NPO Radio 5 staat zaterdag 31 augustus tijdens De Dag van de Zeezenders in het teken van de roemruchte radiozenders van weleer. Deze maand is het 50 jaar geleden dat zeezenders zoals Radio Veronica, Radio Noordzee, Mi Amigo en Radio Caroline door de anti-piratenwet moesten stoppen met hun uitzendingen voor de Nederlandse kust. Met name het dramatische einde van Radio Veronica ging de geschiedenisboeken in en staat menigeen nog in het geheugen gegrift. De legendarische dj Rob Out sloot de laatste uitzending af met de woorden ‘Met het afscheid nemen van Veronica, sterft ook een beetje de democratie in Nederland. Dat spijt mij… voor Nederland’.
Herinneringen
Op zaterdag 31 augustus worden op NPO Radio 5 tussen 06.00 en 18.00 uur met direct betrokkenen herinneringen opgehaald aan de zeezenders en ‘The Day The Music Died’. De dj’s van NPO Radio 5 nemen de luisteraars een dag lang mee in een nostalgische reis terug in de tijd. Achtereenvolgens hebben Jan Rietman, Felix Meurders, Erik de Zwart, Hans Schiffers en Bart van Leeuwen aandacht voor verhalen van voormalige zeezender-dj’s en hun publiek van toen. Ook wordt stilgestaan bij de verschillende ‘hittip’-schijven van de zenders, zoals de Alarmschijf van Radio Veronica en komen tal van bekende jingles en commercials van weleer voorbij. De hele dag is de beste muziek uit de jaren zestig en zeventig te horen. Met uiteraard ook volop aandacht voor artiesten van eigen bodem, van Patricia Paay tot The Cats, van Cornelis Vreeswijk tot Golden Earring(s).
Portretten
In aanloop naar De Dag van de Zeezenders zijn vanaf maandag 26 augustus bij Hans Schiffers in het AVROTROS-programma Arbeidsvitaminen (NPO Radio 5, van 09.00 tot 12.00 uur) verzoeknummers te horen van voormalige zeezender-dj’s. Op maandag zijn de muzikale voorkeuren te horen van Ferry Maat (Radio Noordzee), op dinsdag van Tineke de Nooij (Radio Veronica), op woensdag van Leo van der Goot (Radio Noordzee), op donderdag van Ad Roland (Mi Amigo) en op vrijdag tenslotte van Ad Bouman (Radio Veronica). Ook worden elke dag rond 10.30 uur deze dj’s kort geportretteerd: hoe hebben zij het einde van de zeezenders beleefd en hoe is het hen daarna vergaan?
| NPO Radio 5-dj Jan Paparazzi vertelt eveneens vanaf maandag 26 augustus op NPORadio5.nl en het YouTube-kanaal van NPO Radio 5 in korte filmpjes persoonlijke verhalen over de zeezenders. |
Weer die zeezenders… wat een randstedelijke arrogantie is dit!
Waar blijft de aandacht voor Radio Luxemburg, de Nederlandse regionale zenders enz.?
@Tom Want? Lagen die schepen in de Randstad? #zucht
Die schepen hadden hun zendgebied gericht op de Randstad. Buiten de Randstad was het ontvangst ook bagger en hadden andere zenders (waar nooit aandacht aan wordt besteedt een grotere invloed). Dat bijvoorbeeld Limburg al sinds 1945 een regionale omroep heeft, diep verankerd in de samenleving, daar hoor je nooit iets over.
