Het succes van NPO Radio 5

NPO Radio 5 Nostalgia verloor in 2015 haar frequentie op de middengolf en is sindsdien alleen via de kabel, DAB+ en internet te beluisteren. Toch kan de vijfde radiozender van de publieke omroep volgend jaar haar 35-jarige jubileum uitbundig gaan vieren. Terwijl de zender met jaren ‘60, ’70 en ’80-classics en evergreens niet eens een FM-frequentie heeft, weet het de laatste maanden bijna net zoveel luisteraars te trekken als het ooit zo populaire 3FM. Zou NPO Radio 5 de FM-frequentie van 3FM moeten krijgen? De doelgroep van deze jongerenzender veel makkelijk al online gebruiken dan de oudere NPO Radio-5 doelgroep.

Omroepplatform Spreekbuis.nl vroeg aan diverse mediamakers en -specialisten waarom NPO Radio 5 zoveel luisteraars weet te trekken.

Maarten Hafkamp (mediajournalist Adformatie)
Radio 5 valt op tussen alle eenheidsworsten op de FM met een ander muziekformat, waar veel andere radiozenders hetzelfde draaien. Met FM is een bepaald – ouder – publiek groot geworden. Die zijn het gewend en vinden het nog steeds prettig om op die manier radio te luisteren. Het is daarom best een goed idee om Radio 5 de frequentie van 3FM te geven, maar het gaat niet gebeuren. 3FM trekt wel reclamegeld binnen.

Marianne Zwagerman (mediaspecialiste en BNR-columnist):
Het is voor mij een net zo groot mysterie als het succes van Teletekst en Startpagina. Luiheid en gebrek aan nieuwsgierigheid is m’n enige verklaring. Grote groepen mensen verlangen naar vroeger, willen alles houden zoals het was. Dat je op internet onbeperkte mogelijkheden hebt om je favoriete muziek te luisteren boeit ze niet. NPO Radio 5 hoeft van mij niet op de ether. Ik vind namelijk dat de NPO alleen moet bieden wat de markt niet kan. Daar zou 3FM met een scherper profiel beter in passen dan Radio 2 of 5. Diezelfde markt moet zich wel achter de oren krabben over het grote succes van die “commerciële” publieke zenders. Zij doen blijkbaar iets fout, laten dingen liggen.

Lars Schotanus (directeur van online radiostation Traffic Radio en YPCA):
NPO Radio 5 is zeer laagdrempelig en door vakmensen gemaakt. Daarnaast heeft zij een hondstrouw luisterpubliek dat klaar is met het geleuter van steeds meer op elkaar lijkende DJ’s. Ik ben voorstander om NPO Radio 5 de FM-frequentie van 3FM te geven. Het jonge en experimentele van 3FM past veel beter bij online en de FM past veel beter bij de oudere doelgroep die ook nog ouderwets luistert. NPO Radio 5 gaat dan in de nieuwe luistercijfers voor ‘de klappppperrrrrrr van de week’ zorgen!

Bert van der Veer (programmamaker en mediaspecialist):
Als je houdt van lineair radio luisteren, daarmee opgegroeid bent en er is een station dat jouw geliefde muziek draait, dan is het geen wonder dan Radio 5 aan populariteit wint. Met ook nog eens sfeer dankzij passende en bekwame presentatoren.

Ferry Maat (radio-dj van online radiostation Soulshow.nl)
Ruim 5 jaar geleden schreef ik eens een kritische column over NPO Radio 5. De zender richtte zich toen op een doelgroep waar je absoluut niet bij wil horen. Dit bleek ook uit het marktaandeel en de gemiddelde leeftijd van de luisteraars (65+). Oubollige muziek voerde toen nog de boventoon. Anno 2017 wordt deze fout uit het verleden langzaam weggewerkt door middel van bijvoorbeeld een Evergreen Top 500 waar nu veel vlottere muziek in staat en de komst van andere presentatoren, waaronder Jeroen van Inkel. Alleen jammer dat er voor de echt oudere luisteraars geen station meer overblijft. Die betalen via de belastingen ook en zijn door de vergrijzing in steeds grotere aantallen. Dat de beluistering van Radio 5 (zonder FM) met 3,5% marktaandeel best redelijk is, ligt ook aan het feit dat steeds meer “ouderen” de weg naar internetradio weten te vinden.

