In 1934 kwam Villa Henriëtte (1896) aan de Schuttersweg in het bezit van de NCRV om te dienen als (directie)kantoor en (radio)studio. Na de verhuizing van de omroep naar het AKN-gebouw aan de ’s-Gravelandseweg bood de villa onder meer onderdak aan PNO Media, het pensioenfonds voor de omroep.
Christelijke omroep vond in de eerste jaren onderdak in enkele villa’s aan de Heuvellaan
De Nederlandse Christelijke Radio Vereniging werd in november 1924 opgericht. De eerste radiouitzending kwam – zoals ook bij de meeste andere omroepen – vanuit de studio van de Nederlandse Seintoestellen Fabriek aan de Jan van der Heijdenstraat. Dat was op 24 december.
Al in 1925 maakte de NCRV (toen nog met puntjes geschreven) de overstap naar de Lutherse Kerk aan de Bergweg. Die bood tot 1 oktober 1930 kantoor- en studioruimte. Daarna huurde de omroep een villa aan de Heuvellaan 11. De administratie moest al gauw verkassen naar een pand aan de overkant. De huurpanden aan de Heuvellaan voldeden niet aan de eisen van de jonge, groeiende omroep. De NCRV overwoog serieus om zich buiten Hilversum te vestigen. Dat staat te lezen in een artikel van Arno Weltens in het Hilversums Historisch Tijdschrift. ’Er bestonden plannen om de studio in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen in Utrecht te huisvesten, vanwege de centrale ligging.’ Zover kwam het echter niet. Op 12 februari 1936 kocht de NCRV een villa aan de Schuttersweg 8. Met de sinds 1934 leegstaande villa kwam 145 are grond in eigendom van de omroep. Aankoopsom: 43.000 gulden.
Vrij uitzicht
Villa Henriëtte was in 1896 in het toenmalige Suzannapark gebouwd naar een ontwerp van de architecten A.L. en J.G. van Gendt. Opdrachtgever was de welgestelde Amsterdamse assuradeur Jan ter Meulen, die de woning naar zijn vrouw Henriëtte Leembruggen vernoemde.
Ter Meulen had op een veiling zes percelen gekocht, vier aan de kant van de Bergweg (waar hij zijn buitenhuis liet bouwen) en twee aan de overkant van de weg (om verzekerd te zijn van een vrij uitzicht). Het buitenhuis werd later eigendom van de in Batavia geboren Pieter Reineke, die hem omdoopte tot Roemah Oedjoeng.
In 1936 kwam de villa dus in handen van de NCRV. Op 23 juli 1937 verhuisde de omroep vanuit Villa Henriëtte naar de Schuttersweg 8. Omdat het de bedoeling was dat op het terrein een nieuw studiogebouw zou verrijzen, werd de villa ingericht als tijdelijke omroepstudio.
Op donderdag 13 mei 1937 wijdde De Gooi- en Eemlander een artikel aan ’De nieuwe N.C.R.V.-studio’. De krant noemde de koop van de villa aan de Schuttersweg ’niet alleen belangrijk voor de omroep zelf, maar in het bijzonder ook voor Hilversum, omdat daarmede tevens beslist is, dat de N.C.R.V. haar zetel niet naar een andere gemeente zou verplaatsen.’ De krant noemde naast Utrecht ook Arnhem (Musis Sacrum) als optie.
Op de dag dat de transactie bekend werd had De Gooi- en Eemlander nog een rondgang door Heuvellaan 11 gemaakt met de heer Tolk, algemeen bedrijfsleider van de omroep. Die had erop gewezen dat het pand al een hele tijd niet meer voldeed ’aan de meest bescheiden eischen, welke men ook maar kan stellen’. Tolk had bij die gelegenheid zelfs gesproken van een ’huis met puistjes, dat absoluut niet meer als studio geschikt was.