We hebben het toch over het VERDWIJNEN van de zeezenders? Volgens mij zendt L1 (Limburg) nog steeds vrolijk uit. En ik luisterde naar RNI; die zender was niet alleen in heel Nederland te beluisteren, maar via de kortegolf zelfs in een groot deel van Europa. Ontvangst van Veronica werd eind 1972 trouwens ook landelijk, dankzij die ene haal naar de andere kant van… 😉
Het gaat zich erom dat de beleving van de zeezenders een randstedelijk feestje is. En er telkens heel veel aandacht dus voor de beleving van de randstedelijke luisteraars wordt gekozen. Waar is de aandacht voor de mensen in de provincie die naar hele andere zenders luisterden? Het lijkt wel of de geschiedenis maar enkelzijdig belicht mag worden. Kijk eens naar dat hele gedweep van NOS Maal, Avondspits enz., erg leuk maar het feit dat het programma en de zendtijd werd weggedrukt ivm de regionale ontkoppeling is nergens beschreven in het boek over 50 jaar 3FM. Als je geschiedenis beschrijft, dan moet je volledig zijn. In het geval van Veronica: er was weinig aanhang in de provincie.
Wat hebben die regionalen dan voor bijzonders gedaan om omroepgeschiedenis te schrijven?
De regionale omroepen o.a. Limburg, Groningen, Friesland enz. zijn daar erg diep verankerd in de samenleving, als sinds midden jaren 1940.
Misschien krijgt Felix Meurders nog kans om dan iets over Zijn Luxemburg tijd te vertellen 😉
Deze zenders zijn legaal en zenden nog steeds uit.
tja ook dat is door de VPRO gedaan met twee mooie documentaires met Felix Meuders en Hans Knot in productie van Gerard Leenders. Is te vinden op internet
Mi Amigo en Caroline gingen gewoon door na 31 augustus 1974. En we hebben ook nog Radio Monique en Laser gehad vanaf de Noordzee.
En Ad Bouman was geen dj.
ABTT AdvBouwman Top 10
Bouwman is zonder “W”.
Maar toch lijkt het me een leuke dag te worden.
Grappig dat Felix Meurders ook een deel presenteert, hij was destijds de verpersoonlijking van anti zeezenders, op Hilversum 3.
Tenminste zo voelde ik dat.
Kijk er vooral naar uit voor de jingles.
ik kan je melden dat Felix een grote fan was van de jaren zestig zeezenders. 15 jaar geleden nog vroeg hij mij of ik ook de Caroline Newsbeat jingles voor hem had
Wel passend. Felix was begin jaren 70 ook werkzaam als dj voor de nederlandstalige uitzendingen van de commerciēle zender Radio Luxemburg.
Zin in.
Ik hoop ook heel veel jingles te horen.
En dat een Felix geen “boot ervaring” heeft… Jan Paparazzi ook niet hoor.
Jazeker wel! Jan zat aan boord van The Ross Revenge, voor Radio Monique. Als Sebastiaan Black.
Jan Paparazzi (Jan Zwart) heeft als Sebastian Black gewerkt bij Radio Monique
Laat het een mooie dag worden.Toen de zenders moesten sluiten was ik 20 jaar nu, ben ik 70 en kijk nog weleens via youtube terug. Uiteindelijk is het een flink stuk van mijn fantastische jeugd
Sony Evert en Frans. Ik schatte Jan een stuk jonger. 😶🌫️
En dan te bedenken dat Veronica en Noordzee helemaal niet hadden hoeven stoppen op 31 augustus, maar nog ruim twee weken legaal door hadden kunnen gaan. Een wet is namelijk pas officieel een wet als die is gepubliceerd in de Staatscourant en dat gebeurde uiteindelijk op 17 september 1974. Heb ik ooit nog eens een roman over geschreven, waarin het WEL goed afloopt. Had zomaar gekund… 😉
Er waren twee wetten.
1. Het verdrag van Straatsburg uit 1965. Die trad in werking op 26 sept. 1974
2. Wijziging van de T&T (Telegraaf en Telefoonwet ) waarin de medewerking werd verboden. Die trad eerder in werking.
@Rob ??? Ben benieuwd naar die roman.
De Mediamaker, een thriller over de zeezenders door Rob Wilson, uitgegeven in 2016.
