Jan Slagter: ‘Met Jurgen van den Berg hebben we de Jeroen Pauw van de radio binnengehaald’

De publieke omroep moet drie tv-netten houden, vindt Omroep MAX-voorman Jan Slagter, want lineaire televisie is verre van verleden tijd. Tegen geluiden, ook vanuit Hilversum zelf, dat er een net af kan, zal hij zich dan ook blijven verzetten. ‘Maar online moeten we als publieke omroepen uiteraard ook goed het publiek bedienen.’ Zijn omroep kwam 16 jaar geleden in het bestel, maar zijn opvattingen zijn onveranderd. ‘Vaar je eigen koers, maar accepteer dat je niet alles krijgt wat je wilt.’

Slagter heeft zich ontwikkeld tot omroepbaas, televisiepresentator en steunpilaar van het publieke omroepbestel, sinds hij Omroep MAX met veel succes de Nederlandse huiskamers én de Hilversumse bestuurskamers binnenloodste. In die periode is zijn beeld van de omroepwereld min of meer hetzelfde gebleven. ‘Het publieke bestel is nog steeds gebaseerd op externe pluriformiteit’, constateert Slagter. ‘In al die jaren dat ik hier zit, is dat niet veranderd. We werken met omroepverenigingen en taakorganisaties, die 82 procent van de Nederlanders bereiken met de programma’s. Alleen als we kijken naar sociale media en online activiteiten is het beeld wel anders, want die bestonden nog niet of nauwelijks toen ik begon. Er was toen alleen Uitzending Gemist, geloof ik. Op dat gebied is dus wel heel veel veranderd.’

Lineair
Een belangrijke verandering is, naast de uitbreiding van de eigen digitale activiteiten van de publieke omroepen, de forse toename van de concurrentie. ‘Er zijn veel spelers bij gekomen, zoals Netflix, Disney en noem ze allemaal maar op. Maar daar maak ik me om heel eerlijk te zijn niet zo veel zorgen over, omdat ik denk dat lineaire tv het grootste aantal kijkers zal blijven trekken, ook de komende tien jaar. Ik heb zelf ook een abonnement op een streamingdienst, maar daarnaast wil ik toch gewoon om acht uur kijken naar het NOS

Journaal. Al die programma’s op het gebied van bijvoorbeeld nieuws of sport wil je toch live kunnen meemaken. Als we geen mooie etalages meer zouden hebben, waarin we kunnen laten zien wie wij zijn als publieke omroepen en waar wij voor staan, dan is dat desastreus. Daar heb je die drie netten voor nodig. Ik weet dat er geluiden opgaan, dat we af moeten van de drie tv-netten die we hebben, maar dat zou echt de dood in de pot zijn. Die geluiden hoor ik niet alleen vanuit bijvoorbeeld de politiek, maar ook binnen Hilversum. Ik zal enorm ervoor blijven vechten dat we de huidige drie netten intact houden.’

Digitaal
Slagter onderkent daarnaast het belang van digitale activiteiten. ‘Er is natuurlijk niets mis mee dat mensen hun eigen tv-avond samenstellen. We moeten ons inzetten om onze eigen streamingdienst goed in de markt te zetten. Bedenk alleen wel dat we het nooit, maar dan ook nooit gaan winnen van concurrenten als Netflix en andere grote internationale spelers. Maar online moeten we als publieke omroepen uiteraard ook goed het publiek bedienen.

We zullen keuzes moeten maken in ons aanbod, dus bijvoorbeeld Nederlands drama moeten brengen. Goede series. En het venster om terug te kijken moet technisch goed zijn. Dat hapert nu nog wel eens en dat is vreselijk irritant. Laten we dat goed op orde krijgen.’

