Een opmerkelijk project dat zich de afgelopen jaren in het Muziekcentrum van de Omroep te Hilversum vrijwel onzichtbaar voor het publiek heeft afgespeeld, is de restauratie van een groot concertorgel in Studio 1.
Het gaat om het AVRO Concertorgel dat vanaf 1936 in de studio van de AVRO stond en beroemd werd door de bespelingen van de befaamde Pierre Palla. De carrière van Palla (1902-1968) begon in het Amsterdamse Tuschinski-theater, waar hij pianist was in het theaterorkest van Max Tak, en bespeler van het Tuschinski-orgel. Van 1931 tot 1967 werkte hij zonder onderbreking voor de AVRO en vanaf 1936 onder meer als bespeler van het AVRO-concertorgel in de nieuwe studio in Hilversum.Het Pierre Palla Concertorgel bestaat uit een imposante speeltafel en twee orgelkamers vol pijpwerk, slagwerk- en percussie-instrumenten, en bijzondere componenten als een brandweerbel, de tamtam, Chinese gong, regengeluiden, vogelgeluiden en kerkklokken.
Het orgel is een van de grootste originele theaterorgels van Nederland en een van de best bewaard gebleven exemplaren van Europa. Het is in 2012 aangekocht door de speciaal daartoe opgerichte Stichting Pierre Palla Concertorgel. Met een groep deskundigen, adviseurs en medewerkers van het Muziekcentrum van de Omroep heeft de stichting een plan ontwikkeld om het imposante instrument een plaats te geven in Studio 1, daar waar ooit ruimte was gereserveerd voor een concertorgel, en weer tot klinken te brengen. Het orgel was vervuild en lag jarenlang in onderdelen opgeslagen in een oude loods. Voor restauratie, herbouw en gebruik zijn middelen gevonden bij Rijk, Provincie en de gemeente Hilversum, maar ook bij bedrijven, fondsen en sponsors.
De restauratie van het instrument en herbouw in het MCO is uitgevoerd door Orgelmakerij Pels & Van Leeuwen in ’s-Hertogenbosch.
De Stichting Pierre Palla Concertorgel heeft Patrick Hopper aangesteld als organist titulair. Hopper studeerde piano en orgel aan het Conservatorium in Den Haag en slaagde met onderscheiding. Ook in Engeland volgde hij een orgelopleiding, is ‘Fellow of the Royal College of Organists’ en treedt regelmatig op in Engeland.
Op dinsdag 10 december wordt het orgel in gebruik genomen in aanwezigheid van de burgemeester van Hilversum. Op de feestelijke avond wordt het instrument voor het eerst in het openbaar bespeeld door organist titulair Patrick Hopper, aansluitend aan de presentatie van de monografie, waarin de complete geschiedenis en documentatie van dit orgel is opgenomen.
De ingebruikname wordt later die week gevolgd door een optreden van de vooraanstaande Engelse organisten Simon Gledhill en Richard Hills, op donderdag 12 december. Dit concert wordt op 3 januari 2020 door de AVROTROS Radio 4 uitgezonden.
Op zaterdag 14 december zijn er twee activiteiten: overdag een Open Dag waar bezoekers achter de schermen kunnen kijken. ’s Avonds om 20.00 uur zal Patrick Hopper het magistrale instrument als klassiek solo-instrument bespelen in het Concert voor orgel, strijkers en pauken van Francis Poulenc. Hij wordt begeleid door het Goois Symfonie Orkest onder leiding van Ali Groen met medewerking van Jens Meijers, slagwerk. Daarnaast klinkt het orgel als begeleidingsinstrument (als een compleet orkest) tijdens Janneke van Prooijens vertolking van het romantische Vioolconcert in e klein, opus 64 van Felix Mendelssohn-Bartholdy.