Erik de Zwart (mediaondernemer)
Het succes van NPO Radio 5 is simpel te verklaren. Oudere luisteraars zijn er genoeg; de helft van Nederland is boven de 50. En jongeren luisteren op geheel andere wijze naar muziek. Ze luisteren ook niet online naar 3FM of 538, maar steeds meer naar Spotify en dergelijke. De FM-frequentie van 3FM of Radio 4 zou ingeruild moeten worden voor Radio 5. Deze veelal oudere doelgroep weet wat FM is en niet wat je online kan horen. De meeste luisteraars heeft Radio 5 overigens via de ‘good old’ kabel. Die mensen luisteren allemaal thuis, nog steeds luisterplek nummer 1 voor de radio.

Nicolas Ruis (radiopresentator bij NH Radio)
Ik denk dat het geheim van Radio 5 is, dat ernaar te luisteren is als ‘slow radio’. Zie het een beetje wat Omroep Max op tv doet; rustig aan, niet te schreeuwerig en respect voor de luisteraar. Ik denk ook dat het goed is dat er een aantal oud-radio2 stemmen zit. Denk Hans Schiffers met Arbeidsvitaminen en Bert Kranenbarg. Dat geeft veel luisteraars een nostalgiegevoel, zonder als zender over te komen die té ver in het verleden zit. Met het verdwijnen van Wekker-Wakker op 1 januari zullen een aantal echt oudere luisteraars zich in de steek gelaten voelen, maar ik denk dat het een ontzettend slimme zet is om Jeroen van Inkel daar neer te zetten. Ook ik zou het niet vreemd vinden om 3FM en NPO Radio 5 te laten ruilen. Jongeren luisteren toch al vaker online. Al denk ik dat het afnemen van de FM-frequentie de doodsteek voor 3FM zou zijn.

Patrick Kicken (presentator/ Voice-over)
Het succes van Radio 5 zit hem vooral in het feit dat de gemiddelde leeftijd van een radioluisteraar steeds hoger wordt. Die oudere mensen zetten de radio aan op een zender en laten hem daar de rest van de dag ook op staan. Hier profiteert een station als Radio 10 ook al jarenlang van. Wat het programma van Jeroen van Inkel succesvol kan gaan maken is dat hij naar ik hoor zelf de vrije hand krijgt in de muziek die hij draait, iets wat nog maar weinig landelijke radiojocks gegund is. Hiermee kan hij de show helemaal naar zijn hand zetten en onderscheidend maken. Ik zou het geen slim idee vinden de FM frequenties van 3FM aan Radio 5 te geven. De jongere luisteraar is veel mobieler vooral in de auto en het openbaar vervoer afhankelijk van FM. Ze kunnen zich vaak geen onbeperkte databundel veroorloven.

Evert van Bronkhorst (mediaspecialist Vizeum)
Radio 5 richt zich op een doelgroep die door de meeste commerciële zenders geheel of gedeeltelijk genegeerd wordt, aangezien deze voor hen commercieel niet interessant zijn. Dus hun concurrentieveld is een stuk beperkter. Als je ziet dat er een duidelijke verschuiving is qua device waar men radio luistert bij de kerndoelgroep van 3FM (20-34), is het de vraag of ‘de dure FM frequentie’ dan nog wel verantwoord is, zeker als de traditionele FM ontvangst bij de 50+ doelgroep nog weinig aan populariteit inlevert.

Jeroen van Inkel (per 1/1 2018 presentator NPO Radio 5)
Echt opvallend anders is hoe men dus omspringt met de muziek. Bij de commerciële stations hebben de dj’s totaal geen invloed op de muziek. De music director kiest de muziek uit maar dat doet hij niet op gevoel, maar aan de hand van testresultaat dat door speciale onderzoekbureaus wordt uitgevoerd. Daardoor krijg je dat je heel veel dezelfde liedjes te horen, terwijl het juist zo belangrijk je luisteraars vooral muzikaal te verrassen en te fascineren. Het zou eigenlijk veel effectiever zijn als juist Radio 5 de komende jaren nog over een FM-frequentie zou kunnen beschikken, aangezien jonge luisteraars 3FM vooral online gaan luisteren en steeds minder via de FM.

