[BLOG] Nou dat was me het feestje wel he? 100 jaar radio. Het deed me nog het meest denken aan een familiereünie waar Kees geen woord wisselt met Harry omdat zijn vrouw Jeanine ooit bonje heeft gehad met zijn dochter. Het werd weer pijnlijk duidelijk hoe de familie aan radiomakers een bonte verzameling aan psychische kwetsuren en oud zeer is. En het feit dat het 100 jaar radio feestje wat ’s avonds op 6 november had moeten plaatsvinden in Hilversum geen doorgang kon vinden wegens financieringsproblemen is ook wel weer typerend. Maar er is hoop.
Allereerst heeft Ferry Maat natuurlijk groot gelijk. Hij is een van de grondleggers van de moderne popradio dus hij had altijd geëerd moeten worden, in wat voor vorm dan ook. Het is al erg genoeg dat we tegenwoordig naar een kopie van een kopie van een kopie moeten luisteren op veel landelijke zenders. Net als bij een kopieerapparaat blijft er weinig meer van over op den duur. Geef me maar liever het origineel, hup, Ferry terug op een landelijke zender, dagelijks. Een hitlijst met radiomakers maken is natuurlijk sowieso vragen om problemen. Net als bij deze columns reageert menigeen waar het over gaat als door een wesp gestoken. Wij zijn bij de radio niet gediend van commentaar, behalve als het in de vorm van een prijs is. En kijken vooral naar wat er om ons heen gebeurt, wie wint wat? En waar waren toch die mooie anekdotes van luisteraars, waar we het uiteindelijk toch allemaal voor doen? Ik had 100 luisteraars kort geinterviewd en hun in eigen woorden laten vertellen wat indruk heeft gemaakt op hun door de jaren heen op de radio. Een hitlijst is zo statisch en nietszeggend.
Spreekbuis had overigens al een #RADIO100 overzicht bekend gemaakt met dezelfde juryleden, maar wel een completer aantal namen. Deze stond al in februari in het landelijke nieuws. Een Top 40 (wat niet eens onder de officiële Top 40 valt) was dus eigenlijk onzinnig. Winnaar Frits Spits is dan wel een zeer talentvolle radiomaker, maar is zeker geen pionier te noemen. Willem van Kooten, die o.a. de Top 40 en de horizontale programmering in Nederland introduceerde was een betere keuze geweest. Hij is ook de eerste radiomaker die je een echte radio-dj kon noemen in plaats van degelijke, nette radiopresentator.
Wat mij nou ook leuk had geleken is om eens wat meer vooruit te kijken. Hebben we over 100 jaar uberhaupt nog zoiets als radio? De eerste voortekenen zijn natuurlijk niet heel positief. Vraag een gemiddelde puber naar welke radiozenders hij luistert, dan haalt hij zijn schouders op of roept in het gunstigste geval ‘Slam!’. Zo’n dag als 100 jaar radio helpt daar natuurlijk ook niet bij. Het medium is voor velen al oudbollig en dat benadruk je alleen maar met al die terugblikken. In 2014 was het 25 jaar geleden dat ik met radio begon. Ik wilde hier iets mee doen on-air of pr matig, maar het commentaar bij de marketingafdeling was ‘doen we niet. we willen juist tijdloosheid uitstralen en niet jouw leeftijd teveel benadrukken of terugblikken de hele tijd’. En ze hadden natuurlijk gelijk.
In de succesjaren van Radio Veronica draaiden we natuurlijk best veel oude muziek, maar we deden alsof we gewoon van nu waren. Altijd in de tegenwoordige tijd praten, ook als het over artiesten ‘van toen’ ging. In de vormgeving en uitingen fris en hip zijn. Als je de leeftijd van eerdergenoemde Ferry Maat niet weet dan is dat prima, hij klinkt nog altijd een stuk jonger dan hij is. En dat allemaal natuurlijk om die befaamde doelgroep ‘mannen 20-34’ te bereiken, waar de adverteerder zo dol op is.
