Wat bewoog NPO-bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang toen ze directeur Bert Huisjes van Omroep WNL in een interview in het televisieprogramma Buitenhof beschuldigde van sexueel grensoverschrijdend gedrag, terwijl ze zwangerschapsdiscriminatie bedoelde? Interviewer Lars Duursma vroeg het haar in een interviewcyclus die debatcentrum De Balie organiseerde. Die cyclus heet Operatie Interview: drie gastinterviewers ondervragen vanuit verschillende invalshoeken dezelfde gast. Tevoren leggen ze uit wat ze willen weten en welke tactiek ze volgen, achteraf vindt een evaluatie plaats in aanwezigheid van de gast. Het is een voortreffelijk format dat de publieke omroep als onderdeel van zijn journalistieke koers niet zou misstaan. Lars Duursma van de mediapodcast De Communicado’s was een van de interviewers, samen met Roos van Ees, journalist ,filosoof en researcher van VPRO’s Zomergasten en Tine Nijkamp, kijkcijferdeskundige, Telegraaf-columnist en ooit als programmadirecteur verbonden aan SBS6. Elke interviewer krijgt twaalf minuten om zijn punt te maken.
Werd Bert Huisjes voor de bus gegooid?
Bij interview drie ontspoorde het interview. Zwangerschapsdiscriminatie wordt, hoezeer dit valt af te wijzen, toch niet gerekend tot sexueel grensoverschrijdend gedrag?, bracht Lars Duursma in discussie. Daarbij denken de meeste mensen, mede op grond van publicaties van de publieke omroep zelf, aan heel andere dingen. Door deze term te gebruiken had Frederieke Leeflang Bert Huisjes, de directeur van Omroep WNL, voor de bus gegooid, vond de interviewer. Hij veronderstelde dat het een slip of the tongue was maar ze hield vol dat de omroepbaas zich in haar ogen wel degelijk schuldig heeft gemaakt aan sexueel grensoverschrijdend gedrag. Onderzoek daarnaar is overigens nog steeds niet afgerond. Ze wilde haar woorden niet terugnemen en voegde eraan toe dat ze er überhaupt spijt van had dat ze op de kritische vragen van Duursma was ingegaan De interviewreeks eindigde daarmee stekelig.
In tranen door Rapport Van Rijn
Beter voelde ze zich thuis in het empathische deel van het interview, toen het over de onveilige werksituatie bij de publieke omroep ging. Roos van Ees bracht haar persoonlijke ervaringen met sexueel grensoverschrijdend gedrag in en informeerde naar die van Frederieke. Ja, het kwam ook op de Zuidas voor waar Frederieke haar carrière is begonnen. Het hoorde erbij, dacht men in die tijd. Je verzette je er niet tegen. Zou het je carrièrekansen hebben geschaad als je er wel tegenin was gegaan, luidde de vraag bij de evaluatie. Frederieke dacht van niet, maar tussen de regels door was te horen ‘waarschijnlijk wel’. Het gesprek met Roos leidde tot een persoonlijke ontboezeming. Na de presentatie van het rapport van de Commissie Van Rijn had Frederieke op weg terug naar kantoor moeten huilen, daarbij denkend aan die ene pagina waar alle vreselijke voorbeelden bij elkaar stonden opgesomd.
Ja, er is bij de omroep teveel bureaucratie
Tina Nijkamp verbaasde zich vooral over de enorme bureaucratie bij de publieke omroep en het grote aantal mensen dat bij de programmering is betrokken. De bezuiniging van 100 miljoen die door het aanstaande kabinet is ingeboekt moet toch gemakkelijk opgebracht kunnen worden door daar een streep door te halen? Ook de bestuursvoorzitter vond het veel bureaucratie. De omroepen moeten meer gezamenlijk gaan doen, zei ze. Iedereen weet dat deze aanbeveling al jaren klinkt maar nog steeds niet tot het beoogde resultaat heeft geleid. ‘Als het niet lukt om het bestel te hervormen zal die 100 miljoen ten koste van de programmering gaan’, voegde ze eraan toe. Het klonk als een dreigement. Was er in dit gesprek alle gelegenheid om de eerste contouren van zo’n hervorming te schetsen: concrete voorbeelden bleven uit. Scherpe vragen daarover trouwens ook. Zoals de vraag waar dan het mes in moet: de NPO of de omroepen? Tina Nijkamp werd gehandicapt door het ontbreken van interviewervaring (het is toch een vak) en Lars Duursma was teveel gericht op de rehabilitatie van Bert Huisjes, dus op scoren en opereerde te aanvallend. Waar Frederieke Leeflang opbloeide in het inlevende en onderzoekende gesprek met Roos van Ees, gingen bij de harde aanpak van Lars Duursma de naaldhakken als tentharingen stevig in het zand. Dat was vanuit het oogpunt van interviewtechniek een leerzame ervaring. Al met al bleven belangrijke thema’s onbesproken. Vriendelijkheid in combinatie met het ontbreken van een concrete toekomstvisie beginnen daarmee te lijken op het patent van de bestuursvoorzitter van de NPO.
Uitspraken over de omroep geven altijd gedoe
Al met al gaf deze serie een aardig inzicht in wie Frederieke Leeflang is: empathisch maar nog steeds niet heel concreet. Ze heeft moeite met de harde kritische interviewstijl en voelt zich meer op haar gemak met een voorzichtige , liefdevolle benadering. Maar alleen met empathie zal het niet lukken de publieke omroep in een andere richting te leiden. De hybride aansturing, de ongelukken die daaruit voortkomen, het ontbreken van een duidelijke toekomstgerichte strategie, de kritiek op de kwaliteit van de programmering, allemaal hot-issues: daarover gaat het meestal niet en ging het in deze interviewcyclus dus ook niet en dat leek haar niet te spijten. Zoals ze zelf zei: uitspraken over de publieke omroep geven immers altijd maar gedoe.
De uitzending zien? Ga naar deze link
TON VERLIND
Geef als eerste een reactie