Marc Adriani (BNR): Broertje dood aan journalisten die vragen wat ze al weten

Hij heeft een broertje dood aan journalisten die vragen stellen waarop ze het antwoord al weten. En hij vreest de groeiende macht van bigtech, want zegt hij, ‘als ze in Amerika ooit de knop omdraaien wordt het in Nederland stil’. Zwaarmoedig is hij geenszins. Zijn zender gaat met nieuwsanalyses weliswaar stevig de diepte in, maar bij BNR wordt niet gesomberd: ‘Als we een uur uitzenden, gaat het vijf minuten over de problemen en vijfenvijftig minuten over de oplossingen’. Ziehier het profiel van Marc Adriani, sinds 2022 hoofdredacteur van nieuwszender BNR.

We spreken elkaar in de week dat Joop van den Ende met paginagrote advertenties waarschuwt voor de toenemende macht van bigtech en de politiek vraagt niet verder te bezuinigen op de publieke omroep. Marc is het eens met Joop dat de macht van de grote techbedrijven een bedreiging vormt voor de onafhankelijke Nederlandse journalistiek. Met 6,5 miljoen Podcast-downloads per maand is BNR allang niet meer alleen een radiozender, maar een veel breder journalistiek merk en inmiddels een van de grootste podcastbedrijven van Nederland. Met de inhoud zit het snor, maar de distributie gaat goeddeels via Apple en Spotify en dat is een toenemend punt van zorg, zegt Marc. Het zijn Amerikaanse bedrijven, zuinig met het delen van informatie over wie luisteren. Als die ooit een reden zien om aan de knoppen te draaien of met beperkende maatregelen te komen  -en wie weet met de huidige geopolitieke ontwikkelingen?- wordt het in Nederland stil. Die afhankelijkheid kan een probleem worden.

Daarom is de strategie van BNR erop gericht om geleidelijk aan ook de distributie in eigen hand te nemen. Met de introductie van een nieuwe app zijn de eerste stappen in die richting nu gezet. Beter nog, aldus Marc Adriani, zou het zijn als er een gezamenlijk Nederlands initiatief komt. De publieke omroep heeft zijn podcastactiviteiten inmiddels geconcentreerd op het platform NPO Luister. De BNR-hoofdredacteur zou het toejuichen als dat platform ook toegankelijk zou worden voor commerciële initiatieven, wel onder voorwaarde dat participanten hun eigen advertentie inkomsten kunnen incasseren. Vooralsnog houdt de NPO de poort nog hermetisch gesloten. ‘Ik zou er de publieke omroep op willen uitdagen: zet NPO Luister open voor iedereen’, zo luidt zijn pleidooi. De zorgen zijn niet louter theoretisch. ‘Youtube makers die dachten dat ze hun distributie goed hadden geregeld ondervonden eerder dat het platform aan de knoppen ging draaien en korte formats of juist langere, een voorkeursplek gaf in de zoekmachine. Het is maar hoe de wind waait. Die afhankelijkheid vind ik niet prettig’. Daarom zal de komende tijd het accent liggen op het verder ontwikkelen van de eigen BNR app. ‘Daar kan niemand aankomen’.

Experiment met betaalde podcasts

Hoe terecht de waarschuwingen van Van den Ende ook zijn, het gesternte voor BNR, onderdeel van de FD Mediagroep, is vooralsnog gunstig volgens Adriani. Ondanks een dure veiling die de nieuwszender in 2023 7 miljoen euro (vorige keer 1 miljoen) kostte om de komende twaalf jaar op FM te mogen blijven uitzenden, gaat het dit nieuwsmerk voor de wind. De financiële cijfers over 2024 en de eerste maanden van dit jaar vertonen een stijgende lijn, evenals het bereik. De aandeelhouders hebben vertrouwen in de ontwikkelingen gezien het feit dat ze die 7 miljoen zonder mokken op tafel legden. ‘Dat was veel geld, misschien te veel, maar we zijn toekomstgericht. We blijven niet eindeloos treuren over wat er is gebeurd. Die tegenslag hebben we achter ons gelaten’.

Nog voor de zomer presenteert BNR de eerste podcast waarvoor betaald moet worden. Het is een onzeker experiment om de betaalbereidheid te testen. ‘We hebben er het goede publiek voor’, veronderstelt Marc Adriani. Het is een kapitaalkrachtige doelgroep met een heel specifieke interesse die er goede onafhankelijke journalistiek voor terugkrijgt. Het is een experiment met een ongewisse afloop, maar ondernemen zit BNR in het bloed.  ‘Problemen laten we achter ons’, we zoeken naar de oplossingen’. Oplossingsgericht: dat begrip zal in het gesprek nog een aantal keren terugkomen. Ondanks het feit dat de grote nieuwsthema’s meestal geen reden geven tot vreugde wil BNR een optimistische kijk op de wereld uitstralen. 

