Sommige verhalen bij de radio blijven verborgen voor de luisteraar, soms maar beter, soms ook jammer ter lering ende, vooral, vermaak. Het zijn de verhalen van programmamakers en technici die zich achter de kuchknop afspelen in de studio en op locatie. Elke maand een nieuw bericht van achter die knop, mogelijk door de tijd niet meer geheel accuraat, licht aangesterkt of afgezwakt.
Het is eind jaren ’90. Ergens na middernacht belt een technicus van de Nozema in Lopik met de NOB-technicus inhet Verbindingscentrum Radio (VC) op het Mediapark. De Nozema was het bedrijf dat destijds de NPO-programma’s vanuit Hilversum naar de juiste FM- en middengolfzenders distribueerde. “Goedenavond, wij horen op de middengolfzender van radio 5 een programma van een Ziekenomroep uit Baarn, klopt dat?” Het wordt even stil aan de andere kant van de lijn, de technicus in Hilversum antwoordt: “Een moment…, ik ben zo terug!”. Als hij terug in het VC is, vraagt hij aan de Nozemaman: “Is het nu stil?” “…Ja…, hartelijk dank, goedenavond!”
Naast het VC bevonden zich destijds vijf Eindregies, een van die ruimtes was bestemd voor de programma’s van radio 5, toen nog uitzendend via de middengolf. In die tijd was er geen nachtprogramma op deze zender, bedoeling was dat gedurende deze uren een pieptoon te horen was of stilte, maar absoluutgeen programma van een ziekenomroep uit Baarn. Mogelijk een piratenzender uit de buurt die op een listige manier de boel wist te hacken? Zeker niet.
Een nachtdienst in het VC was doorgaans redelijk rustig, tijd voor een goed boek of vergelijkbare ontspanning, maar er waren meer mogelijkheden. De Eindregie van radio 5 (ER15) stond ‘s nachts leeg, dus je kon daar ongestoord oefenen met de beschikbare apparatuur. Het geluid uit het Studermengpaneel aldaar kon niet verder komen dan die ruimte. De betreffende technicus was destijds hobbymatig verbonden aan de BZO, de Baarnse Ziekenomroep. Ook bij deze omroep werd zorgvuldig gearchiveerd en ER15 was daar prima geschikt voor tijdens een nachtdienst. Een grote BZO Revoxband op een daarvoor geschikte machine voor de weergave (een Telefunken M15A) en een Nakamichicassetterecorder voor de opname. Dat leek goed te gaan tot het moment dat de zenderpolitie uit Lopik belde. Na afloop van dat gesprek belde de nachttechnicus met de storingsdienst van het NOB. Die vroeg hem om naar de computer van de zendlijnen te gaan, de PC die de juiste studio met de juiste zender richting Lopik verbindt. “Wat zie je nu?” was de vraag. Antwoord: “…Ehmmm, een zwart scherm met een knipperende C…“ Korte stilte aan de andere kant van de lijn en dan: “Da’s niet goed, ik kom eraan!”. Er was duidelijk iets mis met diePC, het apparaat had de uitgang van ER15 om middernacht moeten afschakelen van de zender.
Het verhaal van de onderhoudstechnicus die zich spoorslags naar het Mediapark spoedde:
“De computer die de zendlijnschakelingen regelde, was niet meer te (her)starten, dus heb ik deze meegenomen naar onze afdeling. Ik kwam er snel achter dat de harde schijf niet meer reageerde, dat ik geen vervangend apparaat had en ook geen software, na het doorzoeken van alle 3,5 inch floppy’s die we in de kast hadden. Ik had wel een reservecomputer die vanhetzelfde merk, model en leeftijd was als de computer voor de zendlijnschakelingen, maar met heel andere software en configuratie. Het begon steeds later te worden en de eerste zendlijnschakelingen zouden een paar minuten voor 6 gebeuren, dus dan zou het wel moeten werken. Ik zat daar in mijn eentje en de druk zat er goed op. Op dat moment begon ik te verzinnen hoe ik dit aan de praat kon krijgen en wel binnen een paar uur. Ik had het idee dat het niet reageren van de harde schijf waarschijnlijk aan de printplaat op de schijf zelf zou kunnen liggen en dat de data op de schijf zelf waarschijnlijk wel goed zou zijn. Ik wist dat ik een harde schijf had die precies hetzelfde was (in de reserve computer voor de eindregies), dus, heb die uit elkaar gehaald en de printplaat van de harde schijf heel voorzichtig losgemaakt. Daar zat dunne lintkabels op aangesloten, voor de motor en koppen van de schijf, en die overgezet naar de schijf die het niet meer deed. Toen volgde een heel spannend moment, zou hij het doen? Schakelaar aangezet, BIOS ziet de harde schijf (een goed teken!), DOS begint op te starten en de grafische user interface kwam tevoorschijn. Het werkte! De computer is teruggeplaatst in het VC en de zendlijnschakelingen in de vroege ochtend gingen door. In de dagen erna werden ‘ghostimages’ gemaakt van alle matrixcomputers, zodat we in het gevolg veel sneller en zonder kannibalisatie deze computers weer werkend konden krijgen als de harde schijven het niet meer doen.”
Met dank aan Geert Kramer uit Baarn, technicus bij Red BeeMedia (voorheen NOB) en destijds hobbymatig verbonden aan de BZO.
En Daren Ford, destijds werkzaam bij de afdeling AFS (Audio Faciliteiten Service) van het NOB, tegenwoordig werkzaam als Software Developer bij M&I Broadcast Services.
Volgende maand een nieuwe Kuchknop. Dan het verhaal hoe bij 3FM zo vaak koffie in het mengpaneel werd gemorst dat de importeur van die tafels een dankbrief stuurde naar die zender.
Bijdragen blijven welkom: sybrand.verwer@gmail.com
Koffie of cola? 🙈
In dit geval geen van beide, maar we kwamen het wel vaak tegen. Warme chocolademelk (met veel suiker) was ook een favoriet bij onhandige gebruikers… 😉
Leuk verhaal weer.
Paar puntjes, de NPO was er pas in 2000.
De Nozema, Nederlandse Omroep Zender Maatschappij, distribueerde niet alleen de signalen naar de zenders maar zond die ook uit, het was de zenderbeheerder.
Veronica Nieuwradio zond uit op 1395 kHz middengolf.
Maar het was geen succes dus werd de stekker eruit gebruiken.
Vanwege Albanië moest de zender altijd tussen 8en 11 savonds uit.
De laatste Dramatische uitzending eindigde daarom om 8 uur s avonds. En de zender ging uit.
Ik zat er op te wachten, en ja hoor, om 11 uur ging de zender weer vrolijk aan. Nou Ja vrolijk, er was niets te horen want men was immers gestopt.
Toen na een half uur de zender met dead air nog steeds aanstond heb ik de Nozema gebeld. Waarom staat die zender nog aan, weten jullie niet dat VNR is gestopt.
We zullen er achter aan gaan, en inderdaad, even later ging ie uit.
Ik denk wel eens, als ik niet had gebeld had ie nog aan gestaan.
Daarom verbaast het me dat de Radio 5 zender nog aan stond, zou toch ook automatisch na einde uitzending uitgeschakeld moeten worden, Dan was de Baarnse omroep nooit zo in de lucht geweest.
Dat van die HD reparatie herken ik wel, heeft mijn computer winkel ook bij een schijf van mij succesvol gedaan.
Ruud Kleyn riep altijd: “audiotjoooooooo Ruud hier” als ie met het VC belde.