De oorsprong van ‘Het Gooische Matras’

In het algemeen spraakgebruik wordt het Gooi vereenzelvigd met de omroepwereld en met de welstand van zijn bewoners. Vanwege de veronderstelde losbandigheid van de omroepwereld kreeg ‘t Gooi in jaren zeventig de bijnaam “Het Gooische Matras”. De afgelopen tien jaar heeft de regio en vooral de term. extra media-aandacht gekregen door de zeer populaire televisieserie ‘Gooische Vrouwen’, waar vier dames een decadent en veelal losbandig bestaan leiden. Er hangt nog steeds veel mystiek rondom deze typisch regionale benaming. Waar komt het vandaan en bestaat het nog?

Opmerkelijk is dat er vrij weinig over de betekenis te vinden is. Het lijkt er op dat “Het Gooische Matras” bedekt is een deken van geheimzinnigheid.

De term Gooise Matras werd in 1964 voor het eerst gebruikt door journalist Jan Vrijman in zijn gedicht in het maandblad Podium: ‘Het is niet te geloven: alles zuipt en naait. Heel het Gooi is een groot matras, en de mooie Gooise hemel lijkt wel het plafond van een derderangs hotel.’

Blogger Paul Smit schreef vorig jaar een blog de lokale nieuwssite Dichtbij: “De omroep was vroeger een incestueus wereldje. Vacatures werden wel landelijk gepubliceerd maar altijd stond onder aan de advertentie: bij gebleken geschiktheid geven wij de voorkeur aan een interne kandidaat. Die zogenaamde interne kandidaat was niet zelden familie van een omroepmedewerker. Of hij zorgde ervoor om met een omroepmedewerker vriendjes te worden. Zonder kruiwagen had solliciteren geen zin. Tot aan de grote reorganisatie eind jaren ‘80 (Mckinsey rapport) werd regelmatig gesuggereerd dat de helft van het omroeppersoneel hun baan te danken had aan vriendjes en kennissen en feitelijk overbodige functies bekleedde. Hoe kwamen ze dan zo gemakkelijk aan die baan? Wat de vrouwen betreft kunnen we alleen maar speculeren. Er doen echter heel wat smeuïge verhalen de ronde over heftige vrijpartijen tussen de decorstukken op de studiovloer.”

Volgens Smit komt deze losbandigheid ook door de onregelmatige werkuren: ‘Een baan bij het omroepbedrijf betekende zelden vaste werktijden. Overwerken hoorde er gewoon bij. Men ging ook vaak op reportage en dan werd er geslapen in hotels. Niemand zal er van op kijken als ik verklap dat kortstondige relaties op de “werkvloer” schering en inslag waren. Je moet de kat niet op het spreekwoordelijke spek binden. Natuurlijk waren vele omroepmedewerkers netjes getrouwd. Maar wat niet weet, wat niet deert.’

Niet alleen de omroepen waren onderdeel van het Gooische Matras, ook de in Hilversum gevestigde platenmaatschappijen en hun promotiemedewerkers (pluggers) droegen een steentje bij aan deze gooise mythe. Volgens geruchten werden door veelal vrouwelijke promotiemedewerkers uit muziekindustrie onconventionele middelen ingezet om een single op de landelijke radio geplugd te krijgen. Airplay stond toen bijna garant voor een notering in de hitlijsten en de playlists werden vaak door radio-dj’s vaak nog zelf bepaald. In legendarische horecagelegenheden zoals de Jonge Haan, Cafe de Kei, Cartouche en Candlelight waren veel mediamensen te vinden. De geruchten en roddels over vrijpartijen behaalden slechts zelden de landelijke media. Buiten mediastad Hilversum was Moeke Spijkstra (Blaricum) en Het Bonte Paard (Laren) bekende ontmoetingsplekken voor medewerkers uit de mediawereld. Vooral de laatste twee hotspots zijn voor Linda de Mol een inspiratie bron geweest voor de populaire serie ‘Gooische Vrouwen’.

Het fenomeen ‘Het Gooische Matras’ heeft aan bekendheid ingeboet. De Hilversumse ondernemer Ger van Vliet heeft toch nog op ludieke wijze gebruik gemaakt van deze naam en is een bonbon-winkel gestart met de naam ‘Het Gooische Matras’. In deze winkel verkoopt hij sinds 1995 in diverse verpakkingen ‘Gooische Matrasjes’ van chocolade. Ondanks dat de term niet vaak meer in de volksmond wordt genomen is het fenomeen niet geheel uitgestorven. In Scratch Magazine artikel (tijdschrift van hogeschool Fontys) wordt door anonieme bronnen vermeld dat op opnamelocaties jonge stagiaires nog steeds in de smaak vallen bij omroepmedewerkers. Vraag is of jonge omroepmedwerkers en stagiaires zich door het huidige P&O beleid hiermee nog omhoog kunnen werken.