In Nederland is het vertrouwen in nieuws(merken) groot. Het aandeel burgers dat aangeeft het merendeel van het nieuws in het algemeen en ook het merendeel van het nieuws dat ze zelf gebruiken te vertrouwen, is in Nederland al jaren een van de hoogste van alle onderzochte landen. Het vertrouwen is afgelopen jaren verder toegenomen. Dit blijkt uit het Digital News Report Nederland 2021 van het Commissariaat voor de Media. Het onderzoek gaat over nieuwsgebruik in Nederland. In het Digital News Report is te lezen dat het vertrouwen in Nederlandse nieuwsmerken stabiel hoog is en dat tegelijkertijd de zorgen om nepnieuws toenemen.
Vertrouwen is stabiel
Het Commissariaat voor de Media rapporteert dat het vertrouwen in Nederlandse nieuwsmerken door de jaren heen opmerkelijk stabiel is. Het lijkt erop dat het een soort basisvertrouwen is dat minder gevoelig is voor actuele ontwikkelingen. Alleen in de jongste leeftijdsgroep daalt het vertrouwen in nieuwsmerken enigszins. Het NOS Journaal is nog steeds het nieuwsmerk met het grootste bereik en hoogste vertrouwen. Maar ook de meeste andere nieuwsmerken worden sterk vertrouwd. Het vertrouwen is onder de gebruikers van een bepaald merk zelfs nog iets hoger.
Zorgen over nepnieuws nemen toe
Onafhankelijk van het grotere vertrouwen in nieuws nemen de zorgen over wat echt of nep op internet is in 2021 aanzienlijk toe. Volgens het Commissariaat voor de Media is hier een duidelijk effect van de pandemie te zien. Van alle respondenten geeft 40 procent aan dat ze afgelopen week foutieve of misleidende informatie over het coronavirus tegen zijn gekomen. Het coronavirus domineert naast de berichtgeving ook de waargenomen misleidende informatie. Als het om zorgwekkende bronnen gaat dan worden journalisten of nieuwsorganisaties door slechts 7 procent van de Nederlanders genoemd. De meest zorgwekkende bron zijn activisten en actiegroepen met 37 procent. Vooral ouderen vinden deze bron zorgwekkend. Van de online bronnen wordt Facebook door jong en oud het vaakst genoemd als bron van foutieve of misleidende informatie.
Grotere polarisatie
Vertrouwen en gebruik hangen sterk samen. Wie een nieuwsmerk niet vertrouwt is minder geneigd het te gebruiken en vice versa. In landen die door sterke politieke polarisatie gekenmerkt zijn, zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, zien we dat het vertrouwen in nieuwsmerken die iemand zelf gebruikt veel groter is dan in nieuwsmerken die niet worden gebruikt. In Nederland waren tot 2020 deze verschillen veel kleiner. In het Digital News Report van 2021 is te zien dat ook in Nederland de extreme posities vaker genoemd worden. Er is sprake van een grotere polarisatie.
Voor een sterke lokale democratie en regionale binding is de regionale omroep essentieel. De massa van de regionale omroep levert een belangrijke bijdrage aan het basisvertrouwen voor nieuws, voor onderzoek en voor controle van de macht in alle dorpen, steden en streken.
Op ooghoogte
De regionale omroepen staan op ooghoogte en vormen een betrouwbare en onmisbare schakel in de nieuwsvoorziening. Journalisten en programmamakers van de regionale omroepen zitten tot in de haarvaten van Nederland en onderzoeken, vragen, controleren, luisteren, vieren, herdenken en verbinden de lokale samenleving. Uit het bereik- en waarderingsonderzoek van de regionale publieke omroep, uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction, blijkt dat jaarlijks gemiddeld 80% van het publiek in het eigen verzorgingsgebied via radio, televisie, websites, apps en sociale media bereikt wordt. Uit hetzelfde onderzoek van de regionale omroep blijkt verder een hoog vertrouwen in de regionale omroep: 86% van het publiek vindt de regionale omroep (heel erg) betrouwbaar.
Investeren in journalistiek
De regionale omroep combineert een hoog bereik met een hoog vertrouwen. Voor een sterke lokale democratie en regionale binding is de regionale omroep dus essentieel. De massa van de regionale omroep (80%) levert een belangrijke bijdrage aan het basisvertrouwen voor nieuws, voor onderzoek en voor controle van de macht in alle dorpen, steden en streken. De regionale omroep speelt een cruciale rol voor het gezamenlijke gesprek over botsende standpunten, kritische vragen en felle discussies. Om dit gesprek goed te kunnen voeren, het vertrouwen in het nieuws hoog te houden en verdere polarisatie te voorkomen, is het essentieel de verschraling van de lokale en regionale journalistiek te stoppen en te investeren in journalistiek.
Het Digital News Report Nederland 2020 bevat meer interessante bevindingen. In deze serie worden de belangrijke conclusies verder belicht.
Geef als eerste een reactie