De DWDD special op TV was een zooitje. Ga er maar aanstaan ook, radio op TV. Vaak geprobeerd, zelden gelukt. Andersom: het uitzenden van DWDD op NPO Radio 1 was wél geslaagd. Zou veel vaker kunnen, praatprogramma’s ook live op de radio. Hup, Pauw vanaf 22u30 ook Radio 1 op. Dan zingen we ‘Gute nacht Freunde’ maar wat later op de avond. Veronica Inside op maandag- en vrijdagavond gewoon op Radio Veronica uitzenden, kan makkelijk want de spraakclausule geldt maar tot 19u. Ophouden met denken in ‘radio, tv, online, on-demand’. Het is content wat je aanbiedt. Misschien is dat dan ook waarom radio het zo moeilijk heeft nog een plekje te bemachtigen in de belevingswereld van jonge mensen. Die denken niet meer in die termen. Je ziet het ook aan de (hernieuwde) opkomst van luisterboeken. StoryTel is helemaal hip. Jonge gasten luisteren een boek in de sportschool, of tijdens een treinreis. Niets zo oudbollig als ‘een luisterboek’. Ik had vroeger als kind sprookjes op zo’n slap stukje vinyl, wat in een pak waspoeder verstopt zat. Maar StoryTel maak het weer hip, zou bij radio ook kunnen! (het weer hip maken).
Waarom daar als makers niet wat meer op inspelen? We houden bij radio, zoals zo vaak bij een uitstervend fenomeen, veel te lang vast aan het oude. Alles zou open moeten liggen. Mensen zijn geinteresseerd in andere mensen. Of dat nou via een boek, tijdschrift, krant, radio, tv, serie, Netflix, luisterboek of podcast is. Over dat laatste heb ik nog wel een mooie vergelijking: ik was een uurtje te gast bij Jörgen Raymann op BNR NieuwsRadio om te praten over stress en mijn nieuwe boek. Jörgen was heerlijk zichzelf, ondanks de wat zakelijke en steriele omgeving van BNR. Daardoor konden de andere gast en ik ook helemaal onszelf zijn. Wat je ook weer merkte aan de mensen die inbelden tijdens ‘Ask Me Anything’, ze voelden de veilige bedding waarin ze hun zegje mogen doen.
Een beetje bedroefd was ik dan ook toen ik eigenlijk maar van één iemand te horen kreeg ‘hey, je was op BNR’. Terwijl ik van de coaches, schrijvers en sprekers die ik interview voor mijn podcast Leven Zonder Stress vaak te horen krijg dat ze bedolven worden onder de reacties en aanvragen na een aflevering. Hoe kan dit nu, zat ik me te bedenken. Simpele uitleg is dat de podcast midden in de doelgroep zit, alsof je met 6.000 mensen in een uitverkochte Heineken Music Hall (sorry, AFAS Live..) samenkomt om samen te bespreken wat je interesseert. Bij radio is het toch maar afwachten of je de juiste mensen bereikt. Dat is gewoon een feit en daar moeten we niet meer krampachtig over doen.
Hetzelfde geldt voor deze website Spreekbuis. Ik complimenteer de initiatiefnemer en uitgever Richard Otto regelmatig als ik zie dat de bezoekersaantallen de pan uit schieten door een nieuwtje. Hij zegt dan steevast: ‘ik heb liever 10 mensen uit de doelgroep (beleidsmakers, politici en mediamensen) dan 1000 lezers waar dit niet voor bedoeld is. En zo is het. We moeten bij radio af van het ‘broadcast idee’, dat we iedereen maar kunnen en moeten bedienen. Stations zouden nog veel strakker geformatteerd moeten zijn. De luisteraar pikt het niet meer om muziek of gesprekken te horen waar hij of zij niks aan heeft, dan is hij zo weg naar iets wat hij zelf kan starten.