NPO
Binnen het publieke bestel zelf zijn de lijnen nu wel getrokken, denkt Slagter. ‘Er hing altijd de vraag: wie is de baas in Hilversum? Maar er is geen sprake van een machtsstrijd tussen de NPO en de omroepen. Het is duidelijk dat de rol van de NPO zeer noodzakelijk is. Om ervoor te zorgen dat onze uitzendingen goed in de huiskamers komen, om alles te coördineren, om een goed genrebeleid te voeren, om ervoor te zorgen dat we iedereen goed bereiken in Nederland, daar hebben we de NPO keihard voor nodig. Als ik de situatie nu vergelijk met die van tien jaar geleden, voel ik minder spanning tussen de NPO en mij als het gaat om het geplaatst krijgen van programma’s.’

Dat wil nog niet zeggen dat de NPO elk voorstel van Omroep MAX uitvoert. ‘Er zijn heel veel programma’s die wij bij de NPO pitchen, die nauwelijks door de voordeur komen. You win some, you lose some, zo gaat het nou eenmaal. We moeten er gewoon voor knokken, net als alle andere omroepen. Mensen denken wel eens dat ik alles voor elkaar krijg, maar dat is absoluut onzin.’

‘Lineaire tv blijft het grootste aantal kijkers trekken, ook de komende tien jaar’

Jan Slagter

Maar voor anderen in Hilversumse competitie zijn de druiven wel eens zuur, beseft Slagter. Omroep MAX neemt bijvoorbeeld het tijdslot van 14.00 tot 16.00 op NPO Radio 1 over, waar nu nog Blok en Toine van AVROTROS zit. ‘De zendermanager vond dat programma niet goed genoeg en daarom heeft ze besloten de intekening voor alle omroepen weer te openen. Dat is haar keuze. Wij hebben ingetekend en gewonnen, met Jurgen van den Berg als presentator van het nieuwe programma. Het publieke bestel is de eredivisie, we zijn concurrenten van elkaar. We hebben gewoon een goed plan ingediend, en met Jurgen hebben we de Jeroen Pauw van de radio binnengehaald. En waar het echt om gaat is dat we samen, met al die omroepen, heel mooie zenders hebben waarvan het publiek geniet.’

Showcolade
Een teleurstelling werd Showcolade, een zeldzame uitzondering op de grote rij successen van Omroep MAX. Slagter zei er eerder over dat het Japanse format, voordat hij het kreeg aangeboden, al door een andere omroep was afgewezen, maar dat hem dat niet was verteld. Achteraf vond hij het format ook mager. Hij kan er nog een reden aan toevoegen, waarom Showcolade niet werd wat ervan was gehoopt. ‘Er zaten alleen BN’ers in, maar mensen willen liever kijken naar gewone Nederlanders. Ze zijn een beetje BN’er-moe. In Heel Holland Bakt, of de Grote Kleine Treinencompetitie zitten wel gewone mensen, die heel herkenbaar zijn voor het publiek. Ze bakken als hobby, en iedereen heeft wel eens met een treintje gespeeld.’ Hoewel hij dus kritisch naar Showcolade wil kijken, wijst hij sommige reacties af. ‘In de pers werd ineens geroepen dat het programma in de plaats was gekomen van bijvoorbeeld Andere Tijden of Radar. Dat is echt onzin. Er is gewoon bepaald percentage zendtijd voor amusement. In het seizoen dat wij Showcolade maakten, is er niet één aflevering van Andere Tijden of Radar daardoor niet uitgezonden.’

Over de teleurstelling haalt Slagter verder zijn schouders op en hij zal risico’s blijven nemen met nieuwe ideeën. ‘Wie niet waagt, die niet wint. En noem me maar nog een programma van ons dat het niet goed doet. We maken bijvoorbeeld Aria, een zangwedstrijd voor operasterren. Ik denk dat we daarmee hebben bewezen, dat we met een muziekgenre dat ik prachtig vind, maar dat op het eerste gezicht niet populair is, toch op televisie een miljoen kijkers kunnen trekken. Hulde aan presentator Dionne Stax en producent MediaLane. Het is een goede samenwerking met de Nationale Opera: een spektakel, een streling voor het oog en het oor. En waar zie je nog een live orkest op de televisie? Als je me, toen ik begon, had gevraagd of we met een operaprogramma zouden komen, had ik gezegd: nou ik weet het niet hoor, het is toch een niche. We hopen dat er nu veel meer mensen naar het theater gaan en van opera genieten. Of kijk naar een ander nieuw succes, onze dramaserie Maud & Babs, waarin mantelzorg en dementie op een dramatische en soms lichtvoetige manier wordt besproken. De serie had een beetje een open einde, we gaan er alles aan doen om ervoor te zorgen dat er tweede serie komt. Maud & Babs scoorde 1,2 miljoen kijkers om half elf ’s avonds!’

