[BLOG] Alhoewel de titel van dit schrijfsel doet vermoeden dat ik hier een boekje open ga doen over het gebruik van verdovende middelen bij radiodiscjockeys is dit niet het geval. Het zal er wellicht in een bijzin in voorkomen, maar de strekking van dit verhaal gaat veel verder. Ik hoop dat het een wakeup call is voor de radiomensen zelf maar ook meer begrip oplevert bij (HR) managers over dat soms rare gedrag van het talent dat dagelijks op de radio te horen is en online en op televisie te zien is.
Het is in binnenkort 4 jaar geleden dat ik voor het laatst dagelijks landelijk op de radio te horen was. Half september 2015 deed ik mijn laatste middagshow op Radio Veronica. Mede door alle online activiteiten sinds de jaren ’90 en gekke stunts met veel free publicity heb ik een aardig bekende naam opgebouwd waardoor ik nog steeds kan rekenen op ‘speciale aandacht’ als ik ergens zeg hoe ik heet of een pakketje op mijn eigen naam laat aankomen. (Jij bent toch die jongen van de radio?)
Leuk voor je hoor ik je denken maar mij maakt het regelmatig bang. Bang dat ik weer in hetzelfde gedrag terugval als toen ik op de top van mijn carrière was. Want het doet iets met je als je herkend wordt, op een podium staat voor duizend mensen te draaien of een radioprogramma presenteert waarvan je weet dat er honderdduizenden mensen naar zitten te luisteren. Ik heb een tijdje gesprekken bij een ‘artiestencoach’ gevoerd (Daisy Gubbels is haar naam) om erachter te komen wat dat nou precies is waardoor je je het ene moment werkelijke euforisch voelt en een dag of soms zelfs een uur later down. Het heeft allemaal te maken met de chemie van ons brein. Volgens Daisy is het gedrag bij veel bekende artiesten, vloggers, discjockeys en presentatoren te vergelijken met iemand met een heroïneverslaving.
Op het moment dat je zo in de belangstelling staat vuurt je brein allerlei heerlijke stofjes af. Dopamine en serotine. Deze horen bij het beloningssysteem van de hersenen. Vergelijk het met een knuffel van iemand waar je van houdt, een schouderklopje van je baas of het bericht dat je 100.000 euro hebt gewonnen in de Staatsloterij. Dit is natuurlijk heerlijk en zorgt er ook voor dat je op de momenten dat je moet presteren helemaal aan staat en vol zelfvertrouwen je ding kunt doen. Alleen een probleem: het lichaam maakt maar een bepaalde hoeveelheid van deze stofjes aan en dan zijn ze op. Er is geen oneindige voorraad van.
Bij een dopaminetekort kun je raar gedrag gaan vertonen en zelfs in een psychose raken, dat je dingen gaat zien en horen die er niet zijn. Dit verklaart misschien waarom er in de radiowereld zoveel achterdocht is onder ‘de sterren’ en het moeilijk is om er een heel hecht team van te maken. Ook komt er na zo’n heerlijke overdosis dopamine in je brein natuurlijk de onvermijdelijke low. Deejays die ieder weekend op een podium staan zullen het herkennen, de zondag na het draaien hang je vaak maar wat half depressief op de bank. Presentator Filemon Wesselink heeft in zijn TV reeks ‘Fuck me I’m famous’ hier trouwens ook uitgebreid bij stilgestaan, waar ik voor het eerst kennismaakte met het fenomeen artiestenpsychologie en de werking op het brein van dat grote podium.
Wat ook een veelgezien fenomeen is is dat deejays dan maar dat beloningssysteem gaan proberen te activeren op de momenten dat ze niet on-air of on stage zijn door foto’s en video’s te posten van zichzelf op Instagram, om veel likes te scoren. Hup daar zijn de stofjes weer. En als dat uitgewerkt is ligt het natuurlijk altijd op de loer om de drugsdealer om de hoek even te appen voor een zakje cocaïne of speed. Ik hield het bij een extra shoarmaschotel laat op de avond om hetzelfde effect te creëren maar het likes scoren met grappige content op Facebook is mij natuurlijk ook niet vreemd.
Er is ook een verhaal bekend van een radiodeejay die na zijn dagelijkse radioshow altijd even een rondje gaat ‘paraderen’ door het pand om zo dat lekkere gevoel nog even vast te houden. Deejays die met een jas aan met het logo van hun radiozender op een druk terras gaan zitten in de hoop zo herkend te worden. Of die discjockey die het eigenlijk wel normaal zou vinden als er een zeppelin met zijn hoofd erop boven Amsterdam zou circuleren ter promotie van zijn radioshow. Allemaal begrijpelijk vanuit het ‘junkiegedrag’ dat een heroïneverslaafde ook vertoond, op jacht naar zijn volgende shot. Om maar te zwijgen wat het doet met je liefdesrelatie als je constant hunkert naar die speciale aandacht.
