![](https://www.spreekbuis.nl/wp-content/uploads/2025/01/IMG_6643-1024x510.jpeg)
De manier waarop de regionale Omroep West in samenwerking met de lokale omroep Den Haag FM verslag deed van de ramp in de Tarwekamp in Den Haag, waar een explosie zes mensenlevens kostte, was met recht een huzarenstuk. Verslaggevers waren snel ter plaatse en dagenlang vierentwintig uur in touw. Hoofdredacteur Henk Ruijl zag hoe zijn journalistieke machinerie na de eerste berichten over de explosie als vanzelf ging draaien. ‘Iedereen leverde zijn bijdrage’, constateert hij. ‘Het was een voorrecht om daar deel van uit te maken’.
Als hoofdredacteur (van zowel Omroep West als Den Haag FM) kon hij al snel volstaan met het smeren van de broodjes, en het steunen van zijn collega’s. ‘Het was niet mis wat ze daar zagen’, zegt hij. De souplesse waarmee zijn redactie functioneerde vervult hem met trots. Die trots geldt niet alleen de professionele manier van werken, maar ook het gepaste medeleven met dat wat de bewoners in deze wijk was overkomen. Journalistiek en empathie gingen hand in hand.Regionale journalistiek op zijn best.
‘Er was niet aan gedacht’
Henk Ruijl deed kort na de ramp iets wat in zijn vak geen gemeengoed is: hij kroop achter zijn computer en schreef voor zijn kijkers, luisteraars en lezers een uitvoerige verantwoording voor de gemaakte keuzes en daarbij was hij ook ruiterlijk over dat wat misging. Bijvoorbeeld over de vraag waarom er onder rechtstreekse beelden van de rampplek aanvankelijk nog een enkele vrolijke plaat werd gedraaid. Het was een misverstand, legde Ruijl uit: de playlist was wel degelijk inderhaast aangepast en radiopresentator Tjeerd Spoor verwijderde improviserenderwijze niet-passende muziek, maar natuurlijk werden er in de opwinding ook nummers over het hoofd gezien die klonken alsof het een mooie winterdag betrof. De sfeer contrasteerde met die vreselijke beelden en sommige kijkers namen aan deze enkele vergissing dan ook aanstoot. ‘Sorry’, schreef Henk Ruijl, zo’n fout is te begrijpen maar had niet mogen gebeuren, voegde hij eraan toe. Hij legde het uit en de boosheid veranderde in begrip. Journalisten zijn ook maar mensen.
En waarom kwam Omroep West pas rond de middag met beelden, terwijl de radio al vanaf acht uur ’s morgens uitzond?‘We zaten midden in een verbouwing en de redactie verkeerde in de veronderstelling dat er vanuit de radiostudio nog geen beeld uitgezonden kon worden’. Een pijnlijke vergissing. Niks bijzonders toch om je fouten toe te geven? Toch wel: zelfkritiek is in de journalistiek een moeizaam beoefende bezigheid. De verantwoording die de hoofdredacteur schreef maakt deel uit van het groeiende bewustzijn bij Omroep Westdat journalisten niet alleen maar moeten komen halen, maar dat ze ook iets moeten brengen.
‘Hit en run’
Met Henk Ruijl en zijn redactiechef Ivar Lingen, kijk ik terugop die dramatische gebeurtenissen. Ze zien vooral bij de landelijke media de hit en run-mentaliteit (snel opduiken bij slecht nieuws en meteen weer weg) als een belangrijke verklaring voor het afnemende vertrouwen en de toegenomen agressie jegens journalisten. Ook bij Omroep West liggen er helmen, petten en steekwerende vesten in de kast om in crisissituaties verslaggevers te beschermen. De zelfevaluatie rond de verslaggeving van de ramp maakte deel uit van het charmeoffensief waarmee de regionale omroep een bijdrage wil leveren aan het herstel van vertrouwen.
De vraag hoe die ontwikkeling gekeerd kan worden, staat al langer centraal aan de Laan van ’s-Gravenmade waar de redactie is gevestigd. Het is een journalistieke natuurwet om dicht op het nieuws te willen zitten. En het is ook zo dat vooral spektakel scoort. Maar wat vaker dan vroeger, gaat de voet op de rem. Henk Ruijl complimenteert zijn collega’s. Ze staken in de Tarwekamp tijd en energie in onderzoek, maarvroegen zich ook af ‘wat ik nu hoor, hoe confronterend is dat voor nabestaanden’. Dus werd er wel gepubliceerd, maar niet altijd meteen. ‘Daarmee rekening houden is een goede investering in de relatie met zo’n wijk. Het heeft ervoor gezorgd dat dezelfde collega’s daar dagen achtereen hun werk hebben kunnen doen’, constateert de hoofdredacteur.
Wat heeft deze ramp jullie gebracht in relatie tot je publiek?
‘Het wordt gewaardeerd dat we er niet alleen het eerste moment, maar ook de dagen en weken daarna waren en dat we aanspreekbaar zijn, ook als dingen niet goed gaan of berichten niet kloppen’.
Wat is de verklaring voor de agressie tegen journalisten?
