[blog door Jarco Kriek] Iedereen die de mediawereld volgt, weet inmiddels dat de strijd om de uitzendrechten van de eredivisie is losgebarsten. Althans, zo lijkt het. Want de eredivisieclubs hebben zich iets meer dan tien jaar geleden naar het nu blijkt vastgepind aan enkele exclusieve voordelen voor de huidige rechtenhouder. Dit was eerst FOX International dat later werd overgenomen door Disney. En Disney is dan weer de eigenaar van sportbetaalzender ESPN, om de cirkel rond te maken.
Wat lijkt deze exclusiviteit in te houden? Eredivisie CV mag tot media 2024 niet met andere bedrijven die in de uitzendrechten na medio 2025 geïnteresseerd zijn niet inhoudelijk onderhandelen. In feite mag Eredivisie CV alleen een eventuele aanbieding in ontvangst nemen en dan het stempel interessant of niet geven. Voorlopigmag alleen met Disney officieel onderhandeld worden. En of dat dit al niet genoeg is, blijkt er volgens ingewijden ook nog eens een bepaling te zijn dat Disney altijd een laatste bod mag uitbrengen als een andere partij een betere bieding doet. Met andere woorden: als Disney echt wil, dan houdt het altijd de uitzendrechten in bezit.
Het gekke is eigenlijk al dat hierboven het woord blijkt staat. Voetbal is in Nederland volkssport nummer één. Je hoort wel vaker om je heen dat voetbal van iedereen is. Iedereen betaalt ook aan voetbal mee. Maar niet iedereen mag blijkbaar exact weten wat er in een overeenkomst staat waarin wordt geregeld dat iedereen naar voetbal kan kijken. En in het verlengde hiervan dat iedereen ook maandelijks via het abonnement voor televisie en/of internet meebetaalt om het voetbal in stand te houden.
Dat laatste nog even kort en simpel uitgelegd. FOX kocht de uitzendrechten voor ongeveer een miljard euro voor een periode van twaalf jaar. De Amerikanen hadden een iets te rooskleurige berekening gemaakt om dit bedrag terug te verdienen. Met andere worden het toenmalige FOX Sport leed verlies. Om de zender niet te laten klappen en het betaalde voetbal in een financiële crisis te laten belanden, werd een nieuw (terug)verdienmodel geïntroduceerd. Providers die de FOX Sports-kanalen wilden doorgeven, moesten voor iedere abonnee – ook al koopt deze geen aanvullend voetbalabonnement – betalen. De term eredivisiebelasting was hiermee geboren. Deze situatie is tot dit moment nog steeds het geval.
Het is dus frappant dat blijkbaar een bedrag van ongeveer 90 miljoen euro per jaar dat nu voor de uitzendrechten wordt betaald niet zonder deze noodzakelijke verplichte afdracht terugverdiend kan worden en er nu biedingen van het dubbele van dit bedrag op tafel liggen. Zo zou Disney 168 miljoen euro per jaar voor de uitzendrechten na 2025 hebben geboden. Een consortium van de tv-providers VodafoneZiggo (Ziggo), KPN, T-Mobile en Delta Fiber (Delta en Caiway) biedt nog meer, namelijk 180 miljoen euro per jaar. Met daarnaast enkele aanvullende verdienmogelijkheden voor voetbalclubs omdat delen van de uitzendrechten in hun bezit blijven. En dus aan andere partijen verkocht kunnen worden.
Allemaal leuk, interessant en rendabel voor de voetbalclubs. Maar minder voor de meeste Nederlanders. Eerder onderzoek maakte duidelijk dat ongeveer tien procent van de Nederlanders bereid is om maandelijks een aanvullend abonnement te willen kopen om naar live voetbal te kijken. Negentig procent dus niet. Maar die negentig procent betaalt dus nu wel maandelijks mee om dat live voetbal voor die tien procent betaalbaar te houden. Ze betalen ook mee aan het in stand houden van het betaalde voetbal in Nederland. En dat ESPN winst kan maken. Wat daarna dan in de Amerikaanse broekzak van ESPN-eigenaar The Walt Disney Company verdwijnt. Deze negentig procent van de Nederlanders gaan vanaf 2025 ook meer meebetalen aan iets waarvoor eigenlijk helemaal geen belangstelling voor is.