Pierre Papa (radiospecialist)
Het succes van NPO Radio 5 komt door sentiment, muziek en voor de oudere doelgroep zeer aansprekelijke persoonlijkheden achter de microfoon. Neem Tineke de Nooij, zij is echt en weet altijd een eigen sfeer neer te zetten. Met Jeroen van Inkel erbij straks kun je ook weer vanaf 50+ publiek opbouwen want uiteindelijk gaan er ook weer veel oude luisteraars dood. Ik vind het een goed idee om NPO Radio 5 op FM frequenties 3FM te zetten, 3FM kan dan zichzelf echt op reset drukken en is dan van de druk van luistercijfers af. In de UK is BBC 6Music op het moment de grootste online-only zender met alternative muziekformat. Dan voeg je als publieke radiozender echt iets toe.

Henkjan Smits (presentator Omroep Max/ NPO Radio 5)
Het succes van NPO Radio 5 is te danken aan enorm veel factoren. In willekeurige volgorde zijn deze factoren de enorme hoeveelheid unieke titels die we draaien. Er is volgens mij geen station, waar zoveel verschillende muziek gedraaid wordt uit zeven decennia, met de focus op de jaren 60, 70 en 80. Zowel de hits als de wat onbekendere tracks komen aan bod. Daarnaast geven de presentatoren veel informatie. Over de muziek en over actualiteiten, waardoor het nieuws voor iedereen begrijpelijk wordt. NPO Radio 5 is zeer interactief. Er wordt geluisterd naar de luisteraar en deze wordt betrokken bij de uitzendingen. De presentatoren zijn bevlogen radio-makers. Met de komst van Hans Schiffers en Bert Kranenbarg zijn er veel oud-radio2-luisteraars naar NPO Radio 5 ‘verhuisd’. De mensen die zich vijftien jaar geleden thuis voelden bij 2, voelen zich nu thuis bij 5. Het grootste probleem van NPO Radio 5 ligt in de ‘vindbaarheid’. We zitten niet op de FM. De meeste luisteraars bereiken we via de kabel. Onze doelgroep is de 55-plusser die nog midden in het leven staat. Ondanks het ontbreken van de FM-frequentie is NPO Radio 5 net zo groot als 3FM. De veel jongere 3FM luisteraar luistert vaak al niet eens meer via de FM. Veel jongeren luisteren radio via hun smartphone. Waarom zou 3FM nog een FM-frequentie moeten hebben? Geef deze frequentie aan de mensen die er écht behoefte aan hebben, de 55-plussers. Het is makkelijker aan jongeren uit te leggen dan aan 55-plussers hoe je luistert via een app. En noem 3FM vanaf dan maar gewoon NPO Radio 3.

Reactie NPO
NPO-woordvoerder Anneke de Vries laat in een reactie weten geen plannen te hebben om de frequentie van 3FM aan NPO Radio 5 te geven. ‘De NPO heeft de ambitie om iedereen te bereiken en te bedienen met onze content, van jong tot oud. Dat doen we met televisie, online en onze radiozenders. Met NPO 3FM bedienen we jongvolwassenen (15-35 jaar) met een unieke gevarieerde muziekmix en nieuw talent. NPO Radio 5 biedt sfeer, houdt je op de hoogte en draait muziek die een groeiende groep 55 plussers in Nederland aanspreekt. We zien dat de nieuwe frisse koers van NPO Radio 5 aanslaat. De luisteraars weten de zender goed te vinden met de huidige distributie. NPO 3FM bereikt zijn luisteraars via verschillende platforms, waarvan de FM-frequentie veruit het belangrijkste distributiemiddel is. Iedere week opnieuw bereikt 3FM ongeveer 1 miljoen luisteraars via de FM. Een verhuizing van FM-frequenties van NPO 3FM naar NPO Radio 5 is niet aan de orde’, aldus De Vries.