Op 25 februari 2016 wordt herdacht dat het 75 jaar geleden is dat de Februaristaking plaatsvond. Zaterdag 22 en zondag 23 februari 1941 pakken de Duitsers voor het eerst, als represaille, 427 willekeurige Joodse mannen op en voeren hen af naar een onbekende bestemming. Slechts twee mannen keren na de oorlog levend terug.
De razzia is de directe aanleiding voor de Februaristaking 3 dagen later. Tijdens de staking, die twee dagen duurt, schiet de bezetter met scherp, met 9 doden en vele zwaargewonden als gevolg. Nergens anders in heel bezet Europa heeft het wegvoeren van de Joden tot zo’n massaal protest geleid.
Arbeidsonrust
Aan de vooravond van de herdenking zendt KRO-NCRV 2Doc de documentaire De stakende stad uit over de dagen die voorafgaan aan de staking. De verontwaardiging onder de bevolking over de razzia werkte als aanjager voor de reeds bestaande arbeidsonrust.
De Amsterdamse trambestuurders weigerden uit te rijden en binnen enkele uren hadden vele grote en kleine bedrijven het werk neergelegd. De Amsterdamse ponten brachten duizenden havenarbeiders die mee gaan staken, naar het centrum van de stad.
Reconstructie
De documentaire ‘De stakende stad’ is een reconstructie. Een Duitse soldaat fotografeerde de razzia op het Jonas Daniel Meijerplein. De foto’s bleven bewaard en kwamen na de oorlog boven water om een plek in het archief van het NIOD te vinden. In de angst en chaos van de razzia merkte bijna niemand dat de soldaat foto’s maakt.
Foto’s die waren bedoeld voor een rapportage aan SS-leider Heinrich Himmler. Op één daarvan kijkt een jonge man recht in de camera, dwars door de lens en zijn belager. Pas 75 jaar later wordt wellicht duidelijk wie hij is. De film is van Martijn van Haalen en Bernd Wouthuysen en geproduceerd door Mass-Klo Films.
Gelukkig deze documentaire gisteren in reprise in Kriterion gezien.Een prachtige prestatie om met zo weinig hulpmiddelen de Februaristaking weer te doen herleven.
Indrukwekkend! Ik zat op het puntje van mijn stoel.