Ik zou dan op z’n minst willen pleiten dat iedere manager die te maken heeft met mensen die in grote belangstelling staan eens kennis nemen van deze zaken en wellicht zelfs wat expertise inwinnen om dit te begeleiden. Natuurlijk is niet iedereen verslavingsgevoelig, maar een beetje begeleiding op dit gebied bij mensen die op jonge leeftijd al schitteren met hun talent zou zeker geen onnodige luxe zijn. Het zou mij in ieder geval als 21 jarige jongen die ineens bij de landelijke radio zat hebben behoed om maar overal ja op te zeggen, zodat ik niet 20 jaar later met een dopaminetekort zat waardoor ik mijn koptelefoon en microfoon in de wilgen moest hangen.
Als je kijkt naar de lijst met écht grote artiesten die vroegtijd gestorven zijn is het sowieso geen slecht idee om eens in de zoveel tijd eens stil te staan bij het feit dat dit jou ook kan overkomen. Prince, George Michael, Amy Winehouse, André Hazes, Michael Jackson, Whitney Houston en de zelfmoord van de zanger van Linkin Park. Allemaal recente voorbeelden van mensen die geen gelukkige oude dag gegund was. Of neem een Hennie Huisman, die ook niet meer zonder die speciale aandacht kán.
Ik hou mijn hart dan ook vast wat er in de toekomst bijvoorbeeld kan gebeuren met iemand als Giel Beelen, die toch ook niet vies is van een beetje aandacht en na Edwin Evers de bekendste deejay van Nederland is. Iedere scheet die hij laat staat in De Telegraaf. Laat je niet opgebruiken door de media die je daarna net zo makkelijk, als je programma ooit stopt, als een leeggewrongen handdoek in de hoek smijten. Geen nazorg, zoek het maar uit met je bekendheid. En waak voor het junkiegedrag wat al die aandacht met zich meebrengt. Je ziet dat mensen met een stabiele thuisbasis, zoals Gerard Ekdom, hier beter mee om lijken te gaan. Maar ook hier ligt het op de loer, de hunkering naar aandacht, om maar te zwijgen over wat het met de kinderen doet, die al op vroege leeftijd leren dat volop in de belangstelling staan het hoogst haalbare is in het leven.
Meer over artiestenpsychologie op deze website
Hé Kicken,
Leuk artikel. Ik kan je helemaal volgen. Ik verbaas mij ook vaak over “de aandacht” van sommige.
Maar het ligt soms ook aan de mensen die ze de aandacht geven…….kijk maar eens naar HvN.
Vaak zijn ze rijp voor een “praatgroep”. Helpt ontzettend.
Haha thanks Juul, zullen we anders zo’n groepje beginnen? Vragen we 10 euro entree en gaan we van de opbrengst naar het 192 museum.
Het is belangrijk dj’s en artiesten (of zichzelf soms zo ongelofelijk belangrijk vindende voiceovers) te leren dat het een avontuur is. Een superleuk avontuur, zeker, maar met een begin en een eind. Op een dag komt een leuk fris nieuw iemand, of verandert het format van het station waar je gewoon niet meer bij past. Leer dat het elke keer weer een gaaf uitstapje is, zolang het duurt, en geniet er oprecht van. Maar ga nooit denken dat het platform dat door anderen bedacht, opgezet en betaald is, bij jou als persoon hoort. Er is een vacature voor een rol, en die mag jij vervullen met enige ruimte voor eigen leuke inbreng. Kick some ass, have fun, geniet van de geboden gelegenheid. Waardeer dat ook, en ga niet zoals bij 3FM met je benen op tafel ongeinteresseerd op je mobiel zitten. Voor jou vele anderen die wel graag willen meewerken aan een merk.
Maar vooral: ga niet denken dat de rol die je zo af en toe mag spelen, daadwerkelijk zelf bént. Ga altijd uit van je echte leven, waarvandaan je even een tijdje leuke dingen mag doen. Enjoy, take the money and run. Terug naar huis, naar waar je jezelf kunt zijn. Mensen die 20 jaar geleden eens ergens een programmaatje in de avond hebben gepresenteerd en zich nog steeds met hun fake deejaynaam voorstellen en nog altijd blijven hangen in toen, zijn bijna triest. Het echte leven is buiten 🙂
Vooral het ’take the money and run’ gedeelte spreekt me aan. Zo heb ik er ook altijd in gestaan. Ik wist dat op het moment dat je het om wat voor reden dan ook niet meer kunt doen het tijd is om het aan anderen over te laten. Als je dan wat gespaard hebt kun je je dat ook veroorloven en iets anders gaan doen waar je hart weer blij van wordt.