Slagter is zeer tevreden over het initiatief van zijn omroep en de NPO om het publiek zelf met tv-plannen te laten komen. ‘Ik vind het echt heel bijzonder dat 3500 mensen hebben gereageerd op Jouw idee op tv, waarin we kijkers vragen om hun ideeën in te sturen. Daar gaan we mee door, er komt volgend jaar weer een editie want we willen het publiek blijven betrekken bij onze programmering.’

Identiteit

Slagter vindt dat hij voldoende ruimte van de NPO krijgt om de identiteit van Omroep MAX, gericht op ouderen, te profileren. ‘Maar ik moet er soms wel voor knokken. Ik hoor de NPO altijd, en zeker dit jaar weer, zeggen dat de publieke omroepen zich meer op de leeftijdsgroep 20-49 moeten richten. Dan zeg ik altijd: dat kun je van ons niet verlangen, leg dat bij de collega’s neer. Ons profiel is 50plus. Ik snap wel dat ze 20-49 belangrijk vinden, maar die groep bereik je minder goed via de lineaire kanalen en beter via sociale media, YouTube en andere digitale middelen. Als het om jongeren gaat spelen wij in het verkeerde stadion met de lineaire tv. Voor bijvoorbeeld BNNVARA is online heel belangrijk, zij moeten daar de ruimte krijgen om zich te profileren en niet gedwongen zijn om jongeren alleen via NPO 3 te bereiken. Ouderen zijn ook online, maar kijken toch nog veel lineair. Wij als Omroep MAX blijven terughoudend met wat we digitaal doen. We lopen een beetje achter de troepen aan op dat punt, maar dat vind ik niet erg.’

De NPO krijgt een nieuwe voorzitter, Frederieke Leeflang. Slagter: ‘Ik ben blij dat ze komt en dat het geen politieke benoeming is. Als voorzitter vind ik dat ze de portefeuille media moet krijgen, zoals Shula Rijxman ook had. Ik denk dat de NPO met haar een heel goede voorzitter in huis heeft gehaald en ik zie uit naar de samenwerking.’ Het publieke bestel wordt verder uitgebreid met nieuwe spelers, de omroepen ZWART en Ongehoord Nederland. Slagter, zelf vroeger een nieuwkomer, heeft een advies voor ze. ‘Vaar je eigen koers, maar accepteer dat je niet alles krijgt wat je wilt.’ Hij heeft dat zelf ook gedaan en weet uit ervaring dat hij niet alles meteen heeft kunnen waarmaken, wat in zijn eerste beleidsplan stond. ‘Toen ik het bestel binnenkwam, wilde ik een avond. Maar ik kreeg snel door dat dat het niet ging worden. Ze hebben we destijds wel een middagslot aangeboden, vier dagen in de week. Ik dacht toen: dat is wel een mooi uithangbord, dan ben je bijna dagelijks op televisie. Ik heb daarnaast bedongen dat ik drie programma’s door het jaar heen op de avond wilde hebben. Dat is gelukt. Ik zou nieuwkomers aanraden om prioriteiten te stellen, samen te werken, je eigen koers te blijven varen en om te beginnen niet veel zelf te maken maar met goede producenten samen te werken. Daar zitten de mensen die weten hoe je televisie moet maken. Leer daar vooral van. En als ze met een begroting komen, kom dan meer even langs, dan kijk ik er wel naar.’