Blog Ton Verlind: ‘Dag Eva’

Met het risico dat ik ten prooi val aan de boosheid van mensen die haar overstap van de NPO naar RTL een daad van verraad vinden, voer ik hier toch een pleidooi voor Eva Jinek.

Eerder schreef ik dat Eva zich de afgelopen jaren in mijn visie tot een van de beste interviewers van de publieke omroep heeft ontwikkeld. Ze is kritisch, ze brengt eigenheid, ze heeft een eigen agenda waarop onderwerpen en opvattingen voorkomen die je bij  andere journalistieke programma’s niet tegenkomt. Ze is humoristisch, empathisch, doorgaans kritisch. En ja: ze heeft ook minder goede eigenschappen. Haar adoratie voor Hillery Clinton past niet in een traditie van onafhankelijke, kritische journalistiek. Ze praat soms door de gasten heen. Maar vooral als het ministers betreft heeft ze daar ook reden voor. Ze luistert –net als ik- niet graag naar grijsgedraaide platen. Soms ook laat ze zich meevoeren door haar enthousiasme. Als ze met collega’s aan tafel zit wordt het vaak een coterietje waar ik als kijker geen deel meer van uitmaak. Maar bovenal: Eva is goed.

Ze is een merk
Eva heeft zich ontwikkeld tot een merk en dan maakt het niet zoveel meer uit op welk platform je uitzendt. Op social media treft haar het verwijt dat ze voor het grote geld kiest. Ik kan niet in haar hoofd kijken, dus ik ken haar motieven niet. Ze heeft de ambitie om met een platform voor jonge vrouwen te starten. Daar geloof ik wel in: een platform met goede informatie, dat alle oude en nieuwe media met elkaar verbindt. Maar daar zeg ik wat: met goede informatie. Dan bedoel ik, journalistiek, onafhankelijk, kritisch, maatschappelijk geëngageerd. Weg van de routinegasten die nu avond aan avond de praatshows troubleren. Als Eva, Linda wil worden dan is dat verspild talent. We hebben Linda al: frivool, gezellig, professioneel, onze nationale vriendin. Goed, maar bovenal lichtvoetig. Laat Eva zich ontwikkelen tot de nieuwe David Letterman, Jay Leno of Barbara Walters dan zou dat een verrijking voor de journalistiek zijn. Nee, doe toch maar niet: blijf jezelf en breng dat tot grote hoogte. Als geen ander is ze in staat om jong en oud te verbinden. Ik hoop dat Eva deze koers gaat varen, daar een succes van maakt en dat ze de eerste presentatrice wordt die die eeuwige grijns van Mark Ruttes gezicht krijgt waarachter hij alle relevante vragen stuk lacht, want dan was elke belastingcent goed geïnvesteerd en mag ze er zelf wat aan overhouden.

De publieke omroep maakte haar groot
En ja: het is jammer dat de NPO Eva niet aan zich heeft kunnen binden. De publieke omroep heeft haar grootgemaakt, zei een van de bestuurders van de publieke omroep. Het is de vraag of dat zo is. Wie met programmamakers praat krijgt een heel andere indruk. Ze staan onder permanente druk om te presteren (=kijkcijfers), hun vaak goede ideeën worden afgetoetst omdat ze niet in de strakke programmavisie passen, er wordt eindeloos met hun programma’s geschoven totdat ze kapot geschematiseerd zijn, sommige –nu succesvolle programma’s- haalden alleen de eindstreep omdat goedwillende omroepdirecteuren zeurden en zanikten om een plek in het schema en daar uit eigen verenigingsmiddelen nog een berg geld bij moesten doen om de zendermanagers te verleiden. Ik bedoel overigens niet dat ze dat in eigen zak staken.

Veel programmamakers zijn niet zo blij
Vooral de journalisten bij de publieke omroep klagen steen en been: hun budgetten voor bv onderzoeksjournalistiek zijn gedaald, de prestatiedruk wordt steeds groter. Ik verzin het niet; ik hoorde het onlangs op een bijeenkomst van journalisten waarop de topvrouw van de publieke omroep Shula Rijxman ontbrak, die kort daarvoor op een persconferentie nog had geroepen dat ze ‘zoveel van haar programmamakers hield’. Die liefde voor programmamakers is wel nadrukkelijk gekoppeld aan succes, zo lijkt. Echte liefde loopt daarop ver vooruit.

Eva is chique. Ze realiseert zich heus wel dat ze haar succes kon bouwen op zendtijd van de NPO en op geld van de belastingbetaler. Ik ben benieuwd of ze ook de warmte heeft gevoeld die de NPO zegt uit te stralen naar zijn talent. Misschien ook niet. Dan heeft ze vooral leren vertrouwen op haar eigen kracht. Op die kracht drijft ze nu naar de commerciële omroep. Ik hoop van harte dat Eva daaraan geen concessies doet en omgekeerd dat het een eerste stap is naar journalistieke versterking van RTL.

Koester je talent
Tegen de publieke omroep zou ik willen zeggen: maak van je zwakte een sterkte. Het is niet erg om met publiek geld talent te ontwikkelen dat daarna de commerciële wereld ingaat en daar (hopelijk) het kwaliteitsbewustzijn opkrikt. Dat lijkt me goed besteed belastinggeld. Accepteer dat je de kraamkamer voor jong talent bent. Maak er je corebusiness van. Omarm programmamakers als je dierbaarste bezit, geef vrij baan, steun ze, laat ze hun eigenheid ontdekken, stimuleer dat ze zich verschillend van elkaar ontwikkelen, stop ze niet in een mal, stel eisen aan ze, maar misbruik ze niet in rare formats,  wees lief, ook bij mislukkingen.

Dat alles vereist nog wel een cultuuromslagje, zo vrees ik.

Ton Verlind is een Nederlands journalist, voormalig verslaggever, presentator, eindredacteur van Brandpunt, hoofd informatieve programma’s en mediadirecteur.