Het zal weinigen zijn ontgaan: de radio bestaat een eeuw. Oud-presentator Govert van Brakel heeft er een boek over geschreven: ’Moet je horen… verhalen en anekdotes uit 100 jaar radio’. En wie had dat beter kunnen doen dan hij, die er bijna de helft van die periode werkzaam was.
Van Brakel is er de man niet naar om overdreven opgewonden te raken van zijn imposante radiocarrière. Eigenlijk vindt hij het tamelijk gewoontjes, alle loftuitingen ten spijt. „M’n hele radiocarrière is me komen aanwaaien. Ik ben vaak gevraagd. En ik heb het volbracht, omdat ik het leuk vond.” Voldoening haalde de geboren Hagenaar uit de vele programma’s die hij presenteerde of waaraan hij als verslaggever verbonden was. Hoogtepunt? Govert hoeft nauwelijks na te denken: „Eerlijk, ik vond alles leuk om te doen. Ik genoot van de Haagse politiek, als algemeen verslaggever, als sportverslaggever, als presentator in de studio. Alleen sociaal-economische onderwerpen lagen mij minder.”
Berg beklommen
Helemaal onbewogen over zijn werk als radioman pur sang, is Van Brakel nou ook weer niet. „Toen ik in ’89 voor het Oog (Met het oog op morgen, dagelijks op NPO Radio 1, red.) werd gevraagd door de grote Kees Buurman, dacht ik wel: tjonge tjonge zeg, nou heb ik toch wel een hele berg beklommen. Een geweldig programma. Als Oog-presentator hoef je geen obligate vragen te stellen in de trant van ’wat is er aan de hand, hoe komt het en wat doen we eraan?’ Je mag een beetje náást de gast gaan staan. Een monument van een programma, maar dat geldt ook voor Vroege Vogels.” Van Brakel staat daarin niet alleen: Eva Jinek noemde het Oog onlangs nog het beste programma van de Nederlandse radio.
Gelukkig toeval
Govert van Brakel (69) kwam door een gelukkig toeval bij de radio terecht. Na zijn diensttijd werd hij persvoorlichter op het ministerie van Onderwijs. Dankzij een zieke voetbalverslaggever mocht hij in ’76 invallen bij het programma NCRV-Sportshow. Zes jaar later volgde hij Heinze Bakker op als presentator. Ook werkte Van Brakel voor actualiteitenrubriek Hier en Nu en versloeg voetbalwedstrijden voor Langs de Lijn.
In de jaren tachtig was de radioman enige tijd hoofd Gevarieerde en Culturele Programma’s van de NCRV. In 1991 maakte hij de overstap naar de NOS en werd presentator van de zondagmiddaguitzending van Langs de Lijn. Van 1995 tot 2009 presenteerde hij het Radio 1 Journaal en in september 2010 werd hij presentator van De Perstribune op Radio 1, voor Omroep MAX. Al zijn radioactiviteiten zijn nu gestopt.
In zijn werkzame leven was Van Brakel een fanatiek radioluisteraar. „Nu is dat niet meer zo nodig. Ik denk al gauw: ik zie het vanavond wel in het Journaal of in Nieuwsuur. Als ik écht wat meer wil weten, kijk ik gauw op mijn iPad naar de websites van omroepen en van de kranten. Op verloren momenten wil ik nog wel eens langs de nieuwssites scrollen. Ik vrees dat je dat altijd houdt als journalist. Dat is een tic. Maar hectisch achter het nieuws aan rennen, dat hoeft gelukkig nu niet meer. Ik heb nu een heerlijk leven en ik tel mijn zegeningen.”
„De radio zal altijd blijven bestaan”, zo verwacht Van Brakel. „Het medium heeft echt wel toekomst, want onze oren willen altijd gestreeld worden. Met muziek, met woorden. Bovendien denk ik dat mensen áltijd geïnformeerd willen worden. Waar ze ook zijn: in de auto, op de camping. Kijk, je moet reëel zijn, want de eerste nieuwsbron zijn we niet meer. We zijn ingehaald. Zeker geldt dat voor nieuws en voor sport. Denk aan Twitter en andere social media.” Dat radio in zijn huidige vorm (deels) verdwijnt, deert hem niet. „Nieuwe ontwikkelingen, daar valt niet aan te ontkomen.”
Bekende figuren
In vroeger jaren was je een BN’er wanneer je stem maar vaak genoeg te horen was. „Maar radio levert geen BN’ers meer. Vroeger waren presentatoren en verslaggevers landelijk bekende figuren. Arie Kleijwegt, Gabri de Wagt, Kees Buurman, Kees Schilperoort, Jan de Troye, Willem van Kooten, Herman Stok, Frits Spits, Letty Kosterman en vele anderen. Een tijd waarin radio nog heel veel impact had. De presentatoren waren allemaal echte grote meneren en mevrouwen.”
In 42 jaar radio is er heel wat veranderd. „Gesprekken worden nu ontzéttend voorgekauwd. Dat voorbereiden van een interview is het werk van bureauredacteuren. Die zitten er ook niet voor niks en doen dat heel nauwgezet. Maar ik vond het toch vooral leuk om te kunnen improviseren als er onverwacht iets gebeurde. Zoals bijvoorbeeld bij het overlijden van Ien Dales. We zaten middenin de uitzending en ik moest improviseren. Heerlijk. Het echte werk.”
„Bij onverwachte dingen moét je improviseren. Dat kon ik goed, dankzij mijn archiefkennis maar ook door mijn ervaring in de sportverslaggeverij. Daar moet je altijd improviseren. Bouwen op je eigen woordenschat, vertellen wat je ziet. Dat heb ik in de sport echt geleerd. Gewoon verhalen vertellen over wat je ziet en wat er gebeurt. Live.”
Op 15 oktober presenteert Govert van Brakel in Beeld en Geluid zijn boek ’Moet je horen… verhalen en anekdotes uit 100 jaar radio’. Daarin neemt hij de lezers mee terug naar de opkomst van de radio en monumentale gebeurtenissen uit zijn ruim veertigjarige radiocarrière. Jan Slagter (Omroep MAX) krijgt het eerste exemplaar, Piet van Tellingen (bedenker Radio 1 Journaal) het tweede.
Van Brakel wordt in Beeld en Geluid geïnterviewd door Tom van ’t Hek, met wie hij jarenlang Langs de Lijn presenteerde. Sopraan Angelique van Leijenhorst komt bij de presentatie zingen.
Het boek is een uitgave van Uitgeverij Edicola.
Wat een ontzettende EGO tripper. Heel summier is mijn vader Peter van Brakel genoemd in zijn boek, tijdens de olympische spelen in LA in 1984. Mijn vader is vanaf 1964 Chef d’equipe geweest bij alle navolgende Olympische Spelen en één van de oprichters van Langs de Lijn en niet de alleen toehoorder bij de vergadering van de werkgroep Sport van de omroep was. Ook rept hij geen woord over mijn broer Gert van Brakel die in de zelfde periode bij de NCRV werkzaam was en de nodige reportages heeft gemaakt die geen enkele westerse journalist heeft gemaakt. Ook heeft Gert het amusements-programma tussen 12 en 2 groot gemaakt voordat Jan Rietman het overnam. Doe beter je huiswerk.