Dank Jordie. Wordt het tijd voor een rectificatie……………hi (zie hieronder)
Aanvulling.
De wijziging van de T&T wet uit 1904 trad op 1 september in werking. Die verbood “iedere medewerking aan zeezenders”. En daarom hebben Veronica en Radio Noordzee er voor gekozen om op 31 augustus te stoppen.
Dus Rob Wilson was niet juist en onvolledig.
Beste Juul, Ik weet uiteraard ook wel dat die wet volgens de overlevering op 1 september 1974 in werking trad. Maar bij de ministeries waren ze nooit zo snel met het afkondigen van de wet in de Staatscourant. En die vermelding is de enige manier waarop een wet echt van kracht wordt. Het grote publiek moet tenslotte wel weten dat die wet er is. Zie ook ‘De gouden glans van radio’ van Ferry Eden/Marc van Amstel. Ook daar wordt op pagina 142 weer verwezen naar 17 september. Veronica en Noordzee hadden dus feitelijk nog ruim twee weken langer door kunnen gaan en tonnen extra aan reclamegeld kunnen opstrijken. In mijn roman ‘De Mediamaker’ (dank, Jordy) wordt deze lakse houding omtrent publicatie van een wet de overheid fataal en luidt dit al in 1975 de legale start van commerciële radio vanaf land in.
Dag Rob,
Over welke wet heb je het nu eigenlijk? Ik heb het over de wijziging van de T&T wet uit 1904 , mind you.
Dus dit heeft voor jou geen enkele waarde?
Lees maar.
https://pixeldrain.com/u/PvURToaL
En nog één.
https://pixeldrain.com/u/WLZExzga
Volgens mij praten we gigantisch langs elkaar heen. Lees nou eens goed wat ik schrijf. Het gaat niet om al die persberichten die ik natuurlijk ook wel ken, maar om het simpele feit dat een wet die op 1 september ingaat, alleen ook daadwerkelijk in kan gaan als-ie dan ook al in de Staatscourant is gepubliceerd. Dus jij blijft maar vasthouden aan officiële (pers)berichten, terwijl ik aangeef dat die qua feitelijke ingangsdata (in ieder geval de wijziging van de T&T wet) niet juist zijn. Ik heb dat overigens door een advocaat laten uitzoeken, anders had ik de clou van mijn boek er niet op kunnen baseren. Ik stop de discussie hier; je mag me altijd contacten als je hier nog eens één op één over wil praten. Maar dit dreigt helaas een welles nietes spelletje te worden, waarbij we het over verschillende zaken hebben. Dat is niet echt boeiend voor de meelezers, lijkt me.
OK Rob,
Ik heb geen idee of wij elkaar “ooit” zullen tegenkomen. Wel jammer overigens. Maar er zijn wel meer boeken geschreven waar niet juiste info in staat. In mijn ogen heeft Auke Kok een prachtig boek geschreven. Samen met het boek van Out zijn ze dat. En vergeet onze website niet.
Een groet,
Het klopt dat een wet pas echt van kracht is als die in de Staatscourant is geplaatst. Dat zou in 1979 nog een doorslaggevende rol spelen in het zogenaamde “Kabelgat van Sluis”. Destijds was er een nieuwe Mediawet aangenomen door de Kamer, die de toen snel in opkomst komende kabelnetten moet reguleren (lees: voorkomen dat er commerciële zenders op zouden komen).
De zeer intelligente Antonie Dake van Deltakabel, de kabelbedrijver in het Zeeuwse grensplaatsje Sluis, ondekte echter een maas in de wet. Die maas stelde hem in staat om vanuit het kabelnet in het Belgische Brugge de commerciële zenders ITV (Engeland) en RTL (Luxemburg) op de kabel in Sluis te zetten. Vandaar uit kon dat signaal dan ook naar de rest van het land verspreid worden.