Vrij snel na de aankoop had de omroep de villa aan de Schuttersweg betrokken met de administratie en technische dienst. Ondertussen werd de bouw van een studio in de tuin voorbereid. In de eerste week van mei 1937 werd uit de inzendingen van acht bureaus die van de Amsterdamse architect J.H. van der Veen R.Jzn. uitverkoren.
Spin in het web
De krant was er snel bij geweest en had al – nog voor de omroep een persconferentie hield – de architect geinterviewd. ’Het motto, waaronder deze architect zijn ontwerp inzond, „Spin in het web” karakteriseert, zooals wij ook reeds mededeelden, de gedachte, waarvan de ontwerper is uitgegaan: de omroeper vormt het hart van bedrijf; zijn plaats is in het midden van het complex en alle afdeelingen behooren om hém te worden gegroepeerd.’ Deze gedachte was door het hele plan, inclusief de buitenruimte, te zien. ’Boven het vertrek van den omroeper accentueert bovendien een 27 meter hooge toren het hart van het studio-complex.’ De studio kwam in de tuin te liggen.
Betonmolens
De Gooi- en Eemlander nam in 1939 een kijkje in de villa, die toen nog als radiostudio in gebruik was. Echt rustig was het er niet. ’Het rollen en stampen van de betonmolens op het bouwterrein voor de nieuwe studio vermengt zich met het schetterend geluid van een opgeschrikte merel, buiten in het park. De nieuwbouw werd in 1940 geopend. Daarna werd ook de villa onder handen genomen. Die kreeg onder meer een entree aan de achterzijde, en een ondergrondse gang (vanuit de voormalige brandstoffenbergplaats) naar de nieuwbouw.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zetelde NSB’er dr. ir. W.A. Herweijer, directeur-generaal van de ’De Nederlandse Omroep’, in de villa. Die omschreef zijn werkkamer later als ’een mooi maar wegens gebrek aan zon, koud vertrek’. Hij had er een portret van Mussert opgehangen. ’Na ongeveer een jaar verhuisde ik naar de zonnige tuinkamer en liet Mussert achter.’ Herweijer bestreed het verhaal dat hij ook een foto van Hitler had opgehangen.
Na de oorlog benutte de NCRV de villa als kantoorruimte. In 1950 werkten daar onder anderen de hoofden van de afdelingen ’gesproken woord’ en ’muziek’, programmaleiding, directeur en secretariaat. Ook Johan Bodegraven, presentator van onder meer het populaire programma ’Mastklimmen’, had er een kamer. Verder bood de villa onderdak aan de telefooncentrale, postkamer, historisch archief en stencilkamer. De voormalige biljartkamer was jarenlang als vergaderruimte in gebruik. De bijbehorende Orangerie werd (tot 1957) bewoond door het gezin van radioverslaggever Peter Koen en tv-omroepster Tanja Koen.
AKN-gebouw
Vanaf oktober 1990 was de Media Academie voor korte tijd gehuisvest in de villa. De NCRV verhuisde in 2000 naar het nieuwe AKN-gebouw aan de ’s-Gravelandseweg. Het complex aan de Schuttersweg werd gekocht door van E.M.A. van Wilsum, die beide gebouwen grondig liet restaureren onder architectuur van het bureau Verlaan & Bouwstra. De panden worden momenteel verhuurd aan diverse bedrijven. Zo zit Sonos Europe in het hoofdgebouw (nr. 10). De villa biedt onderdak aan een elftal huurders, waaronder Van Wilsum Vastgoedbeheer zelf.
Volgens mij staat er een foutje in het overigens interessante artikel. In de 3e alinea onder het kopje ‘Vrij uitzicht’ staat dat de omroep vanuit Villa Henriëtte naar Schuttersweg 8 verhuisde. Dat moet volgens mij zijn: Vanuit Heuvellaan 11 naar Schuttersweg 8. Immers, Villa Henriëtte IS Schutterweg 8.