Begin deze maand is Chris van Leeuwen overleden; stem van NCRV-radio nieuws en sport. Chris was van oktober 1967 tot in 1974 presentator, algemeen nieuwsverslaggever van Hier en Nu, maar bovenal gaf hij als eindredacteur en presentator gezicht aan NCRV-Sportshow op de zaterdagmiddag.
In oktober van het vorig jaar sprak ik hem op de druk bezochte reünie van Hier en Nu. Met volle teugen genoot hij van het weerzien met zijn oud-collega’s. Maar hij maakte ook een treurige indruk. “Ik ben eenzaam”, zei hij. Het leven had hem niets meer te bieden.
Iemand verliezen die zichzelf verloren voelde
maakt de ontstane leegte ongrijpbaar
en omlijst door verdriet
Met deze woorden openen de nabestaanden de rouwannonce. Een grande finale is hem helaas niet toegevallen.
Zijn finest hour op radiogebied beleefde Chris op zondagmiddag 7 juli 1974. Op het programma: de WK-voetbalfinale tussen Nederland en West-Duitsland. Thuis liet ik mijn bandrecorder meedraaien.
Vanuit de nok van het Olympisch Stadion in München schakelde NOS-presentator Willem Ruis over naar de verslaggevers elders op de tribune: Chris van Leeuwen en Joop Niezen.
“Nou, daar zit je dan als Nederlandse verslaggevers”, zegt Chris. “Het is exact tien minuten voor vier en dat betekent dat de ploegen volgens het draaiboek het veld moeten opkomen. Het is een historisch moment. Het is een hoogtepunt van het sportjaar 1974 en misschien niet alleen dat, maar ook het belangrijkste moment in de hele Nederlandse sportgeschiedenis. Nederland in de finale van het wereldkampioenschap voetbal. Wie had dat gedacht!”
De rest is geschiedenis.
Van Leeuwen verruilde eind 1967 een bestaan als schrijvend journalist bij het dagblad Trouw in Amsterdam voor een baan bij de NCRV, waar net een storm was gaan liggen op het gebied van de actualiteiten. De problemen deden zich vooral voor bij de televisierubriek Attentie. Middelpunt van alle commotie, waar ook de kranten verlekkerd over schreven, was eindredacteur Dick Houwaart die zich keer op keer negatief uitliet over christelijke voorlieden in de Haagse politiek. Het leidde tot zijn vertrek en tot een interne reorganisatie. De actualiteitenrubrieken op radio en televisie kregen niet alleen een nieuwe chef, maar opereerden voortaan ook onder de gezamenlijke noemer ‘Hier en Nu’. De radio deed daarmee afstand van de naam ‘Vandaag Radiokrant van Nederland’, die sinds 1947 was gebruikt voor de achtergronden bij en de toelichting op het nieuws. Het was de bedoeling dat de nieuwsredacties van radio en tv nauw gingen samenwerken. Van dat streven is, kan ik uit eigen ervaring meedelen, niets terecht gekomen.
Chris werd algemeen verslaggever. Op iedere redactievergadering bestookte hij zijn collega’s met een waslijst aan onderwerpen die hij opdook uit de kranten van de dag. Het leverde hem de bijnaam ‘de knipselman’ op.
In die jaren was het nog geen usance dat actueel sportnieuws de uitzending haalde van de actualiteitenrubriek. Dank zij Chris keerde dat tij.
Zijn grote liefde was echter de Sportshow op zaterdagmiddag. Het was een goed beluisterde uitzending op Hilversum 3, voorzichtig in de grondverf gezet door zijn voorganger Jaap van der Zwan. Chris bouwde het uit. Topwedstrijden uit de hoogste klassen van het zaterdagvoetbal werden live verslagen. Het waren de identiteitspijlers onder het bestaan van het programma. Maar er kwam ook volop aandacht voor andere takken van sport die zich op de uitzendmomenten afspeelden. Korfbal, volleybal, tafeltennis, wielrennen etc. en -via de gezamenlijkheid door de NOS- grote (inter)nationale evenementen.
Na de WK-voetbalfinale van 1974 verlaat Chris met een zekere mate van teleurstelling en mogelijk ook met een gevoel van miskenning de sportverslaggeving. In zijn tijd waren er meer verslaggevers dan voetbalwedstrijden. Kom daar vandaag de dag nog maar eens om, met de niet aflatende stroom aan oh zo belangrijke voetbalwedstrijden op nationaal en internationaal niveau die allemaal ten gehore worden gebracht. Altijd was er de omvangrijke concurrentie. Van de oude garde met mensen als Dick van Rijn (AVRO), Leo Pagano (KRO), Wim Hoogendoorn ( VARA, met wiens weduwe Chris na scheiding van z’n eerste echtgenote hertrouwde), smaakmaker in opkomst Theo Koomen (TROS), Joop Niezen (VARA), Jaap Bax (NCRV, NOS) en aan het begin van de jaren zeventig de nieuwe generatie met talenten als Eddy Poelmann (TROS), Evert ten Napel (TROS) en Jack van Gelder (NOS).
Handicap voor Chris was dat de NCRV-leiding het zijn sportvertegenwoordiger destijds niet toestond op zondag actief te zijn langs de lijn op de radio. De Dag des Heren diende geëerbiedigd te worden. Een uitzondering werd slechts gemaakt voor meerdaagse evenementen waarin ook een zondag viel….
Als vervolgens de door hem beoogde baan van chef actualiteiten Radio aan een ander toevalt, maakt hij in 1976 de overstap naar AVRO’s Radiojournaal. Zijn draai vond hij er niet. Hij miste vooral ‘zijn’ Sportshow.
In de jaren tachtig hervond hij het elan in het maatschappelijk bestaan bij vakbond CNV waar hij de publicitaire rechterhand werd van voorzitter Harm van der Meulen. Het zijn de jaren van dalende conjunctuur, grote werkloosheid en kortingen op de uitkeringen. Gouden tijden zijn het voor de vakbonden. Van der Meulen bestookte premier Lubbers c.s. met bulderende stem en oneliners die hem werden ingefluisterd door Chris. De teksten geselden de politiek en werden dankbaar geciteerd in de krantenkolommen en actualiteitenrubrieken van radio en tv.
Leunend op een wandelstok, broos in aanblik, nam hij oktober vorig jaar na onze reünie afscheid van zijn vroegere collega’s. Naar nu blijkt lag in de laatste handdruk het adieu opgesloten.
NB: Voor dit levensbericht over Chris van Leeuwen heb ik kunnen putten uit informatie die mij is aangereikt door Willem Troost (verslaggever van Hier en Nu sinds 1-1-1968, later, tot oktober 1979 chef van de afdeling Actualiteiten Radio van de NCRV) en Richard Matthijsse (die als free lance redacteur aan de basis stond van de Sportshow).
Geef als eerste een reactie