Bij een deel van het publiek ontstaat nieuwsvermoeidheid. Wat merken ze daarvan bij BNR?

‘Onze taak gaat verder dan zomaar het doorgeven van het laatste nieuws. We zoeken naar een bedding met een bepaalde sfeer, hoewel dat niet zo’n journalistiek woord is. Hier wordt een probleem niet aan alle kanten drie keer uitgediscussieerd. Het gaat al snel over de oplossingen. Als Bas van Werven van hieruit (we zitten op dat moment in een vergaderzaaltje met de waarden van BNR in slogans aan de muur en uitzicht op het Amsterdamse groen) ’s morgens begint, wil ik horen dat buiten de zon schijnt’, zegt de omroepbaas. ‘Luisteren naar BNR moet ook gezellig zijn’.

Géén journalistiek acteerwerk

Voor hij op kantoor arriveert heeft hij zelf dagelijks het online nieuws van BNR tot zich genomen, klonk de sonore stem van Bas van Werven in elke deel van de woning waar hij zich die ochtend bevond, en hebben toevallige passanten verbaasd opgekeken naar die gekke man die bij het uitlaten van de hond met de telefoon in de hand en de speaker op ‘on’ door de bossen paradeert. ‘Ja, hij heeft het naar zijn zin bij BNR, mede dankzij de gemêleerde redactie, waar oud en nieuw talent naast elkaar excelleren en jonge journalisten volop kansen krijgen. De presentatoren van BNR zijn authentiek, een uitgangspunt waaraan hij hecht. ‘Ze zijn écht geïnteresseerd’. Hij heeft een broertje dood aan acteerwerk, waarbij journalisten voor de vorm vragen stellen waar ze het antwoord eigenlijk al op weten. En alles wijst erop, zo zegt hij, dat BNR met die toekomstgerichte, niet-tobberige koers op de goede weg zit.

Hoe kijkt hij naar de prestaties van concurrent NPO Radio 1?

‘De kwaliteit is goed. Je zult uit mijn mond geen kritiek horen. Er werken goede journalisten met ziel en zaligheid. Verder focus ik me op wat we hier doen. Ik kijk met plezier terug op mijn tijd bij de publieke omroep, maar het pure ondernemen is daar minder. Als je plannen hebt loop je tegen alle mogelijke beperkingen op. Het is fijn om niet afhankelijk te zijn van de grillen van de overheid. Wij kunnen in zelfstandigheid ons werk doen: korte lijnen, snelle beslissingen, weinig vergaderen’.

Jeuken de vingers om het profiel te verbreden en vol de concurrentie aan te gaan met NPO Radio1?

‘We zijn dat alternatief al. Als het gaat om de toestand in Oekraïne zijn we leidend met commentatoren als Bernard Hammelburg, Arend-Jan Boekestijn en Rob de Wijk en Europaverslaggever Geert Jan Hahn. We hebben de hele economische portefeuille van beurs tot zakendoen en technologie, we hebben de techupdate etc.  We moeten het niet nog breder maken want dan zijn we de eenduidigheid kwijt en misschien ook ons eigen publiek. Bereik is voor BNR belangrijker dan marktaandeel. Ons publiek en de adverteerders zijn tevreden met hoe het nu gaat. BNR is allang niet meer louter radio. We doen veel online met een journalistiek onafhankelijke redactie. We zien op ons Youtubekanaal dat die in de lift zit’.

Is er nog zoiets als een droombeeld?

‘Ik had het over de sfeer. Daar kan nog groei in zitten als duidelijk is dat de bedding hier zo goed is. Dit moet een prettig huis zijn waar je wordt bijgepraat over zware en minder zware kost. Dat mogen we nog meer voor het voetlicht brengen. Over erkenning hebben we niet te klagen. Kamerleden luisteren echt wel. Er zijn nog heel veel Nederlanders die wél in onze doelgroep passen, maar ons nog moeten ontdekken. Daarom zijn we iets meer dan onze voorgangers lawaai aan het maken. Bijvoorbeeld met de Nieuws Top 150 aan het eind van het jaar, met de start van ons tweede radiostation BNR Business Beats waarmee we luisteraars vast willen houden die het met het nieuws even hebben gehad en willen ontspannen met muziek en de start van een nieuwe podcast met Wilfred Genee met als titel en format  ‘Zolang het leuk is’.

Is het zolang leuk?

‘Hahaha, doorgaans lult ie te lang…. Maar hij is écht geïnteresseerd. Hij is hier meer dan bij VI een meesterinterviewer, volgens Geen Stijl de beste podcastinterviewer van Nederland’.

TON VERLIND