Op 1 januari 2016 zullen de levensbeschouwlijke 2.42 omroepen verdwijnen. Wat voor gevolgen heeft dit voor de levensbeschouwlijke programmering, die nu nog te horen is op NPO Radio 5? Hoe herkenbaar en vindbaar blijft deze programmering bij de publieke radiozenders.
Spreekbuis.nl sprak hierover met Paul Römer, algemeen directeur van de NTR
Paul Römer: “Levensbeschouwing en geloof zijn gevoelige onderwerpen binnen het mediadebat, het onderwerp wordt door velen met fluwelen handschoenen aangepakt en je merkt dat er emoties zitten in het dossier waardoor er, in de media, wel eens emotionele uitspraken worden gedaan. Deze uitspraken zou men moeten lezen in het kader van de emotie en niet van de rede. Veel mensen hebben dertig jaar lang een positie gehad in de 2.42 omroepen. De politiek heeft, nu eenmaal, het besluit genomen om de 2.42 omroepen allemaal op te heffen, een besluit wat niet goed gevallen is. Zowel niet bij de betrokkenen, als bij de bestuurders en bij de geestelijke achterban. Dat alles maakt het tot een gevoelig dossier.”
Een aantal omroepen hebben voorzorgsmaatregelen genomen door te zoeken naar plekken binnen het bestel waar ze, na 1 januari 2016, terecht kunnen.
“Dat is eigenlijk een vreemde situatie. Procedureel moet je de levensbeschouwelijke omroepen eigenlijk in twee stukken zien; de omroepen die programma’s maakten en daarachter een bestuur die de uitzendlicentie had. Deze uitzendlicentie eindigt op 1 januari 2016, waardoor de omroepen niet meer bestaan. Staatssecretaris Sander Dekker heeft hierover gezegd dat de ‘taak’ levensbeschouwing naar de NPO gaat. Zij hebben de verantwoording om te zorgen dat er in het schema voldoende programma’s komen die een levenbeschouwelijke grondslag hebben, bij de omroepen die het gedelegeerd krijgen. Deze omroepen moeten hierna, met een eigen eindredactionele verantwoordelijkheid die programma’s gaan maken. De 2.42 omroepen dachten nog een positie te hebben, waarna ze zich wilden aansluiten bij een omroep. Terwijl er eigenlijk niks meer is om aan te sluiten, want die organisaties bestaan – vanaf 1 januari – niet meer. De mensen zijn er nog wel. Dit hele proces lijkt op de aspirant-omroepen, zoals PowNed, WNL die wél aansluiten moesten vinden bij een omroep. Eigenlijk zijn die systemen op elkaar gaan lijken, terwijl het om twee verschillende dingen gaat. Het heeft me verbaasd dat men dit heeft toegelaten. Er is hierdoor verwarring ontstaan.”
Het plan was om de vier wereldstromingen bij elkaar te zetten, met één gemengde redactie.
Je wilde, binnen de NTR, alle religies aan één tafel krijgen om levensbeschouwing één plek te geven?
“Dat klopt en dat had de volgende redenen. De 2.42 omroepen hadden smalle budgetten, waren smalle organisaties en de programmering kwam in de randen van de schema’s terecht. Plus ze hebben een verleden van slecht management, ruzies, fraude en narigheid. Mijn plan was om het allemaal breder en professioneler aan te pakken. Het plan was om de vier wereldstromingen bij elkaar te zetten, met één gemengde redactie. Door de budgetten bij elkaar te zetten ontstond er ook voldoende geld. Samen zou er een situatie ontstaan met voldoende expertise en geld om een programmering te maken die professioneler zou kunnen zijn en hierdoor een betere plek in het schema zou kunnen krijgen. Het idee was om ons naar elkaar te laten kijken wat ons bindt en scheidt. Ik denk dat hier, in deze tijd, veel behoefte voor is.”
Zou dit plan de pluriformiteit van het bestel versterken; door directe lijnen in plaats van allemaal aparte eilandjes?
“Ja, maar ook een sterkere programmering.”
Er bestaat ook nog een ander plan, waar niet zoveel over bekend is.
