Hoe de publieke omroep de Duitse bezetter met open armen ontving

Pleegden Belgische omroepmedewerkers met sabotage-actiesaan het begin van de Tweede Wereldoorlog verzet na de inval door de Duitsers, in Nederland werd de bezetter door de meeste omroepverenigingen met open armen ontvangen.

Programmamaker Alfred Edelstein maakte er een documentaire over en schetst in ‘Het verraad van Hilversum’ een ontluisterend beeld van de souplesse waarmee KRO, NCRV en AVRO met de nazi’s samenwerkten, in de hoop zo hun bedrijven te beschermen. Een houding waarvoor veel Joodse medewerkers de tol betaalden. Ze werden ontslagen en overleefden deels de oorlogsjaren niet. Het oorlogsverleden van de publieke omroep is een gesloten boek, waaraan Hilversum liever niet herinnerd wil worden. Commentaar van NPO en AVRO ontbreken dan ook in dit bijzondere document. De meegaande houding van de omroepen werd overigens niet beloond. Ze moesten met hun activiteiten stoppen en werden vervangen door de Nederlandsche Omroep, maar mochten na de oorlog zonder al te grote gevolgen hun activiteiten hervatten. ‘Het verraad van Hilversum’, wordt woensdag 28 augustus om 22.05 uur door de EO uitgezonden op NPO 2.

Ga voor een interview met Alfred Edelstein naar deze link.

24 Comments

  1. En welke omroep was principieel? Weigerde met de fascisten mee te doen? De hier zo vaak verguisde LINKSE VARA. meld dat ook even, Ton, ook in dit artikel.

    No Pasaran!

    • Ja, de principiële VARA die wel tegen Amerikaanse kruisraketten was, maar niet tegen precies dezelfde raketten van de Sovjets. Die middels uitzendingen van Koos Postuma in de jaren 70 heel begripvol was jegens pedofielen. Die vandaag de dag nog steeds ongeneeslijk aan het TDS (Trump Derangement Syndrome) leidt maar over alle malle fratsen bij de Democrats liever zwijgen. Die na de verkiezingsoverwinning van de PVV haar medewerkers opriep naar de kantine te komen om ‘elkaars hand vast te houden’. Die helemaal leipgaar wordt als ze ergens ‘islamofobie’ ontwaren, maar destijds jarenlang geen enkele moeite had om katholieken te spotten inclusief een fake Popie Jopie intocht tegelijkertijd op de buis met de komst van de echte paus. Die VARA.

      Wat zullen ze weer kritiekloos in katzwijm vallen zodadelijk mocht Harris gekozen worden en wat zullen ze hel en verdoemenis prediken als het Trump wordt. Dat die laatste al eerder gekozen werd en er toen jarenlang géén oorlog gevoerd werd, de US-economie prima draaide en de werkloosheid onder zwarten historisch laag werd, de inflatie vrijwel non-existent (kom daar nu nog maar eens om) – daar hoor je de VARA natuurlijk niet over.

  2. De omroepen zijn anno 2024 nog steeds propaganda machines!
    Vooral voor D66, Groen-links en Pvda en de islam!
    Elk bericht zo draaien dat deden positief in het nieuws blijven.
    En wat ze bij de omroepen ook geleerd hebben in de koude oorlog van hun collega’s achter de muur nieuws en of berichten weg laten, net of het er niet is!

    • Klopt, had in de Jaren 80 al kennis aan medewerker van de NOS die vervroegd met pensioen is gegaan omdat hij dood-en-doodziek werd van de eenzijdige berichtgeving, het framen en weglaten. Hij zag wat er allemaal (toen nog via de telex uit de hele wereld) binnenkwam en wat er vooral wel “van de telex werd afgehaald” en uitgezonden. Overbodig te zeggen dat dit altijd de feiten en onderwerpen waren die Links (toen vooral PvdA) goed uitkwamen.

      • Dat is nu nog zo. In de tijd van Fortuijn liet de toenmalige hoofdredacteur al weten dat op zijn redactie vrijwel iedereen PvdA of GroenLinks stemde. Een enkeling VVD, maar niemand LPF. Toeval? Natuurlijk niet. Journalisten worden zo opgeleid.

        Ook anno 2024 blinkt de NOS uit in het selectief weglaten van onwelgevallige feiten, in de eerste plaats de afkomst van verdachten en daders. Als je bij de NOS niets leest of hoort over over afkomst maar wel over bijvoorbeeld ‘jongeren’, dan weet iedereen genoeg. Patroonherkenning is unerwünscht.

