Radiozenders op zee gingen door het leven als ‘piratenzenders’, maar uitzendingen van meer dan drie mijl uit de kust waren niet verboden. Wel liepen ze uit de pas met het (publieke) omroepbestel en Nederland en andere Europese landen waren nog niet toe aan commerciële omroep.
Toen Veronica in 1960 als eerste Nederlandse zeezender in de lucht kwam, was het al snel de vraag hoelang zou het duren voordat de overheid het de zender onmogelijk zou maken. In 1962 verbood de regering in Kopenhagen medewerking aan het met drie schepen voor de Deense kust liggende Radio Mercur. Het kon een kwestie van tijd zijn dat de Nederlandse overheid dit voorbeeld zou volgen.
Noodwet
In 1964 ging het maar net goed met Veronica. Eind dat jaar kwam een einde aan RTV Noordzee dat vanaf het kunstmatige REM-eiland zijn pijlen had gericht op Nederlandse kijkers en luisteraars. Een noodwet bepaalde dat zenders op kunstmatige constructies in zee illegaal waren, ook al stonden ze in internationale wateren.
De noodwet had geen betrekking op schepen, tot instemming van de VVD die vond dat er ruimte moest zijn voor commerciële omroep. Daar dachten ze in Hilversum anders over. De omroepen brachten dat in Den Haag onder de aandacht. De VARA wist de weg bij de PvdA, KRO en NCRV hadden zo hun contacten met de voorgangers van het CDA.
De piratenstatus had Veronica een geuzennaam bezorgd, wie durfde de zender aan te pakken? Het station won ook nog eens sympathie met inzamelingsacties voor goede doelen en een donatie van 140.000 gulden voor de actie Open het dorp. Dat de zender op de sterfdag van prinses Wilhelmina (28 november 1962) uit de lucht ging, kon ook als een gebaar van goede wil worden beschouwd.
Het Verdrag van Straatsburg
In 1965 begon het er somber voor Veronica uit te zien toen een aantal Europese landen een verdrag sloot dat medewerking aan zeezenders strafbaar stelde, inclusief adverteren. Groot-Brittannië maakte in 1967 gebruik van dit Verdrag van Straatsburg.
Zeezenders waren bij Britse luisteraars immens populair en rond het Britse eiland lagen er nogal wat. Caroline was in 1964 de eerste, later verschenen onder andere Radio Londen, Brittain Radio, Radio King en Radio City (dat vanaf een luchtverdedigingsfort in de monding van de Thames uitzond).
Incidenten
De stations op zee waren geduchte concurrenten voor de BBC, maar ook onderling was er rivaliteit, met als tragisch dieptepunt het lot van City-eigenaar Reginald Calvert. Calvert kwam bij de Caroline-organisatie verhaal halen in een conflict. Hij werd met een jachtgeweer neergeschoten. De schutter werd wegens zelfverdediging niet schuldig bevonden, maar voor de regering in Londen was de maat vol. En misschien was het ook een welkome aanleiding om de zeezenders aan te pakken.
Als de regering in Den Haag had gehoopt op een aanleiding zoals die rond de Britse zeezenders, moest dat met het vredelievende Veronica tegen beter weten in zijn gegaan. Maar die aanleiding kwam alsnog toen niet meer te ontkennen viel dat Veronica toch betrokken was geweest bij de brandstichting op de Mebo 2 van Noordzee. Slechts enkele weken daarna, juli 1971, stuurde de regering de ‘Veronicawetten’ naar de Tweede Kamer.
Lees ook:
Dankzij populariteit wist Veronica leven te rekken en dat klopt, maar Harry oud KRO voorzitter wist Veronica toch te wurgen dat was zijn inbreng als minister en het moest lukken.
Mooi geschreven Evert.
Veronica TV is momenteel toch wel op een dieptepunt. Tijd dat De Mol weer eens investeert zoals in 2018 toen hij in één klap VI, de Champions League en GLORY naar de zender haalde.
Wat heeft dat met Veronica radio te maken?
Weer die ophemeling van de zeezenders die voor verreweg de meeste Nederlanders niet te ontvangen waren. Ik ben inmiddels wel eens geïnteresseerd in een artikel over de radiobeleving van de “provincie”. Net zoiets als de Avondspits dat in de meeste provincies werd weggedrukt door de regionale omroepen RONO of ROZ (want NOS) en daardoor niet of slecht te beluisteren was.
RONO en ROZ wären er al toen H3 , na 6 uur doorging.
De meeste mensen konden Veronica wel ontvangen, maar in een groot deel van NL niet, maar minder dicht bevolkt
Voor H3 kwam er later een extra zender in Smilde bij, tot in Enschede te ontvangen.
In Doetinchem kwam Lopik nog behoorlijk goed door.
Nigel Garage wint zetel in Clacton on Sea.
Daar lagen Radio London, Caroline, en SWR/Britain Radio voor de kust.
Opvallend?
Na 60 jaar? Nee.