Leuke column. Dit fenomeen wordt ook aangewakkerd door de media zelf, die tegenwoordig van elke nobody nieuws maakt. Ook de serieuze pers doet daar overigens aan mee zoals de ‘social media samenvatting’ op AD.nl met selfies van volstrekt betekenisloze reality sterren op een strand. Hun dopamine komt uit het aantal likes of duimpjes op hun FB en Insta account.
Ja de media speelt hier zeker een grote rol in. Zie wat er gebeurd met types als realityster Barbie, of al die verleiders en deelnemers aan Temptation Island. Ze worden gebruikt als vehikel om traffic mee te genereren. Daarna net zo makkelijk weer ingeruild. Terwijl in het hoofd van die deelnemers het zaadje is geplant ‘ik doe er toe’.
Hadden de radio jocks van vroeger daar ook al last van. Ik bedoel de Draayers, Hardings, van Veens en Outs, Tineke.
Was het toen niet zo dat je een dj nooit zag, waar je ze nu teveel in beeld ziet komen wegens een overschot aan showbiz programma’s op TV, nog los van de TV tafels..
Ik was maar een eenvoudig presentatortje op diverse zenders, waaronder de Wereldomroep, die gelukkig niet in de spotlights kwam. Daar heb ik je nog rondgeleid, Patrick.
Dat was een verdomd goede rondleiding Ruud, kan ik me nog herinneren. Harding zei het laatst ook treffend, discjockeys moeten geen Bekende Nederlander willen worden. Ze zijn discjockey en staan in dienst van het radiostation en de luisteraar.
Spijker op zn kop !
Hé Ruud,
Het antwoord op jou vraag is nee. En nu nog steeds niet. MJaar ja, “ze” waren vroeger gewoon druk met jet uitzoeken van de platen etc. Tegenwoordig hoeven ze dat zelf ook al niet meer te doen. Ze hoeven in hun ogen, niet in de mijne, “alleen maar grappig te doen”, denken ze.
Steeds maar lachen om elkaar, en Oh, ja, ……….. er is ook nog een luisteraar.
Hier spreekt , schrijft de oude programmamaker.
Dat en vooral jezelf filmen en fotograferen als je op een podium staat of in de studio bent. Kijk eens, het klootjesvolk danst voor mij. ‘Je mag me nu bellen’, hoe vaak hoor je het niet uit de mond van een deejay op de radio.
Hele kunst dat de namen Timur en Dave niet vallen…
Haha thanks Paul, dat was in de vorige blog wél het geval: https://www.spreekbuis.nl/patrick-kicken-timur-en-zijn-telefoontjes/
Ja, weet ik. Je had even de link kunnen leggen naar Timur/Dave, daarmee een mooi voorbeeld gevende van Junkiegedrag Dj’s. Toch?
PS. Patrick je maakt wel een fout: het is een OVERSCHOT aan dopamine die de psychose k an troggelen. Niet het TEKORT.
Dat lijkt toch niet waar te zijn Paul:
Er is veel onderzoek gedaan naar de rol van deze neurotransmitter bij psychose. Wat we weten is dit: in de frontale hersenen is er te weinig dopamine bij mensen met een psychose.
Uit dit artikel: https://www.psychosenet.nl/psychose/oorzaken-psychose/dopamine/
(in andere delen van het brein kan juist een overschot aan dopamine zijn op dat moment. het is me een gevaarlijk stofje!)
Triggeren wordt troggelen???
’n Heel goed verhaal {atrick . Je slaat de spijker precies óp de kop, al zou hij bij sommige DJ’s beter ín de kop geslagen kunnen worden. ’n Zinnige tekst of ’n bijdrage tot enig belang wordt zelden uitgesproken door deejays ,omdat er altijd bij-zitters door heen moeten schreeuwen of lachen . ’n Programma presenteren is er nooit meer bij . Typisch voorbeeld van gegiechel, zelf ingenomenheid + arrogantie is Wilfred Genee bij Radio Veronica. Gelukkig hoeven de echte Veronica Programmamakers , Harding , van Kooten, van Veen , Montagne en Tineke zich er niet aan te storen. Er wordt nauwelijks naar Radio Veronica geluisterd.
Ach, de DJ’s van de 60’s en 70’s waren ook niet vies van een beetje zelfpijperij; hun hoofden stonden niet voor niks op het Top40-blaadje….
“Er is ook een verhaal bekend van een radiodeejay die na zijn dagelijkse radioshow altijd even een rondje gaat ‘paraderen’ door het pand om zo dat lekkere gevoel nog even vast te houden.”
Da’s DENNIS HOEBEE!