We kunnen er niet omheen: fel uitpakken tegen politieke tegenstanders in Den Haag lijkt soms evenveel bedoeld voor de schijnwerpers als de blauwe sneakers van Frans Timmermans. Ton Verlind beschreef dit treffend in zijn recente analyse van het debat over de publieke omroep. Toch raken de meeste Nederlanders vooral vermoeid door dergelijke pr-stunts en scherpe retoriek. Het mag dan hip lijken, overtuigend is het nauwelijks.
Dit gevoel bekroop mij ook. Gelukkig kwamen er naast de luidruchtige retoriek en debat voor de bühne ook serieuze voorstellen op tafel die snel tot tastbare resultaten kunnen leiden. Doorpakken dus!
Minister Bruins verdiende al eerder lof voor zijn moedige besluit om de banden tussen omroepen en hun historische verenigingsachterban door te knippen. Daarmee zette hij binnen de politieke realiteit een forse stap vooruit en bracht hij een toekomstgerichte publieke omroep dichterbij.
Belangrijke instanties reageerden dan ook snel en positief. Zo stelt het Commissariaat voor de Media dat Bruins’ plannen het bestel eenvoudiger, rustiger en efficiënter kunnen maken, met minder politieke binding aan traditionele omroepen.
De Raad voor Cultuur zegt hierover zelfs expliciet:
“Met de door u voorgestelde hoofdlijnen in de kamerbrief ligt er een goede basis voor hervorming. Het bestel wordt eenvoudiger, rustiger, efficiënter en sociaal veiliger voor werknemers. Bovendien sluit het beter aan bij maatschappelijke veranderingen.”
Bruins en zijn mediateam op het ministerie laten duidelijk zien dat zij grip hebben op complexe materie, Bruins mede dankzij zijn academische achtergrond. Als wetenschapper promoveerde hij op quantumgravitatie rond kosmische strengen en stond hij bekend om zijn talent voor samenwerking tussen verschillende disciplines. Die innovatieve en verbindende aanpak zet hij nu succesvol voort in het mediabeleid.
Uiteraard staat Bruins open voor aanvullende suggesties die in het debat werden gedaan. Mohammed Mohandis (GroenLinks-PvdA) bepleit bijvoorbeeld een onafhankelijke procesregisseur met aanzien en gedegen kennis van het Hilversumse. Mohandis en Jan Paternotte (D66) stimuleren tevens meer samenwerking tussen NPO, RTL en Talpa om Nederlandse producties krachtiger te promoten. Daarnaast zien GroenLinks-PvdA en VVD graag dat NTR en NOS samengaan in één krachtig ‘omroeptaakhuis’. Claire Martens (VVD) dringt bovendien aan op een ingrijpende digitaliseringsslag en pleit voor vernieuwing van omroepbestuurders zoals Slagter, Van ’t Hooft en Lock die er veel te lang zitten. Allemaal zonder twijfel constructieve bijdragen die door de ruis naar boven komen.
Nu de afstand tot de traditionele omroepverenigingen is vergroot, ontstaan kansen voor vernieuwende samenwerkingen. Bij omroepbestuurders heerst een duidelijke drang naar vernieuwing nu de contouren van het beleid duidelijk, eindelijk los van de van hen vervreemde papieren ‘achterbannen’:
Peter Kuipers (KRO-NCRV):
“Ook wij zijn toe aan de volgende stap op weg naar een hervormd bestel.”
Taco Zimmerman (AVROTROS):
“Er is geen tijd te verliezen om de publieke omroep toekomstbestendig te maken.”
Hoewel de meest gehoorde kritiek luidt dat concrete doelstellingen nog ontbreken, ligt er inmiddels al een concrete lijst met aanbevelingen vanuit mediaprofessionals klaar, die naadloos aansluit bij deze nieuwe realiteit. Lees ze vooral nog eens na https://bit.ly/4hAVAuf zou ik zeggen, dat helpt voor het vaartmaken…
De wind staat gunstig: tijd dus om het anker te lichten en koers te zetten naar snelle implementatie van de echte Volksomroep. Begin daarbij met het aanstellen van een gezaghebbende procesregisseur en presenteer uiterlijk dit najaar een uitgewerkt actieplan.
Minister Bruins heeft bewezen dat hij beweging kan creëren. Het is nu aan ons om hem kritisch én met gepaste humor te blijven aanmoedigen. Want hoe modieus die blauwe sneakers van Timmermans ook zijn: echt vooruitgang boek je uiteindelijk alleen op een stevige en betrouwbare leest.
Of u de metafoor van de honkbalknuppel kiest of die van de regisseur, het einddoel blijft hetzelfde: een publieke omroep die fris, transparant en relevant is. De weg daarheen vraagt minder decibels en meer regie. Dáár houd ik aan vast.