Sommige verhalen bij de radio blijven verborgen voor de luisteraar, soms maar beter, soms ook jammer ter lering ende, vooral, vermaak. Het zijn de verhalen van programmamakers en technici die zich achter de kuchknop afspelen in de studio en op locatie. Elke maand een nieuw bericht van achter die knop, mogelijk door de tijd niet meer geheel accuraat, licht aangesterkt of afgezwakt.
Bovenste regel Teletext pagina 101, in hoofdletters, op donderdagavond 29 januari 2015: ‘GEWAPENDE MAN DRINGT NOS BINNEN’. Dat is deze maand 10 jaar geleden. De beelden zijn bekend, NOS-nieuwlezer Herman van der Zandt maant iedereen de tv-studio van het NOS-journaal te verlaten. Die gewapende man was Tarik Z. Hij eiste zendtijd op tv. Dankzij een alerte NOS-bewaker kwam het niet zover. Wat wel gebeurde: het NOS-gebouw en belendende percelenop het Mediapark werden ontruimd. Op NPO 1 verscheen de tekst: ‘Even geduld a.u.b.’ en vanaf 21.00 uur deed Ron Fresen vanuit de studio in Den Haag verslag van de gebeurtenissen in Hilversum. Maar de normale tv-programmering op NPO 1, 2 en 3 kon niet doorgaan.
Op radio 1, 2 en 3FM ging dat een stuk soepeler, te beginnen bij Radio 1. Na het nieuws van 20.00 uur, gelezen door MatijnNijhuis, zou de uitzending tot 20.30 uur vanaf locatie komen, het NTR-programma ‘1 Op Straat’. Technicus Martin Hulshof was met de mobiele studio, een gewezen Canadese schoolbus, onderweg naar Brabant. Zijn verhaal:
‘Wij vertrokken vanuit een droog Hilversum, maar al voor Utrecht op de A27 dwarrelden de sneeuwvlokken reeds naar beneden, werd het donkerder en donkerder en verliep de doorstroming van het verkeer steeds stroperiger. We waren Utrecht nog maar net voorbij en hadden nog de nodige knooppunten te gaan. Het duurde ook niet lang voor we hooguit stapvoets tussen Utrecht en Vianen op de A27 verkeerden in een werkelijk witte wereld.
We stonden meer stil dan dat we meters konden maken en Tjade (NTR redacteur/regisseur) en ik, bedachten een alternatief om überhaupt nog op tijd een uitzending te maken. Het verkeer stond volkomen stil, het beoogde doel bij Breda lag door de winterse omstandigheden volkomen buiten bereik en zo kwamen we, nadat we de eerstvolgende mogelijkheid gebruikten om van de A27 af te komen, terecht in de agrarische omgeving van Lexmond. We reden in het volkomen donker en de sneeuw over wegen breed genoeg voor landbouwvoertuigen via Meerkerk naar ons bijgestelde en haalbare reisdoel Noordeloos, op het parkeerterrein van restaurant Gieser Wildeman.
We hadden nog een half uur om de uitzending voor te bereiden, maar presentator Rob Oudkerk was nog in geen velden of wegen te zien. Na een kwartier was de mobiele studio gereed voor uitzending en Rob was inmiddels ook gearriveerd. Koortsachtig overleg over hoe we de uitzending nog konden redden, immers we hadden dan wel een studioverbinding met Hilversum, regie en presentator ook present in Noordeloos, maar de gasten waren allemaal op de afgesproken locatie bij Breda. Het nieuws klonk uit de luidsprekers, een blokje reclame zou volgen en dan waren wij aan de beurt om de tijd te vullen tot 20.30 uur. Tjade legde telefonisch contact met onze gasten om ze zo in de uitzending te krijgen en nadat de tune was gestart, nam Rob het woord en leidde zo het programma in en zo begon s ’avonds na achten op een parkeerplaats achter een restaurant te Noordeloos, de uitzending op radio 1, met mest als onderwerp van gesprek.Dat onze bijdrage vanuit Noordeloos toch op zender kwam, is louter en alleen te danken aan collega-radiotechnicus Ronald Blanker, die nog voor hij de ontruimde studio verliet, de tegenwoordigheid van geest had om tijdens het reclameblok alvast de fader open te zetten van onze verbinding uit Noordeloos.
