Spreekbuis-mediajournalist Peter Schavemaker interviewt de Vlaamse minister van Media Benjamin Dalle. Het is zijn eerste interview in de Nederlandse media.
Het gesprek met de Vlaamse minister van Media begint met de vraag wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen de Nederlandse NPO en de Vlaamse VRT. Dalle constateert dat beiden een grote maatschappelijke meerwaarde hebben. “Kijkend zie ik sterke content. Je merkt dat fictie nog altijd belangrijk is, en vooral de Vlaamse fictie in Nederland goed aanslaat. Trouwens ook omgekeerd. Ook op het gebied van technologie en innovatie wordt na elkaar gekeken.” In het Vlaamse mediadebat en beleid van Dalle wordt gesproken over een ‘kwantumsprong’ in digitalisering voor de VRT. Heeft de minister vertrouwen dat de VRT deze grote doelen gaat halen, en hoe gaat hij om met de druk op de publieke omroep van de Amerikaanse spelers (Meta, Google en YouTube)? Samenwerking is voor de minister een van de oplossingen om het ecosysteem te versterken, in Vlaanderen en Nederland. De Vlaamse minister noemt het in ons gesprek een ‘achterhoedegevecht, waarmee gestopt moet worden’. Internationalisering is een belangrijk onderwerp in dit Spreekbuis.nl interview.
Tijdens het gesprek kwam het nieuws binnen dat de Nederlandse Eerste Kamer heeft ingestemd dat streamingsdiensten per 1 januari 2024 meer moeten investeren in Nederlandse producties. Uiteraard bespraken we de mening, maar ook de eigen voorstellen van de Vlaamse mediaminister hierover. Dalle heeft hierover verdiepende plannen, die hij graag op de Europese media agenda wil zetten, en dat is nieuws dat hij met ons deelt. Het gaat hierbij om het invoeren van een heffing voor de videosharing sociale mediaplatforms zoals TikTok en Instagram Reels. “In de video’s wordt gebruikgemaakt van Vlaamse televisiemateriaal,” zegt Benjamin Dalle. “Ik hoop op goedkeuring in het najaar in het Vlaams parlement.”
Ook de rol en succes van Streamz, de ‘Vlaamse Netflix’ zoals dat bij de introductie (september 2020) werd genoemd, komt uitvoerig ter sprake. “Een belangrijke stap voor het Vlaamse medialandschap,” noemt Benjamin Dalle dit streamingsplatform. Overigens zal het Vlaamse Streamz binnenkort worden versterkt met HBO-content, onder de naam Max. Minister Dalle zegt in het gesprek dat de digitale platforms als NPO Start en VRT Max meer en meer belangrijk worden. Hoe kijkt hij naar de mogelijkheid dat Nederlanders en Vlamingen onderling deze platforms – en Streamz — kunnen bezoeken en zo elkaars content kunnen zien; iets dat nu door een digitale media grens (meestal vanwege rechten) niet mogelijk is? Terwijl er wederzijdse interesse is in elkaars mediacultuur.
Ook Vlaanderen krijgt, per januari 2025, een verdieping van de kijkcijfers waarin ook digitale kijkers worden meegenomen. Opvallend is dat in Vlaanderen de kijkcijfers van Netflix ook zullen worden meegenomen. Wat zal hiervan de betekenis zijn voor de kennis van de kijkcijfers, het medialandschap, de VRT, de Vlaamse regionale omroepen en de marketeers? Dat bespreken we met minister Dalle.
