Oudste omroepbladen terug te lezen op Delpher

Wie wil terugbladeren in oude omroepgidsen kan sinds kort terecht op Delpher.nl, de site (database) van de Koninklijke Bibliotheek met talloze kranten, boeken en tijdschriften.

In het kader van het project Metamorfoze (het Nationaal Programma voor het behoud van het papieren erfgoed, vernoemd naar een roman van Louis Couperus) heeft de Koninklijke Bibliotheek Beeld en Geluid gevraagd naar relevante tijdschriften om te digitaliseren. Beeld en Geluid heeft voorgesteld de omroepgidsen en het blad Radio Expres (Tijdschrift voor Radiotechniek) digitaal te archiveren en te ontsluiten.

De vijf omroepen die vanaf het midden van de jaren 1920 het omroepbestel in Nederland vormden (AVRO, KRO, NCRV, VARA en VPRO) brachten hun eigen bladen uit voor hun leden. Die zijn door de jaren heen veranderd van naam en gedaante. Een voorbeeld is het blad De Aetherbode, het blad van de A.N.R.O., één van de voorlopers van de AVRO. Het heeft slechts een jaar bestaan, in 1928 was de oprichting van de A.V.R.O. een feit en kwam er een nieuw tijdschrift, met de naam A.V.R.O. Radiobode. Ook de bladen van KRO, NCRV, VARA en VPRO ondergingen allerlei mutaties, die de collectie goed weerspiegelt.

Ook het tijdschrift Radio Expres verscheen in de eerste helft van de twintigste eeuw. In dit blad worden allerlei technieken beschreven die de zelfbouw radio-amateurs gebruikten bij het maken van hun eigen zender en of ontvanger. Radiopionier Jan Corver heeft Radio Expres opgericht en was jarenlang de redacteur. Het blad heeft een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de radiotechniek in Nederland.

Beeld en Geluid had de jaargangen van de radiogidsen nagenoeg compleet, de omroepen konden aanvullingen leveren. De gidsen leveren een enorme hoeveelheid gegevens op over de programmering van radio en (vanaf 1951) televisie. Daarnaast zijn er natuurlijk de artikelen, columns, kinderpagina’s en ingezonden brieven. Al deze rubrieken geven informatie over hoe de omroepen zich aan hun leden presenteerden en over hun rol in ontwikkeling van de media. De ingezonden brieven geven een inkijkje in de beleving van de luisteraars en kijkers. 

Beeld en Geluid leverde het materiaal, Metamorfoze zorgde voor scanning en het regelen van auteursrechten om het op Delpher te kunnen zetten. De gidsen zijn nu, in verband met auteursrechten, tot 1950 zichtbaar op Delpher. Dit wordt steeds verder uitgebreid per jaar. Het scannen van de bladen loopt op dat proces voor, de gidsen zijn inmiddels tot 1960 gescand.