Vanuit Noordeloos waren wij om ongeveer 20.08 uur begonnen met onze uitzending, terwijl een groot gedeelte van reizend Nederland min of meer ingesneeuwd en stil stond op de snelweg en daarmee in de gelegenheid werd gesteld om aandachtig te luisteren naar onze bijdrage over mest. Na een minuut of tien druppelden de eerste berichten over Hilversum en de gijzeling binnen in onze mobiele studio via Twitter. We konden dat aanvankelijk niet plaatsen, want op het nieuws was daar niets van te horen. Na de tweet ‘Op het Mediapark is een gijzeling gaande en jullie blijven maar doormodderen met mest’ gingen bij ons alle alarmbellen rinkelen. We zochten telefonisch contact met mijn collega van het verbindingscentrum radio Erik den Braber, met wie wij nog gesproken hadden over onze verbinding en die wist ons te vertellen dat hij te midden van al het personeel van het ontruimde gebouw op straat stond, te midden van toegesnelde hulpdiensten. Via deze bereidwillige collega zijn wij in contact gekomen met ooggetuigen ter plekke, alsook de toenmalige burgemeester van Hilversum, Pieter Broertjes. Vanaf dat moment ging onze uitzending vanaf een besneeuwde parkeerplaats te Noordeloos over de gijzeling in Hilversum. Normaliter liep de uitzending tot 20.30, maar omdat er geen radiotechnici meer in het uitzendgebouw aanwezig waren, bleef onze verbinding in uitzending, tot het moment dat op een andere plek in Hilversum, een noodstudio was opgestart en ons stokje kon overnemen. Om 21.00 uur eindigde de uitzending vanaf een ondergesneeuwde parkeerplaats te Noordeloos, illustrerend hoe snel het medium radio in kan spelen op de actualiteit van de dag.
Martin Hulshof, met dank aan Ronald Blanker (1956-2018).’
Roel Visser, eindredacteur van het Radio 1 Journaal, was een van de ooggetuigen ter plekke. Hij leverde staand in de kou voor de NOS-ingang, ook een bijdrage in het programma van Rob Oudkerk.
Het Noodplan Radio was van kracht, in het AKN-gebouw aan de ‘s Gravelandseweg in Hilversum waren destijds de studio’s van Radio 2 en Radio 5 ondergebracht alsmede een reservestudio. Maar, belangrijker nog, een verdieping lager in dat pand was destijds een nood verbindingscentrum (VC) ingericht, een kopie van het VC op het Mediapark, dat inmiddels verlaten was. Juist die ochtend was dit nood-VCdoor technici René Peper en Paul Raaijman uitvoerig getest, operationeel bevonden en opgeleverd. René en Paul begaven zich die avond ook spoorslags naar de AKN om daar het die ruimte te bemannen.
Verschillende Radio 1 presentatoren waren inmiddels ook gearriveerd in de reservestudio. Margreet Reijntjes was de presentator van het programma om 20.30 uur: ‘Twee Dingen’. Samen met Max van Wezel vervolgde zij de uitzending vanaf21.00 uur met bijdragen van Wilma Borgman vanuit de studio in Den Haag. Daarna namen Lara Rense en Katrien Straatman het programma over tot 23.00 uur. Roel Visser was inmiddels ter plaatse voor een stukje noodzakelijke coördinatie.
Een verdieping lager had Paul Raaijman de reservestudio naar de zendlijn van radio 1 geschakeld. Nog een roedel technici was inmiddels aangekomen, Tim Corbet, Maarten Vermee, Kees de Hoop en Anne Bakema. In de radio 2 studiopresenteerde Stefan Stasse zijn ‘Staat van Stasse’, dat programma ging gewoon door. Er werd besloten dat 3FM, de Peperbus was ook ontruimd, vanuit de studio van radio 5 ginguitzenden. Domien Verschuren en Roosmarijn Reijmervervolgden daar het programma. Een verdieping lager werd die studio verbonden met de zenders van 3FM. Domien achter de presentatiemicrofoon van Radio 5, een transfer die zelf Patrick Kicken nog niet heeft voorspeld.