Dat leidde tot enorme beroering in Hilversum en Den Haag, want daar zag men natuurlijk ook wel aankomen dat het slechts een kwestie van tijd zou zijn voordat het Franstalige RTL ook met Nederlandstalige uitzendingen zou komen. De minister die er over ging, Neelie Smit-Kroes, was van de VVD en vond het prima. Maar de minister van Binnenlandse Zaken had er ook nog wat over te vertellen en zij was van het CDA.
CDA en PvdA hebben toen gedaan wat ze altijd hebben gedaan: op alle mogelijke manieren de publieke omroep de hand boven het hoofd houden, ongeacht wat de kijker die het allemaal betalen moet er eigenlijk van vindt. Dit lukte hen uiteindelijk door die nieuwe Mediawet niet in de Staatscourant de publiceren, zodat die door het parlement al aangenomen wet dus wet nooit van kracht werd.
Een aangepaste nieuwe Mediawet werd uiteindelijk door Brinkman (CDA) binnengeloodst. En deze wet stond buitenlandse commerciële tv op kabelnetwerken wél toe, zolang men maar geen op Nederland gerichte reclameboodschappen of Nederlandstalige ondertiteling uitzond.
De grote ironie is dat deze bepalingen, bedoeld om commerciele tv op de kabel formeel mogelijk te maken maar in de praktijk op NL gerichte zenders niet, allen sneuvelden in het EU recht. Deze beperkingen qua reclame en ondertiteling mochten namelijk alleen opgelegd worden als ze dan óók van toepassing waren op de binnenlandse publieke omroep. Dat was natuurlijk niet zo.
Het is trouwens ook de reden waarom Sky Channel destijds wel op de kabel mocht, want geen NL ondertiteling of op NL gerichte reclame. Toen kwam RTL Veronique met een Luxemburgse licentie en de rest is history. En anders was het wel met de komst van de Astra satelliet en Europawijde satelliet-televisie gekomen.
Was er niet ook rtl radio?
RTL Rock Radio.
Had een FM zendertje in Den Haag.
RTL Radio, later RTL Rock Radio, toen Happy RTL en toen weer RTL Rock Radio… uit mn hoofd
Je had eerst RTL Radio. Meer Classic Hits format. Pop/classic rock gestart op 1 mei 1992. Daarna Happy RTL, ongeveer najaar 1993. Allebei op de 101.2 FM in de randstad. Vanaf 1 oktober 1994 RTL Rock Radio, geen ether frequentie. Op 1 Oktober 1995 startte KINK FM. Dat was onder het commerciële Veronica. Dat in 1995 commercieel ging.
Klopt Ruud; uit m’n hoofd op de 101.2 mhz. Soort van babyfoon. 😉 Maar Solaris, wat een gaaf verhaal van dat ‘kabelgat van Sluis’. Ik wist wel dat daar toen iets aan de hand was, maar niet dat de truc met de Staatscourant toen met de nieuwe mediawet werd uitgehaald, ha ha! Eigenlijk toch te zot voor woorden hoe die conservatieve politieke maffia alles maar wist tegen te houden.
Ja dat is echt zo gegaan. Daar is nog wel info over te vinden uit oude krantenarchieven, online kun je bijvoorbeeld in De Leidsche Courant verscheidene artikelen daarover leven. Ook als je zoekt op Antonie Dake (bijzondere vent, hij leeft nog steeds geloof ik) kom je wel het één en ander tegen. Hij had het als journalist nogal aan de stok met Willem Oltmans want de één was team Soeharto en andere team Soekarno in de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Daarom dacht Oltmans ook dat Dake van de CIA was, wat ik zeker niet uitsluit.