  3. Alvorens de reacties te lezen onder dit artikel wist ik al wat ik zou verwachten, een beetje “Wij van WC eend”.

    Het klopt dat de NPO pertinent raakvlakken vertoont met het Marxisme (dat heeft ook onze universiteiten en bepaalde pers geïnfiltreerd) , maar dat wil niet betekenen dat er een propagandaoffensief bezig is, het overgeote deel van de Nederlandse staatsburgers (ca.13 miljoen vs. 5 miljoen ) heeft daar vrede mee omdat we eenmaal in een tijd leven dat men ervan overtuigd is dat dit onze nieuwe manier van socio-maatschappelijk bedrijven is. Tijden veranderen , zo ook ons dagelijks leven. Dus reacties als “verradelijk links, woke of
    WEF” toont een totaal kortzichtigheid aan als symptoom van eigen frustraties.

    En vazaal omroep van Amerika ? Just give me a break. (veel aandacht voor de verkiezingen aldaar hoeft nog niet kritiekloos te betekenen).

    • ‘Dus reacties als “verradelijk links, woke of
      WEF” toont een totaal kortzichtigheid aan als symptoom van eigen frustraties.”

      Of het is gewoon een feit.

      En wat betreft dit koeterwaals: “omdat we eenmaal in een tijd leven dat men ervan overtuigd is dat dit onze nieuwe manier van socio-maatschappelijk bedrijven is” – wat betekent dit en wat is het bewijs ervoor? Dit is gewoon een zeer slecht opgeschreven cirkelredenering.

      Overigens: als je vaststelt dat marxistisch geïnspireerd gedachtengoed de NPO geïnfiltreerd heeft, hoe kun je dan niet zien dat er wél sprake is van propaganda? Het is gewoon de uitvoering van CRT in de praktijk. Alsof de NPO ooit zo kritisch over Harris gaat berichten als over Trump. Bij Biden lieten ze ook zijn al jarenlang overduidelijke dementie achterwege.

  4. Wat is dit?
    Een grabbelbak van meningen.
    Ga je ze stuk voor stuk lezen dan zijn ze net zo sellectief en zelfs “niet bewezen of onjuist “. Dat wat u niet wil dat de PO doet, doet dat zelf wel?

    Paar uitgelicht : Ovda was idd tegen kruisrakketten in Woensdrecht. En of pvda dan maar voor de Russische is? Die zouden iig niet opgeslagen worden in Nederland.
    Detail oke maar zo zijn meer aannames. Ja Biden stopt vanwege de twijfels over zijn mental gezondheid. Ja hij maakt verharde indruk. Maar om van achter je laptop een diagnose dementie te krijgen?

    De eerste berichten over Harris waren kritisch wb haar immigratie beleid. Ook bij de NOS.
    De NOS is geen CNN.

    Ik laat het hierbij want de situatie uit ww2 met nu vergelijken gaat vaak zo mank.

    • De NOS zal neutraal berichten over Trump, maar wat heet neutraal als het steeds gaat over z’n krankzinnige plannen, moddergooien naar z’n tegenstanders en de diverse rechtszaken tegen hem, waaronder een couppoging. De republikeinen blijven hem juist daardoor vereren, hier noemen we zo iemand, op Wierd Duk na, een idioot.

      • De democraten en nos lopen bij gebrek aan beter blind achter weird, interview ontwijkende presidentskandidaat Kamala aan. Zou de npo de weird uitspraken van haar tonen bij Jinek of bar laat zoals ze bij Trump deden tijdens praat programma’s?
        We weten npo,uitgezonderd ON, deuglinks is.
        Kijk uit naar het andere geluid ON!!!

        https://m.youtube.com/watch?v=GqyDgeKcO04

      • Dit is dus precies wat we bedoelen met de marxistisch geïnspireerde CRT gedachtengang die we bij de NOS en bij types zoals Jordie zien. Bij alles geven ze de schuld aan blanken, rechtsen, mannen, Trump, de VS, marktwerking, Israël of het kapitalisme – al naar gelang het uitkomt.

        Over krankzinnige plannen van Democraten natuurlijk geen woord. Over het al jarenlange moddergooien vanuit ‘progressieven’ (regressieven is een betere term) geen woord. In 2016 heette het nog dat met predident Trump de derde wereldoorlog zou uitbreken, de economie in elkaar zou storten en The Donald zou zich als nieuwe Hitler ontpoppen. In werkelijkheid: voor het eerst in decennia een president die géén oorlogen starte, een prima draaiende economie en de laagste werkloosheid onder zwarte Amerikanen ooit. Daarna kwam Biden en mocht je vooral geen vragen stellen over diens mentale gezondheid (na dagelijks Trump voor idioot verklaard te hebben) en ontspoorde de inflatie waardoor iedereen gewoon fors armer is geworden. Uiteraard weet Jordie ook niets over het feit extreemlinks al eerder complete bomaanslagen op het Capitool heeft uitgevoerd. De Amerikanen noemen dat memory holen. En dan komen ze met Harris, die alleen maar vanaf een script kan voorlezen, nooit interviews geeft die wel eens kritisch zouden kunnen zijn, die flipflopt over waar ze voor staat, die nog eens 4000 miljard USD extra wilde gaan uitgeven dat de VS niet hebben en die totaal geen partij zal zijn tegenover Putin, Xi of Kim Jong-un. En Jordie? Die vindt dat allemaal prima. Wie is hier nu de idioot?