Radio 4 woonde destijds wel op het Mediapark, maar in een gebouw ver verwijderd van het pand waar Tarik Z. met zijn pistool aan het zwaaien was, dus daar kon de uitzending gewoon doorgaan. Radio 5 werd aan radio 2 gekoppeld, voor die zender was geen plaats meer in de herberg.
Een bijzondere rol werd vervuld door NOS-nieuwlezer MatijnNijhuis. Om 20.00 uur had hij vanuit een kleine cel op de NOS-nieuwsvloer het bulletin gelezen, daarin werd nog niet kond gedaan van de activiteiten van Tarik Z. een verdieping hoger in datzelfde gebouw. Aangekomen in de AKN heeft Matijn vanaf 21.30 uur zijn taak hervat met uiteraard een update van de ontwikkelingen in Hilversum. Hij maakte steeds een rondje, eerst naar de studio waar radio 1 uitzond, een deurtje daarnaast naar radio 2 en vervolgens schoof hij aan bij3FM. Die carrousel herhaalde hij elk half uur. Gerard Ruijter,Project Coördinator Radio bij de AKN, hoorde thuis van de gebeurtenissen in ‘zijn’ gebouw, en besloot ook er ook heen te gaan, hij weet nog:
‘We wisten natuurlijk niet hoelang alles zou gaan duren en de uurtjes vlogen voorbij.
Tegen laat in de avond zag ik wel dat men ergens aan toe was, een hapje, maar er was niets te vinden of te krijgen, het AKN-restaurant was natuurlijk gesloten. Ik stuitte op een restaurant aan de Langestraat, er nam een medewerker de telefoon op die de keuken aan het schoonmaken was. Ik vertelde het verhaal, wat er aan de hand was en dat er collega’s waren die aan een versnapering toe waren. Hij had er niet echt oren naar maar toen ik vroeg of hij wel eens bij een live radio-uitzending was geweest en in een ‘echte’ radiostudio had rond gelopen, werd zijn interesse gewekt. Hij dook in de vriezer en vond wat dozen bitterballen en zei meteen het vet aan te zetten en zo snel als mogelijk naar de studio te komen. Daar kwam hij, met twee gigantische dienbladen vol met bitterballen, fantastisch! Ik liep met die dienbladen in de hand, via de Radio 5 studio door de schuifdeuren naar binnen. De collega’s waren verrast en verbaasd waar dat allemaal zo snel vandaan was gekomen. Nadat de bitterballen waren uitgedeeld, kreeg ik een WhatsApp bericht, van mijn dochter, ze schreef: “Pa, waar ben jij?” Ik: “hoezo?” Ze stuurde een foto van mij, stond ergens op Instagram, ik kwam met de dienbladen de studio in lopen en de tekst onder de foto was: “dit is de held van de dag!” Dat kwam blijkbaar van iemand van 3FM.’
Tegen 23.00 uur werd het NOS-pand op het Mediapark weer vrijgegeven en konden de uitzendingen daar weer doorgaan en keerde de rust terug in Hilversum.
Op de foto: Roosmarijn Reijmer en Domien Verschuren in de studio van NPO Radio 5 op donderdagavond 29 januari 2015 (foto: Anne Bakema).
Volgende maand een nieuwe Kuchknop. Dat het verhaal van een NOS-studiochef die het ongehoord vond dat een asbak uit NCRV-studio 1 in studio 2 werd aangetroffen.
Het lijkt wel een spannend boek. Op het moment dat die man daar was. Nier weten wat je nu weet. En dan zou je zeggen…meer beveiliging maar dan kan er onlangs nog een mafklapper Tim Hofman bedreigen met een wapen?
Fantastisch verhaal en bloemrijk verteld.
En ik heb die Radio 1 uitzending gehoord, ik zat net in de auto, was uitstekend, ik herinner me vooral Wilma Borgman met prima informatie.