Want als de uitzendrechten het dubbele gaat kosten dan lijkt het erop dat ook de afdracht per abonnee bij iedere provider met een evenredige factor verhoogd. Of Disney nu voor ESPN de uitzendrechten koopt of de providers dit doen. In het geval van Disney dan wordt het duurdere aankoopbedrag alsnog via providers verrekend. Anders lijdt ESPN weer verlies. Als providers de uitzendrechten kopen dan komt de rekening ook bij abonnees te liggen. Disney en de providers zijn dus een financieel spel aan het spelen over de hoofden van de Nederlandse kijkersdie linksom of rechtsom het kassabonnetje betalen.
En de vraag is of voetbal dit wel waard is. Het gaat namelijk niet alleen om rond 200 miljoen euro per jaar dat door Nederlanders via uitzendrechten moet worden opgehoest om 22 mannen of vrouwen als een bezetene achter een bal te zien hollen. Ziggo betaalt Ajax jaarlijks rond de tien miljoen aan sponsorgeld. KPN ongeveer vijf miljoen voor sponsoring Eredivisie als voetbalcompetitie. En T-Mobile is de hoofdsponsor van FC Utrecht. Ook geld dat uiteindelijk door abonnees van deze providers wordt opgehoest. Om nog maar te zwijgen over de honderden miljoen euro die alle Nederlanders via belastinggeld meebetalen aan de inzet van politie om voetbalwedstrijden zo veilig mogelijk te laten plaatsvinden.
Het zou Eredivisie CV sieren om niet te kiezen voor het hoogste bod maar juist de samenleving de mogelijkheid te geven om zo betaalbaar mogelijk live naar voetbal te laten kijken. Het liefst zonder eredivisiebelasting. En als dit niet mogelijk blijkt dan in ieder geval de financiële afdracht per abonnee zo laag mogelijk te houden. En dat Eredivisie CV prioriteit geeft aan dat daarbij eventueel gegenereerde winsten niet in buitenlandse maar in Nederlandse zakken verdwijnt. Dat zijn de betaalde voetbalclubs eigenlijk gewoon aan alle Nederlanders verplicht die meebetalen aan de politiemacht die wekelijks ingezet moet worden om het voetbal met alle randverschijnselen mogelijk te maken.
De realiteit is echter anders. De directeur van Eredivisie CV is blijkbaar verliefd geraakt op Mickey Mouse en wil kost wat het kost de uitzendrechten aan het Amerikaanse Disney verkopen. Inderdaad blijkbaar, want in dit hele dossier speelt niemand open kaart. Ondanks dat voetbal een volkssport is en volgens velen dus van iedereen is, wordt in ieder geval tot medio 2024 geen openbare bieding uitgeschreven. En zo zijn er nog wel enkel andere dingen waardoor de huidige strijd om de uitzendrechten nog minder transparant is dan de voorruit van een auto waarvan de ruitenwissers kapot zijn.
Wat de voetbalclubs vergeten, is dat providers eigenlijk de sleutel in handen hebben. Als bijvoorbeeld Disney met een gelijk bod als de providers de uitzendrechten na 2025 kopen dan moeten de providers ESPN nog wel blijven doorgeven. De huidige overeenkomsten met providers lopen tot medio 2025. Als providers daarna unaniem besluiten niet meer geld voor ESPN te willen betalen en de doorgifte gestaakt wordt dan is het crisis in voetballand. Natuurlijk kan Disney dan eredivisie via Disney+ of een nieuwe online streamingdienst onder de naam van ESPN aan te bieden. Viaplay laat nu met Formule 1 niet alleen zien dat Nederlanders en live sportstreaming nog geen goed huwelijk is. Het aantal Nederlanders dat bereid is om maandelijks veel extra geld te betalen om live naar voetbal te kijken, is gewoon te minimaal om 168, 180 of 200+ miljoen euro per jaar terug te verdienen.
Hepie en Hepie zongen het jaren geleden al: Ik lig op mijn kussen stil te dromen. Het wordt hoog tijd dat de voetbalclubs stil uit hun droom met Dagobert Duck in de hoofdrol worden wakker geschud.
Geef als eerste een reactie