Het medialandschap is snel aan het veranderen. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Raad voor Cultuur daarom gevraagd wat er voor nodig is om pluriforme en kwalitatief hoogstaande Nederlandse culturele audiovisuele content te stimuleren. In het advies heeft de Raad voor Cultuur vanuit cultureel, maatschappelijk en economisch perspectief de ontwikkelingen in de audiovisuele wereld in kaart gebracht en geanalyseerd.
Meer geld naar de audiovisuele sector
De Raad voor Cultuur is voor extra investeringen in de audiovisuele sector. Zij is van mening dat deze investeringen voor een groot deel uit de sector zelf gehaald kunnen worden. De opbrengsten van in Nederland vertoonde audiovisuele content, zoals films en series, komen meer en meer terecht bij eindexploitanten. Dat zijn voornamelijk grote buitenlandse distributieplatforms zoals bioscoopketens en kabelmaatschappijen, en betaal- en superplatforms, die niet of nauwelijks bijdragen aan de financiering van Nederlandse producties. Daardoor komen de vitaliteit van de Nederlandse audiovisuele sector en de daaraan verbonden publieke waarden in het gedrang. De raad heeft daarom in dit advies onderzocht hoe de financiële circulariteit binnen de sector kan worden bevorderd.
Om de financiële circulariteit van de sector te vergroten adviseert de Raad voor Cultuur aan de Rijksoverheid om de volgende acties te ondernemen:
Heffingen voor eindexploitanten
In navolging van ons omringende landen wil de Raad voor Cultuur ook in Nederland heffingen invoeren voor alle eindexploitanten van zowel betaalde als gratis offline en online-services. De Raad vindt een afdracht van indicatief tussen 2% en 5% redelijk. De Raad voor Cultuur adviseert om deze heffing te laten vallen op de opbrengsten uit de verkoop/verhuur/abonnementen van audiovisueel materiaal en de opbrengsten uit de toegang tot cinematografisch/audiovisueel materiaal (bioscopen en filmtheaters). Ook zou er een heffing moeten komen op de opbrengsten uit aansluitingen van telecom- en kabeldistributie. Een andere heffing zou kunnen komen op de advertentieopbrengsten van platforms die av-content beschikbaar stellen.
Meer datatransparantie
Er zouden volgens de Raad voor Cultuur ook richtlijnen moeten komen voor datatransparantie door eindexploitanten ten behoeve van rechthebbenden. Daarnaast dienen digitale platforms aan rechthebbenden inzage moeten bieden in onder meer de omvang van het bereikte publiek van hun productie.
Strenger beleid tegen piraterij
Volgens de Raad voor Cultuur dient piraterij nog meer bestreden moeten worden. De bestrijding van piraterij zou ook onderdeel van mediaeducatie moeten worden. Ook zouden er langdurige afspraken gemaakt moeten worden over de rol van productiebedrijven en omroepen over de verdeling van rechten, waardoor een optimale exploitatie kan worden gerealiseerd. Een gelijk speelveld tussen omroep en buitenproducent moet hierin tevens gewaarborgd worden.
Investeer in AV-content
Uit de eerder genoemde heffingen zou in de toekomst een investeringsagenda opgesteld en gefinancierd dienen te worden. Het zal enige tijd duren voordat deze heffingen en afdrachten wettelijk geregeld zijn en daarom stelt de Raad voor Cultuur voor om de sector met een overbruggingskrediet van 50 miljoen euro per jaar te geven. Dit krediet wordt terugbetaald, zodra de alle heffingen in werking treden.
Stimuleer mediawijsheid en filmeducatie
De Raad voor Cultuur wil dat mediawijsheid en filmeducatie bij alle Nederlanders meer gestimuleerd gaat worden. De mediawijsheid zou volgens hen een structureel onderdeel van het curriculum van zowel het basis- als het voortgezet onderwijs moeten worden. De ondersteuning van mediawijsheid en filmeducatie zou volgens hen per stedelijke regio ondergebracht moeten worden in filmeducatiehubs. Deze hubs zouden ook gefinancierd moeten worden. Filmvertoning in het kader van onderwijs zou volgens de Raad vrijgesteld van BTW moeten worden.
