zien dat radio-dj’s en -maken meer kunnen dan alleen plaatjes draaien.
In Europa zijn steeds meer private en publieke omroepen zich ervan bewust dat samenwerking van levensbelang is om toenemende concurrentie van internationale online platforms aan te kunnen. In verschillende landen zijn de afgelopen tijd zijn tussen commerciële- en publieke omroepen samenwerkingsinitiatieven gestart. Nederland loopt met NLZIET hierin zelfs voorop. Om met een gezamenlijk platform echt met Youtube en Netflix te kunnen concurreren zou er eigenlijk een laagdrempelige gratis variant gelanceerd moeten worden.
Tevens zouden zowel de commerciële als de publieke omroepen hun eigen platforms, zoals KIJK en RTLXL en NPO Plus, moeten laten varen om zich te richten op één gezamenlijk platform. Hierdoor is er minder versnippering en kan er een krachtenbundeling met ‘NL Orginals’ ontstaan. Ook kan dan door de mediapartijen een directe relatie worden opgebouwd met de kijker. Iets wat Netflix en Youtube al zeer goed in de vingers hebben, waardoor de engagement bij deze platforms hoog is. Oftewel: Netflix en Youtube weten door de data van de gebruiker relevantie te bieden bij kijkers, waardoor deze in hun platform blijven ‘plakken’.
Ik ben tegen een reclamevrije NPO. In een eerdere blog heb ik mij daar al over uitgelaten. De politiek gaat momenteel geen extra geld in de publieke omroepen steken om deze reclamevrij te maken. De adverteerders zien bij een reclamevrije publieke omroep ook een beperking in de mogelijkheid om via massamedia te kunnen communiceren. Kortom: de adverteerder is meer tijd en geld kwijt om producten of diensten bij een groot publiek bekend te maken. De ‘freedom of commercial speech’ en daarmee de economische bedrijvigheid kan met een reclamevrije NPO onder druk komen te staan. Tevens zal door vermindering van TV reclameconcurrenten de prijzen van Talpa en RTL hoogstwaarschijnlijk worden verhoogd. De dagbladen, RTL en Talpa zouden zich meer druk moeten maken over internationale reuzen zoals Facebook en Google (Youtube) die veel grotere hap nemen uit de Nederlandse reclamebudgetten dan de STER.
Kortom er wordt op microniveau om de reclamekruimels gevochten, terwijl andere met de grote buit ervan door gaan. Al met al is het opmerkelijk dat de Ster geen rol speelde in het debat over een reclamevrij publiek bestel, terwijl dit door diverse omroepen en politieke partijen veelvuldig naar voren kwam. Hierdoor ontstaat er een situatie, waarbij de Ster allen nog stil kan zitten en geschoren gaat worden. Een gemiste kans..
Richard Otto is uitgever van Spreekbuis.nl en extern consultant op gebied van marketing, communicatie en PR voor diverse (media)bedrijven.
Geef als eerste een reactie