Henk: ‘Het gaat heel vaak over vertrouwen. Niet op het moment dat een collega bij de Eritrese rellen in Den Haag is. Dat is een echt oorlogsgebied, dan gelden er andere wettenomdat er partijen zijn die een oorlog van ver weg hier komen uitvechten. Maar we hebben ook sores gehad met oud en nieuw in de wijk Duindorp in Scheveningen rond de vreugdevuren. Ik begrijp wel dat bewoners zeggen; jullie zijn hier alleen als er rottigheid is. Dat klopt overigens niet, maar dat is het beeld. We zijn er in de oudejaarsnacht en stellen vast dat brandstapels te hoog zijn of pallets gejat en andere vervelende dingen in hun ogen. Dat draagt niet bij aan vertrouwen. Er zijn ook mooie dingen in de stad, dus we kunnen ook andere dingen doen dan het duin opgaan om te kijken hoe hoog die brandstapels zijn. De lokale omroep Den Haag FM komt vaker in die wijken en heeft daar een prima band mee. Agressie heeft niet altijd, maar ook wel vaak te maken met elkaar kennen. Ik heb bij de krant Het Binnenhof gewerkt als verslaggever. Niemand van de redactie wilde in Den Haag de Schilderswijk doen. Maar ik heb geleerd dat als je investeert in mensen en de drempel durft over te stappen dat je dan uitgenodigd wordt en je netwerk groter wordt. Ik heb me daar nooit onveilig gevoeld’. Ivar: ‘Je moet de tijd durven nemen, zowel met het uitzoeken van verhalen als voor relaties en contacten. We gaan nu ook naar bijeenkomsten waar niet meteen iets te halen valt. Uiteindelijk levert het betere verhalen op als je oprecht geïnteresseerd bent. Met even een quotje halen ga je het niet redden. Less is more; dus minder maar beter’.
‘Dat alleen spektakel verkoopt, klopt niet’
Als je spectaculaire verhalen maakt dan kijken en luisterenmensen. Als je evenwicht breng in de berichtgeving gaat dat vaak ten koste van je bereik. Is dat niet een dilemma bij het maken van keuzes?
Ivar Lingen: ‘Die redenering gaat niet op. We maken nu een ziekenhuisserie met presentator Fred Zuiderwijk: een simpel idee. We gaan naar een ziekenhuis, kijken wie er langskomen en je gaat een gesprek aan. Het is online de best scorende serieooit, met authentieke verhalen. We doen veel aan nazorg en blijven de mensen die we spreken volgen’. Henk: ‘Soms levert het tranentrekkende verhalen op die we toch niet uitzenden omdat je weet dat zo’n verhaal grote schade kan berokkenen in familiekring. Die afwegingen zijn cruciaal’.
![](https://www.spreekbuis.nl/wp-content/uploads/2025/01/IMG_0125-2-scaled-e1738044164373-1024x768.jpeg)
Kost het moeite om deze andere kijk op journalistiek op de werkvloer te introduceren? Journalisten worden toch opgeleidom te scoren en niet om zich met al die sentimenten bezig te houden?
Henk: ‘Het is niet zo dat we alleen maar bloemetjes sturen en lieve dingen doen en denken: het maakt niet uit hoeveel mensen we bereiken. Als er op de Turfmarkt in Den Haag iemand wordt doodgestoken zoeken we natuurlijk uit wat daar gebeurd is. Maar als er één ding is wat ik als journalist geleerd hebt dan is het wel een herwaardering voor het vertellen van een ander soort verhaal. Ook die scoren’.
Je hoort steeds vaker als kritiek dat journalisten mensen soms of vaak unfair behandelen. Ben je het daarmee eens?
‘Ja’.
Waar zit die unfaire behandeling?
‘Landelijk hebben we elke avond dat meningencircus op tv. Als het nou ergens fout gaat dan is het wel in die talkshows, waarvan ik me afvraag welke bijdrage ze leveren behalve dan dat het vermaak is? Die talkshows vergroten de kloof. We denken dat als we links belichten en rechts belichten dat daardan ergens de waarheid is. Je kunt ons hier wakker maken en als je de vraag stelt ‘waar draait het in werkelijkheid’ om, dan hoor je: feiten, feiten, feiten’.
Tot slot terug naar de agressie tegenover journalisten en hoe je dat probleem tegemoet kunt treden.
![](https://www.spreekbuis.nl/wp-content/uploads/2025/01/IMG_0127-scaled-e1738044141379-1024x768.jpeg)
Henk: ‘anderhalf jaar geleden hadden we problemen met iemand waarover we hadden bericht dat hij bepaalde producten verkocht, maar ze niet leverde. Hij stuurde dreigmailtjes aan de redactie en de betreffende collega. Het pand moest bewaakt worden. We hoorden ook dat hij mogelijk vuurgevaarlijk was. De wijkagent stelde voor met de man in gesprek te gaan. Dat ging goed: hij bood zijn excuses aan. Maar ik zei tegen hem: er zit nog steeds een collega thuis die niet naar kantoor durft. Op voorstel van de politie nodigden we hem uit voor een gesprek met de bedreigde collega. Nou is dit geen vak voor bange mensen, maar met zo iemand moet je toch even opletten. Dus vroeg ik Ivar om na een half uur binnen te komen voor koffie of thee. Als ik onder tafel bedreigd wordt met een vuurwapen omdat het gesprek niet goed is gegaan, dan bestel ik iets wat ik nooit doe, zei ik: gemberthee. Dat was dan de code dat hij 112 moest bellen. Maar het werd een mooi gesprek en ik bestelde gewone thee. De man beloofde dat hij zijn leven zou beteren. Waarmee ik wil aangeven dat je in het leven de confrontatie kunt aangaan, maar ook dat je je nek kunt uitsteken om andere oplossingen te zoeken’.
TON VERLIND
Goed verhaal, nu nog je mensen achter hun vodden aanzitten dat ze ook reageren als je solliciteert bij Omroep West.