Focus op audiovisuele product
De Raad voor Cultuur roept overheden, fondsen en de sector op om de prioriteit te leggen in talentontwikkeling, waarbij rekening gehouden moet worden met de diversiteit van de Nederlandse samenleving. Ook moet er focus liggen op regie, scenario en nieuwe technologieën. Om dit te realiseren dient er blijvend overleg plaats te vinden tussen opleidingen, fondsen, festivals en de omroepen. De raad wil ook dat de ontwikkeling en productie van kwalitatief hoogwaardige films, series, documentaires en animaties gestimuleerd moet worden. De internationale concurrentiepositie van de Nederlandse filmindustrie zou verder verbreed moeten worden door te verruimen en te verbreden naar kwaliteitsseries en andersoortige culturele producties zoals games en andere immersive media (waaronder virtual reality).
Maak AV-materiaal toegankelijkheid
De Raad adviseert het kabinet om ervoor te zorgen dat met publiek geld gefinancierd Nederlands audiovisueel materiaal voor zoveel mogelijk kijkers uit alle lagen van de bevolking toegankelijk is, ongeacht leeftijd, culturele achtergrond, inkomen of opleidingsniveau. Dit materiaal zou volgens hen via alle relevante distributievormen, lineair en online verspreid moeten worden. Volgens de Raad zou de NPO een platformonafhankelijk beleid moeten ontwikkelen, waar de focus ligt op onderscheidende publieke content, samenwerking en innovatie. Consumenten zijn naar verwachting slechts bereid om voor een beperkt aantal ondemandkanalen te betalen. Daarom adviseert de Raad voor Cultuur aan Nederlandse publieke en commerciële omroeporganisaties om gezamenlijk verder te werken aan de ontwikkeling van één hoogwaardig VOD-platform op basis van NLZIET. Eye en Beeld en Geluid dient haar audiovisueel (archief)materiaal online toegankelijker voor het publiek. Beide organisaties zouden daarbij ook meer moeten samenwerken. Om dit allemaal mogelijk te maken zou de overheid, indien noodzakelijk, de wet- en regelgeving aan moeten passen. Eventuele belemmeringen voor verspreiding van met publiek geld gefinancierd materiaal via private partijen zou hiermee opgeheven moeten worden. Alle VOD-platformen, die in Nederland actief zijn zouden een quota moeten krijgen voor de vertoning van Nederlandse films, series, documentaires en animaties.
Start een AV-Fonds
Volgens de Raad voor Cultuur zou het huidige Filmfonds aangepast moeten naar een breed audiovisueel fonds. De budgetten uit eerder genoemde heffingen zou dit AV Fonds moeten in zetten om kwaliteit, productie, toegankelijkheid en internationale promotie van Nederlandse av-content. De regelingen van het fonds zouden toegankelijk moeten zijn voor zowel publieke als commerciële mediapartijen. Ook hier zouden mogelijke beperkingen op samenwerking tussen publieke en private partijen zoveel als mogelijk weggenomen moeten worden.
Stop omroepbezuinigingen
Om de slagkracht binnen de av-sector te stimuleren zou er volgens de Raad voor Cultuur niet verder op de publieke omroep moeten bezuinigingen. Momenteel wordt verwacht dat de publieke omroep in 2019 zo’n 60 miljoen euro moet bezuinigen. De Raad voor Cultuur stelt in dit adviesrapport aan het kabinet voor om hier een streep door te zetten.
Stel een Tech Ambassadeur aan
De Raad voor Cultuur adviseert om, naar Deens voorbeeld, een gemeenschappelijke vertegenwoordiger aan te stellen, die als tech-ambassadeur de Nederlandse overheid namens alle sectoren als gesprekspartner vertegenwoordigt richting grote buitenlandse media- en technologiepartijen. Daaronder begrepen zijn de superplatforms (waaronder Facebook, Netflix en Youtube). De tech-ambassadeur zou relaties en partnerships met de superplatforms moeten ontwikkelen en invloed op het beleid moeten uitoefenen. Tevens zou deze ambassadeur de grote trends en marktbewegingen in kaart moeten brengen om deze vervolgens te vertalen naar de politieke arena, zodat daar tijdelijk een slagvaardig overheidsbeleid voor gemaakt kan worden.
2 Trackbacks / Pingbacks