Harm Edens: 'Ouderwetse Trosgezelligheid kent geen tijd!'

Tv- en radiopresentator, scenarioschrijver, dagvoorzitter én columnist Harm Edens is weer terug bij de NPO met zijn programma ‘Dit was het nieuws’. Deze maand zijn ook al zijn tv-columns gebundeld in het deze maand verschenen boek Harm.TV. Omroepplatform Spreekbuis.nl vroeg hem onder andere over het huidige televisieaanbod, vloggers en de ‘Gooische Matras’.

‘Dit was het nieuws’ ís vanaf volgende week weer terug bij de publieke omroep. Komt dit programmaformat volgens jou beter tot haar recht in het publieke bestel?
Het grote voordeel is dat we geen commercials meer hebben. Ook al hadden we bij RTL de unieke afspraak dat we maar één keer in plaats van twee eruit moesten voor de reclame, toch werd de sfeer en de spanning die we opbouwden daardoor verstoord. Dat hoeft nu gelukkig niet meer. Los daarvan is het een goed gevoel om na een omzwerving weer terug te zijn op het oude nest. Zeker zo vlak voor de kerst. Ouderwetse Trosgezelligheid kent geen tijd!

“Het grote voordeel is dat we geen commercials meer hebben.”

De onlangs overleden Frits Bom was jarenlang tv-recensent. Op een gegeven moment is hij hiermee gestopt. In een Spreekbuis.nl-interview gaf hij aan het zonde te vinden om avonden lang op de bank naar tv-programma’s te kijken waar hij geen moer aan vond. Jij hebt dit ook lange tijd gedaan en er zelfs nu een boek over gemaakt. Hoe heb jij het zolang volgehouden?
Ik hou nou eenmaal heel erg van het medium televisie. Ook van theater en film en wat is er nog meer allemaal… maar tv wint het stiekem altijd nog. Dus ik kijk meestal wel even wat er voor nieuws is. En niks leuker dan daar een stukje over typen. Gelukkig hoef je daarvoor tegenwoordig niet meer op een bank te zitten. Kijken kan altijd en overal. Sommige programma’s zijn nog steeds het allerlekkerste onderuit vanaf de driezitter met een glas wijn. Maar andere – zoals De Modepolitie – kan ook ’s morgens vroeg genuttigd worden. En da’s maar beter ook, anders slaap ik heel slecht.

Vroeger zaten we op vrijdagavond met heel Nederland met het bord op schoot voor de buis. Steeds meer jongeren kijken tegenwoordig vrijwel alleen nog online video’s zoals vlogs op Youtube. De TV lijkt bij deze jonge doelgroep haar glans verloren. Bestaat volgens jou de magie van TV nog?
Die bestaat zeker nog; grote programma’s waar hele gezinnen naar kijken. The Voice is een goed voorbeeld, maar Boer Zoekt Vrouw was dat ook. Maar ook naar Penosa werd veel collectief gekeken. Ook heel veel goeie series op Netflix en HBO, dat noem ik voor het gemak ook gewoon tv. De manier van kijken verandert wel heel sterk. En de vloggers hebben veel invloed op de jeugd. Maar op een gegeven moment krijgen die ook zin in meer inhoud. En dan moeten ze toch naar wat anders op zoek. Hoe het met de gameverslaafden zit weet ik niet precies. Maar daar zit ook vast wel ergens een verzadiging.

“Er is ook veel tenenkrullende bagger.”

‘Vroeger was alles beter’ is een titel van één van de hoofdstukken uit jouw nieuwe boek. Wat vind je van het huidige niveau van tv-programma’s op zowel de publieke als de commerciële zenders?
Dat wisselt echt enorm. Er zijn parels van programma’s. Prachtige documentaires. Onzichtbaar Nederland vond ik geweldig. The Crown is net weer begonnen. En nog veel en veel meer. Maar er is ook veel tenenkrullende bagger. En heel vaak dezelfde mensen week in week uit jaar na jaar na jaar. Dat kan onmogelijk blijven boeien.

In je boek Harm.TV noem je vlog ‘lelijke inhoudsloze kutfilmpjes van pubers die zich de tering vervelen’. Wat is volgens jou de reden dat deze vlogvideo’s toch zoveel jongeren weten te trekken?
Dat vond de tv-kijk-Harm vanaf de bank. Die is wat ongenuanceerder dan de Harm die nu antwoord geeft. De tv-kijk-Harm vindt veel meer dingen op de buis vreemd, ergerlijk, idioot of belachelijk. Daar staat het boek vol mee. Daarom is de ondertitel van HARM.TV ook “Tien jaar afzien”. Vloggers maken laagdrempelige videootjes, die je zogenaamd als jonge kijker kunt ontdekken. Iemand die hetzelfde is als jij maar dan net iets knapper of gekker of brutaler. En die elke dag iets post – speciaal voor jou lijkt het wel. Dat er hele algoritmes van Google achter zitten en verdienmodellen om dingen te pushen… daar denken ze niet over na. Het verbaast me wel vaak hoe leeg het allemaal is. Het lijkt wel of het totaaaaal nergens over mag gaan. En dat is best een paar keer leuk. Maar na vijf keer gezien te hebben hoe een Amerikaanse tweeling wakker wordt, ontbijt, make-up op het hoofd smeert en richting school gaat is het voor mij wel compleet en helemaal opperdepop.

De #MeToo-hausse ligt achter ons. Opmerkelijk is dat er vrij weinig verhalen uit vanuit de ‘Gooische Matras’ zijn boven komen borrelen. Denk je dat er nog veel in de doofpot zit?
Ik heb werkelijk geen idee. En het blijft ontzettend lastig. Ik heb het gevoel dat, omdat alles in de media wordt uitgevochten, er eigenlijk alleen maar verliezers zijn. Soms kan het blijkbaar niet anders en wangedrag moet altijd zo snel mogelijk stoppen, maar ik zou willen dat er andere manieren waren.

“Ik heb het gevoel dat omdat alles in de media wordt uitgevochten er eigenlijk alleen maar verliezers zijn.”

Je bent al tientallen jaren werkzaam in de mediawereld en dan vooral in mediastad Hilversum. Je hebt ervoor gekozen om niet dicht bij je werk te gaan wonen, maar op afstand in het oosten van het land. Wat was de reden daarvoor?
Stel je voor dat je de hele dag BN-ers tegenkomt! Ik woonde na Amsterdam een jaar of zes in Haarlem. Daar liepen ze ook bij bosjes. Hier is het lekker rustig. En ik kom uit deze buurt. Naarmate ik ouder word ga ik een beetje terug naar m’n roots: coulissenlandschappen met koeien en af en toe bos. Doorkruist met de IJssel en de Berkel. Mooier is er niet. Buitenplaatsen, wild, rust. Kom er eens om in het westen. Ik werk nog veel te veel. Dan is het af en toe zeer nodig dat ik hier in het oosten ben. En de kans dat ik hier iemand tegenkom die ‘Stop Modepolitie!’ roept is nogal klein. Zulke personen kieperen we hier in de rivier.