Blog Ton Verlind: ‘Uit onderzoek blijkt….’

Asielzoekers zouden in Nederland sneller aan het werk moeten, zo hoorde ik een Tweede Kamerlid van D66 op NPO Radio 1 betogen tegenover presentatrice Ghislaine Plag. De presentatrice bracht daar tegenin dat dit een aanzuigende werking zou kunnen hebben die het asielprobleem in Nederland vergroot. Het Tweede Kamerlid wuifde het bezwaar met stelligheid weg.

‘Denkt u echt dat vluchtelingen zich eerst oriënteren op de vraag waar in Europa het beste arbeidsmarktperspectief bestaat’, zei ze, of woorden van gelijke strekking. Het relatief gunstige ontvangstklimaat speelt volgens het Kamerlid geen rol om naar Nederland te komen. Het bleek uit onderzoek, zo memoreerde de politica. Zelf dacht ik aan al die mobiele telefoontjes die deze jonge mannen naast hun rugzak op de vlucht bij zich hebben. Ik veronderstel dat ze die niet gebruiken om het thuisland te laten weten dat het hier op dit moment sneeuwt. Eerder zullen ze verslag doen van de manier waarop ze opgevangen worden, de hotels die voor ze gehuurd worden, de cruiseschepen die stand-by liggen, de huizen die ze uiteindelijk bij voorrang toegewezen krijgen, de grote kans op definitieve toelating omdat het ons überhaupt nauwelijks lukt asielzoekers terug te sturen, de redelijke vooruitzichten op gezinshereniging.

In Nederland rijdt iedereen een Volvo
Ik dacht ook aan de monnik die ik halverwege de tachtiger jaren in een afgelegen klooster in Zuid-Oost-Turkije ontmoette tijdens een reportagereis voor Brandpunt. Ik vroeg hem wat zijn droom was. Mijn mond viel open van verbazing bij het horen van zijn antwoord. Hij wilde ooit emigreren naar Nederland, want ‘daar rijdt iedereen in een Volvo’. En mijn Hongaarse vriend en cameraman Lajos vertelde me dat hij , op de vlucht voor het communisme, geen twijfel had over zijn gedroomde eindbestemming: Nederland! Het land van melk en honing, waar de melkbussen letterlijk aan de kant van de weg stonden. Lajos was dankbaar voor de kansen die hij kreeg, maar hekelde tevens onze ruimhartige houding jegens de vluchtelingenstroom die in zijn visie ooit nog eens zou knagen aan de fundamenten van dezelfde samenleving waarvan hij het trotste lid was geworden.We moesten strenger zijn, vond hij, veel strenger.

Wij zijn meester in de ontkenning
De Nederlande politiek drijft op een soort luchthartige ontkenning, die grenst aan leugenachtigheid, die niet als zodanig wordt ervaren, maar ons gezien de laatste verkiezingsuitslag aardig aan het opbreken is. Het te pas en te onpas verwijzen naar selectief geciteerd wetenschappelijk onderzoek is er een uitingsvorm van. Ghislaine  bood het Tweede Kamerlid verder geen tegenwicht. Ook niet toen de politicus monter vertelde dat uit geen enkel onderzoek iets blijkt van de aanzuigende werking van het Nederlandse asielbeleid. Ik verwachtte minstens een vervolgvraag. ‘Wat is het onderzoek waaruit u citeert?’ Misschien bedoelde het Kamerlid het Verwey-Jonker-rapport, gebaseerd op literatuuronderzoek, dus een samenvatting van dat wat anderen eerder hebben bestudeerd, vermoedelijk ook weer op basis van wat anderen daarvoor al hebben opgeschreven.  Het rapport concludeert dat er geen bewijs is dat het Nederlandse asielbeleid een aanzuigende werking heeft, een conclusie die volgens social media dankbaar door alle ordentelijke media werd overgenomen. Behalve door Harry Verbon van Wynia’s Week die uit onderdelen van het rapport concludeert dat ‘Uit meerdere studies blijkt dat de slagingskans of het toekenningspercentage van asielaanvragen een belangrijk onderdeel vormen voor asielmigranten om een voorkeur te hebben voor een land om asiel aan te vragen (oa. Kuschminder & Koser, 2017).’ VJ-rapport, blz.37.

Wat ik wil zeggen is dit; ‘uit onderzoek blijkt’ is een in interviews veel misbruikt argument om de interviewer met succes dood te slaan. Dus altijd even doorvragen: ‘welk onderzoek bedoelt u, door wie gepubliceerd en wanneer’.