“Dat klopt. Naast het eerder genoemde centrale programma, was het plan om voor de vier stromingen ook nog series en documentaires te maken maar dan gericht op de eigen stroming. Ik zag het als een mooi en/en plan, dat wij als NTR op verzoek van de NPO hebben gemaakt. Het plan is ook gedeeld met het ministerie van OCW. Iedereen was enthousiast over het plan, totdat de Joodse Omroep vond dat zij ondergesneeuwd zouden raken. De Joodse Omroep heeft hierna, zonder aankondiging, aansluiting gevonden bij de EO. Hierdoor viel de basis onder ons plan weg, waardoor de levensbeschouwelijke programmering weer versplinterd en naar de randen van het schema gaat. Het einde van deze discussie is dat de Hindoe stroming bij de NTR blijft en de organisaties die tot nu toe achter de Moslim Omroep zaten hebben geen aansluiting kunnen vinden bij een andere omroep; deze gesprekken hebben nergens toe geleid. Die taak kwam hierna terug bij de NPO. Op 13 november heeft de NPO ons gevraagd om deze taak uit te voeren.”
Levensbeschouwing zal niet meer een vaste plek krijgen, maar zal gaan zweven ergens door NPO Radio 1 heen en wordt veel minder herkenbaar.
Waarom gaat de levensbeschouwelijke programmering naar de randen van het schema en krijgt het niet een prominentere plek? De ChristenUnie heeft in het mediadebat gevraagd om een goede borging van levensbeschouwing en een duidelijke herkenbare plek. Link naar het Spreekbuis.nl interview met ChristenUnie woordvoerder Gert Jan Segers over dit onderwerp
“Duidelijk en herkenbaar zal het zeker worden, maar dat zal niet zondagavond om 21.00 uur zijn. De ambitie die ik met het gezamenlijke plan had was om echt in de avond, op een goed moment, te programmeren.”
MO Actueel van de Moslim Omroep is nu op zaterdag om 12.05 op NPO 2 te zien en het radioprogramma Dichtbij Nederland is elke werkdag van 23.00-00.00 uur op NPO Radio 5 te horen. Worden deze randen verruimd?
“Op de radio zal levensbeschouwing verdwijnen, die zat op NPO Radio 5. Maar NPO Radio 5 wordt geherprogrammeerd tot een nostalgiezender, met vast veel muziek maar er zal ook wel gesproken woord komen. Levensbeschouwing zal niet meer een vaste plek krijgen, maar zal gaan zweven ergens door NPO Radio 1 heen en wordt veel minder herkenbaar. Het is mij op dit moment niet duidelijk op welk radiostation er straks een vaste plek komt voor levensbeschouwing.”
Zijn er plannen voor digitale themakanalen?
“Nee, daar is geen geld voor. Voor de Moslim Omroep is voor een heel jaar maar 1,5 miljoen euro beschikbaar. Voor de toegewezen radio uren (175 uur en 12 minuten, red.) is straks geen ruimte in de radioschema’s. Voor de 58 uur en 12 minuten televisie, die zijn toegewezen, zijn geen grote bedragen beschikbaar.
Internet of bepaalde websites zouden mogelijk oplossing kunnen bieden om de gemeenschap effectiever te bereiken, dan via de AM frequentie van NPO Radio 5.
Hoe zullen de NPO en NTR zich dan houden aan de wet die voorschrijft dat er herkenbare levensbeschouwelijke programmering moet zijn?
“Daar zullen wij aan voldoen doordat er 10 miljoen euro geoormerkt budget is en 3 miljoen euro, om vrij op in te tekenen. We hebben recent de discussie met Sesamstraat gehad. Als publieke omroep moeten we alle doelgroepen bereiken en bedienen, maar je moet ook bedenken of datgene wat je doet nog wel effectief is. NPO Radio 5 heeft hooguit een paar duizend luisteraars. ‘Dichtbij Nederland’ had hooguit 1000-2000 luisteraars. Ik vind wel dat je jezelf moet afvragen, als je kijkt naar de middelen en het bereik dat je hebt, of dat nog bij elkaar past. Internet of bepaalde websites zouden mogelijk een oplossing kunnen bieden om de gemeenschap effectiever te bereiken, dan via de AM frequentie van NPO Radio 5. Ik vind dat we in de komende jaren veel meer zouden moeten denken in effectiviteit en de vraag hoe we onze doelen bereiken, in plaats van krampachtig vasthouden aan hoe het altijd geweest is.”
Vind je programma’s verstopt op internet, in plaats van uitzendingen op nationale radiozenders herkenbaar genoeg?
“Ik vraag me af of dit zo is. Wij kunnen meten hoeveel mensen we bereikten met onze radioprogramma’s op NPO Radio 5, zoals ‘Dichtbij Nederland’. Ik weet zeker dat je dezelfde aantallen, zo niet meer haalt via internet als je dat goed promoot in crosspromotie op televisie.”
Geef als eerste een reactie