De prestatie-overeenkomst en het beleidsplan van de NPO noemt Dalle ‘summierder’ dan de Vlaamse variant. De Nederlandse telt een paar pagina’s, terwijl de Vlaamse documenten 71 kantjes telt, legt hij uit. “Wij hebben in Vlaanderen meer verwachtingen op strategisch vlak.” Een aantal van de zogenaamde Vlaamse ‘strategische doelstellingen’ komt in het gesprek ter sprake. “Daar staat tegenover dat ik als Vlaamse minister op geen enkele manier ‘tussenkom’ in programma’s. Ik begrijp dat de NPO wel bepaalde programma’s moet laten beoordelen. In Vlaanderen is er 100% autonomie in programmatie.” Interessant in het gesprek is waarin Dalle wordt gevraagd naar zijn opmerkingen naar de CEO van de VRT die een aantal zondagse Katholieke Erediensten wilde afschaffen en de opmerkingen van de minister op de berichtgeving van de aanslagen in Brussel rond de voetbalwedstrijd België-Zweden. In het tijdschrift De Journalist van de VVJ, de Vlaamse NVJ, zei Dalle (september 2020) zich geen arbiter te vinden. Moet hij af en toe wel de kaart trekken?
Een ander verschil tussen de Nederlandse en Vlaamse media, dat in het gesprek wordt besproken, zijn de budgetten van de NPO en VRT. In Vlaanderen kost de ‘openbare omroep’ € 43 per Vlaming. De lineaire publieke omroep in Vlaanderen kent geen reclame, maar wel sponsor boodschappen. Dalle: “Ik ben wel voorstander voor de nodes die er digitaal zijn. Ik ben geen voorstander om reclame op de VRT te laten zien, omdat je zo het verschil met de commerciële omroepen minder zult zien.”
Uit het gesprek blijkt dat de Vlaamse televisie op een aantal vlakken werd geïnspireerd door het Nederlandse Jeugdjournaal, in Vlaanderen genaamd Karrewiet en dat de populairste Vlaamse nieuwsbron voor jongeren, op Instagram, het kanaal NWS NWS NWS (500.000 jongeren) een ‘beetje is afgekeken’ van NOS Stories, zegt Dalle. In Vlaanderen proberen kranten dit Instagram succes te evenaren, Minister Dalle noemt dat voor de kranten een ‘moeilijk business model’.
De Nederlandse verzuilde omroep is niet zo makkelijk te begrijpen, zegt Dalle. “Het is in mijn idee bijzonder complex. (de Vlaamse minister blijkt goed ingevoerd en refereert aan het advies voor vereenvoudiging naar zes omroepen, red.) Wij hebben ook een verzuilde samenleving gehad en kennen dat nu nog in het krantenlandschap. Ik zie het wel als voordeel dat je de verschillende gezindten rechtstreeks aan het werk kunt zien op televisie. Dat is in Vlaanderen een uitdaging voor de redacties.” In het interview gaat minister Benjamin Dalle uitgebreider in hoe hij kijkt naar de positie van Ongehoord Nederland en legt de belangrijke ‘neutraliteit-taak’ van de VRT uit en de kritiek op de mainstream media, die er ook in Vlaanderen is. “Waar moet je als Vlaming naartoe? Je kunt eigenlijk alleen op sociale media ventileren. In Nederland kun je een eigen omroep oprichten.”
Dit uitgebreide Spreekbuis.nl interview met Benjamin Dalle, de Vlaamse minister van Media, gaat verder over zijn samenwerking met de Nederlandse media staatssecretaris Uslu, de samenwerking op het gebied van Mediawijsheid, de rol en uitdagingen – deze hebben vooral te maken met digitalisering – voor de Vlaamse regionale omroepen, het zogenaamde Nieuwsmijden – dat begin oktober door Mediapunt Vlaanderen op de kaart werd gezet, de grote Vlaamse gamessector – Level Up Flanders, de Mediaconcentratie in Vlaanderen, de wens om Brussel MediaHub – het Hilversum van België – te laten zijn en het Beeld en Geluid-gebouw in Hilversum, dat de minister tijdens zijn recente bezoek aan Nederland bezocht en waar hij ‘jaloers’ op is. De minister duidt ook waarom hij het Vlaams media-aanbod van ‘wereldtop’ vindt.
Het gesprek vond plaats op 31 oktober; toevallig ook de zeventigste verjaardag van de Vlaamse televisie.
Het volledige interview is als podcast te beluisteren via:
Die Vlaamse minister staat rechts op de foto.