  5. Ik hoop dat de documentaire morgenavond een verduidelijkt wb Hilversum en WW2. De Joodse Raad,geen documentaire maat serie gaf een duidelijker beeld van de situatie toen. Kenners hadden wat kritiek. Op bijv op de personage Asscher wat niet helemaal klopte maar het gaf een beeld van die tijd. Soms zijn waarheden niet zwart of wit.

    • Documentaire bekeken, valt me tegen. Het hele verhaal komt op de één of andere manier zelfs incompleet op mij over.

      Wat mij bezighoudt is de rol van Willem Vogt: vóór de oorlog beschrijft hij dat hij de Duitse SDAP-ideologie gevaarlijk vindt, bezoekt (even uit ’t hoofd) in 1934 de Rundfunkstelle in Berlijn en doet daar volgens de documentairemakers contacten op. Ik mag aannemen: onder meer contacten binnen de Duitse omroep die toen al sterk onder nazi-invloed stond. Vogt had veel contacten. In de periode dat hij nog voor de N.S.F. werkte was het onderhouden daarvan al inherent aan zijn functie.

      Als je in Duitsland contacten hebt, dan kennen ze daar je naam dus al, voordat ze het buurland binnenvallen. Naar mijn idee wordt dus een al eerder opgetuigd mysterie opgerakeld waarom specifiek naar Herr Vogt werd gevraagd op het moment dat de Propaganda Kompagnie Holzhammer in mei 1940 de A.V.R.O. bezocht. Het verwondert me niet dat naar Herr Vogt werd gevraagd: hij was (als ik de inhoud van de documentaire goed begrijp) de enige omroepdirecteur die in Duitsland zijn neus liet zien en bij naam bekend was toen de SDAP er de macht al in handen had.

      Vogt was ijdel en vond zichzelf heel wat. Dat heb ik van verschillende oud-collega’s van hem gehoord, maar ook van zendamateurs uit Dordrecht die van die reputatie op de hoogte waren. De aanname dat Vogt waarschijnlijk in mei ’40 dacht dat hij via zijn contacten met de Duitsers het Zendtijdenbesluit van 1930 terug kon draaien lijkt me dan niet geheel onlogisch.

      Er werd naar hém gevraagd, niet naar andere omroepbonzen. Dat zou zijn ijdelheid kunnen hebben gestreeld. In aanvulling daarop: de nazi’s wisten hoe ze hun slachtoffers met wat psychologie en vleierij eronder konden krijgen. Dat lag al vast in de smoes dat de Nederlanders een ‘Brüderfolk’ waren en dat samenwerking tussen hen en de bezetter werd verwacht. Vogt zou zich daardoor belangrijk kunnen hebben gevoeld. Bovendien had hij nog een appeltje met zijn vakbroeders te schillen. Denk aan het reeds gememoreerde Zendtijdenbesluit van 1930 en de gevolgen die het voor ‘zijn’ A.V.R.O. had.

      Wat mij ook tegenviel was dat alleen het lot van prominente Joden de revue passeerde. Ik kán er overheen gekeken hebben, maar ik mis aandacht voor de meer anonieme omroepmedewerkers van Joodse afkomst die eveneens slachtoffer van de nazi’s zijn geworden. Uit de personeelsbestanden van die tijd kun je vrij waarschijnlijk wel distilleren wie de Joodse medewerkers waren en hoeveel dat er ongeveer moeten zijn geweest. Het was naar mijn idee vollediger, eerlijker zelfs, geweest als op z’n minst een zo nauwkeurig mogelijk of reël geschat cijfer in de productie was meegenomen.

      Tenslotte: waarom een Duitse voice-over? De in de commentaartekst gelegde relatie tussen de Duitse en Nederlandse radio-omroep in die periode kan ik vanuit historisch perspectief nog wel duiden. De reden waarom de productie door een Duitse stem moest worden ingesproken ontgaat mij ten enen male.

      Dan toch maar het boek van Dick Verkijk…

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*