Dus: leuk dat we teruggeblikt hebben, nu weer keihard aan de slag. Wat vroeger gold, geldt nu niet meer. Uitzoeken wat je doelgroep is, wat ze willen en ze dat veel en vaak geven. Zo moeilijk is dat toch niet? Parkeer je eigen voorkeur, je zit er niet voor jezelf maar voor de luisteraar. Oma Kicken werd ook 100 jaar. En nu is ze vertrokken naar de eeuwigheid en vergetelheid. Hopelijk blijft radio dit bespaard.
Goede Blog. Ik luister voor muziek vooral naar Spotify, voor interessante onderwerpen grijp ik naar de podcasts tijdens een lange wandeling. Radio staat alleen in de auto nog aan. Iets meer dan een half jaar geleden reed ik ’s avonds naar huis en had ik radio 2 aanstaan. Ik hoorde een dj praten en platen aankondigen waarvan ik dacht “wow” dit klinkt heel erg vet. Dit is radio! En wat bleek, het was Ferry Maat. Die een keer inviel. Dan hoor je meteen het verschil in kwaliteit van nieuwe generatie dj’s. Die laatste groep komen niet in de buurt. Dan kan Ferry een oude man gevonden worden. Maar er zat meer energie, inhoud en snelheid in dan wat ik tegenwoordig op de radio hoor.
Precies dat. Het origineel is niet te versmaden. Dat geldt ook voor mensen die weer op Frits Spits lijken, of Felix Meurders kopieren. De eerste blijven toch de beste, de rest paradeert verder op paden die anderen hebben aangelegd.
Dag Patrick, je schrijft:
“Allereerst heeft Ferry Maat natuurlijk groot gelijk. Hij is een van de grondleggers van de moderne popradio dus hij had altijd geëerd moeten worden, in wat voor vorm dan ook.’
Zo heeft iedere generatie z’n eigen grondlegger dus begrijp ik als ik jou overigens goede stuk lees.
Laat onverlet dat ik Ferry een heel goede dj vind, maar wel eens gehoord van de generatie voor jou?
Bijvoorbeeld Joost den Draaijer, Lex Harding Tom Mulder en zo kan ik nog wel even doorgaan. Deze heren hebben ook vanwege hun bijdrage de nodige “awards” in hun zak zitten.
Ik verzoen mij met de (niet zo aanlokkelijke ) gedachte dat over 10 jaar velen helemaal niet weten wie bovenstaande, Ferry incluis, zijn, waren.
Die hebben het dan over de Gerard Ekdoms, Giel Beelens enz.
Ik durf dat te betwijfelen Juul. Na Inkel en Evers zijn het toch vooral klonen die op de proppen zijn gekomen, die weinig anders doen dan wat Jeroen en Edwin al gedaan hebben. Geldt ook voor mij trouwens, ik heb er wel mijn eigen sausje aan toegevoegt maar kom nu pas echt tot mijn ware recht toen ik iets ging doen wat nog niet eerder in die vorm gedaan was; openhartige interviews over stress waarin ik veel van mezelf leg.
Tja, en het gaat helemaal niet om 100 jaar Radio, wat bijna iedereen het hele jaar roept, maar om 100 jaar OMROEP. Radio wordt al veel langer uitgezonden, ook in Nederland. Zo was er al een radio uitzending vanuit het Koninklijk Paleis in Brussel in 1914.
100 jaar OMROEP, OMROEP in de definitie van een radio uitzending die tevoren is aangekondigd in een ander medium. Door Idzerda in een krant aangekondigd. Daarmee was hij wel de eerste in de wereld!
Waarom staat Idzerda niet op nummer 1 van de hitlijsten met radio persoonlijkheden? Hij is immers de echte pionier van alle OMROEPEN!!
Waarschijnlijk omdat niemand van welk panel dan ook zijn uitzendingen heeft gehoord??? Of omdat het te oud is???