Hoe dan ook, die Dake ontdekte dus dat de Mediawet een onderscheid maakte tussen het doorgeven versus het overzetten van programma’s. Dat was technisch/juridisch verschillend. Het ene was goed afgedekt, het andere was slechts onderworpen een vergunning van de PTT en Dake wist dat die in de praktijk alleen keken of de auteursrechten geregeld waren. En dus werd een verbinding gemaakt met het kabelnetwerk in Brugge alwaar ITV en RTL Luxemburg te ontvangen waren. Zo kwam RTL ook in Sluis op het net, 10 jaar voordat Veronique begon en de anti-commerciële muur in Hilversum eindelijk wist te slechten.
Het leidde tot de hilarische omstandigheid dat CDA en PVDA er alles aan deden de door henzelf aangenomen wet weer tegen te houden. Met name Aad Kosto (PvdA) heeft zich toen onsterfelijk belachelijk gemaakt door zich schaamteloos voor het karretje van de VARA te laten spannen. Maar bij het CDA, innig verbonden met KRO en NCRV waren ze natuurlijk geen haar beter.
Dake had het goed gezien en kon zijn plannen in eerste instantie doorzetten; in ieder geval liet Neelie Kroes er geen misverstand over bestaan dat zij hem niet tegen zou houden. De ‘oplossing’ was dus uiteindelijk het niet publiceren van de wet in de Staatscourant waardoor het nooit van kracht weg. Een later aangepaste wet werd ingevoerd via Eelco Brinkman, die met een typisch CDA gedrocht aankwam die uiteindelijk geen stand hield onder het EU recht.
Al heeft Brinkman vermoedelijk best commerciële televisie willen toestaan, maar dan binnen het bestel: de ATV combinatie van Avro, Tros en Veronica tezamen met enkele dagbladen uitgevers. Dat had een groot succes kunnen worden en de reclamegelden waren dan in NL gebleven in plaats van in Luxemburg terecht gekomen. De jaren 80 bekrompenheid van de rest bij het CDA en de PvdA heeft dat toen tegengehouden.
CLT-RTL werd via RTL Veronique, later RTL4, de lachende derde.
Blijft toch een boeiende historie. Aan de macht van de omroepen (met name KRO, NCRV en VARA) in Den Haag heb ik me altijd enorm gestoord. Vooral nu we weten wat een verschrikkelijke rol deze omroepen in 40-45 hebben gespeeld. Deze week toevallig de documentaire ‘Het verraad van Hilversum’ gezien. Een absolute aanrader! ALLE omroepen, de AVRO voorop, heulden met de bezetter; Joodse medewerkers werden ontslagen en na de bevrijding kwamen vrijwel al die foute bestuurders gewoon weer terug op hun post. Schandalig! Maar excuses, ik dwaal nu enorm af van het onderwerp. Ik wens iedereen een mooie herdenking morgen en om op Veronica terug te komen: ‘Oom’ Bull Verwey had het in die tijd goed bekeken: er mocht veel, maar geen politiek, koningshuis en godsdienst op de zender. Scheelt een hoop discussie…
Wat ik nooit heb begrepen waarom er nooit een U bocht via Curacao is gemaakt, want daar bestaan alleen maar private zenders.
Volgens mij praten we gigantische langs elkaar heen. Lees nu eens goed wat ik schrijf. Het gaat niet om al die persberichten die ik natuurlijk ook wel ken, maar om het simpele feit dat een wet die op 1 september ingaat, alleen ook daadwerkelijk in kan gaan als-ie dan ook al in de Staatscourant is gepubliceerd. Dus jij blijft maar vasthouden aan officiële (pers)berichten, terwijl ik aangeef dat die qua ingangsdata (in ieder geval de wijziging van de T&T wet) niet juist zijn. Ik heb dat overtuigend door een advocaat laten werken, anders had ik de clou van mijn boek er niet op kunnen baseren. Ik stop de discussie hier; je mag me altijd vertrouwd als je hier nog eens één op één over wil praten. Maar dit dreigt helaas een welles niets-spel te worden, waarbij we het over verschillende zaken hebben. Dat is niet echt boeiend voor de meelezers, lijkt mij.