Het orgel in het MCO staat in een bijzondere muzikale omgeving. In het Muziekcentrum van de Omroep zijn het Radio Filharmonisch Orkest, het Groot Omroepkoor en het Metropole Orkest gevestigd. Daarnaast repeteren er wekelijks amateurkoren en -orkesten uit de wijde omgeving, die ook vaak openbare optredens organiseren. Er is door de Stichting Pierre Palla Concertorgel een programmacommissie ingesteld die de concerten en andere activiteiten organiseert. Naast enkele gebruikelijke theaterorgelbespelingen wordt ook aandacht besteed aan andere orgelmuziek dan het theaterorgelrepertoire en aan de ontwikkelingen in de hedendaagse muziek. Tal van musici verheugen zich op de mogelijkheden van dit instrument. De belangstelling om erop te spelen en muziekproducties mee uit te voeren is groot. Zo heeft de internationaal optredende componist van hedendaagse muziek Harry de Wit aangegeven bij een documentaire voor de televisie dit orgel te willen betrekken en het orgel ook te willen gebruiken bij een te produceren film.
Programma Feestweek Pierre Palla
Alle activiteiten: Heuvellaan 33, 1217 JL Hilversum, www.mco.nl
Dinsdag 10 dec. 2019, 19.30u: Feestelijk concert tgv ingebruikname, met feestredes, orgelspel door Patrick Hopper
Donderdag 12 dec., 20.15u: Concert door Simon Gledhill en Richard Hills (GB)
Zaterdag 14 dec. 11-16u: Open Dag, rondleidingen in het orgelhuis en demonstraties door Patrick Hopper en gastorganisten
Zaterdag 14 dec. 20.15u: Spiegelconcert m.m.v. Goois Symfonie Orkest. Uitvoerenden: Patrick Hopper, orgel; Janneke van Prooijen, viool; Goois Symfonie Orkest o.l.v. Ali Groen; Jens Meijers, slagwerk
Met dank aan
De restauratie, de herbouw en de manifestatie ter gelegenheid van de ingebruikname van het PIERRE PALLA CONCERTORGEL zijn mogelijk gemaakt door substantiële bijdragen van onderstaande subsidiegevers, fondsen, bedrijven en personen, en door diverse giften.
Rijksoverheid (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), Provincie Noord-Holland, Gemeente Hilversum, Frits Kroymans, Fonds 21, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Dioraphte, Stichting Kramer-Lems, AVROTROS, Stichting Zabawas, Stadsfonds Hilversum, AVRO Cultuurfonds (Prins Bernhard Cultuurfonds), Makelaars De Koster cs, Bouwbedrijf Z.A. Overhage BV, Coöperatiefonds Rabobank, Stichting Ars Donandi/W.J.O. de Vriesfonds, Geluidrapport.nl.
Prachtig ,dat na zoveel jaren het weer bespeelbaar is waar het orgel thuis hoort
Mag er ook publiek bij zijn<hoe wordt dat geregeld als lief hebber van oude theater en Hammond orgel,s zou ik het graag willen meemaken.
Ik ben heel benieuwd hoe het is om ook samen met dit orgel te spelen. Als lid van het Goois Symfonie Orkest (www.gooissymfonieorkest.nl) heb ik de eer dit te mogen doen, in het prachtige Orgelconcert van Francis Poulenc.
Als oud-AVRO-medewerker brengt het mij ook herinneringen boven aan mijn vader en diens vader. Opa heeft wellicht de montage van het orgel bijgewoond, omdat hij het beheer deed van de nieuwe AVRO-studio destijds (nadat hij het gebouw als bouwvakker/timmerman mede had gebouwd). Na diens dood in 1948 kwam mijn vader Piet in dienst. Hij had levendige herinneringen aan Pierre Palla.
Ik heb zelf ook zeven jaar voor de AVRO gewerkt, maar nooit het orgel gehoord. Het wordt dus hoog tijd.
Philip Smet
Even terug in de tijd radio distrubutie 1 2 3 en 4 dat was alles heerlijk luisteren naar Pierre Palla ….ik al trappend op een harmonium dromen over een eigen Hammond die er heel veel later ook kwam. Soms hoor ik de openings melodie van het theater orgel nog naklinken .Vakwerk zowel muzikaal als technisch handen doen nog steeds wonderen …wat een knappe schepping.