Wais Shirbaz ziet genoeg redenen voor makers om krachten te bundelen
De NVJ heeft zich altijd sterk geprofileerd als vakorganisatie voor journalisten, met zaken als persvrijheid en goede arbeidsvoorwaarden hoog in het vaandel. Maar wat kan de vakvereniging betekenen voor professionals die, al of niet zelfstandig, werken in nieuwe mediavormen, zoals vloggers, bloggers of podcastmakers?
Wais Shirbaz, Secretaris Omroep en Hoofd Werkvoorwaarden van de NVJ, signaleert om te beginnen de grote veranderingen van de afgelopen jaren in de mediawereld. ‘De Nederlandse mediasector is enorm dynamisch. Er zijn nu vier grote partijen over binnen de pers en de omroep: DPG, Mediahuis, NPO en, als de fusie tenminste doorgaat, Talpa/RTL. Die bezitten vrijwel de hele sector samen. Daarnaast zijn er heel veel kleine bedrijven, ZZP’ers en collectieven, zoals het platform voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money.’
Wat betekent dat voor de NVJ? Shirbaz: ‘Wij blijven de sector benaderen vanuit onze missie: het bewaken van de persvrijheid en ervoor zorgen dat alle soorten journalisten en programmamakers hun werk als onafhankelijke professionals kunnen verrichten.
Dat betekent dus zekerheid over je werk en fatsoenlijke uurtarieven en cao-salarissen voor alle makers in de media. Dat is een vast uitgangspunt. De enorme toename van het aantal freelancers in de media kan een bedreiging inhouden van hun positie. Ze staan in hun eentje minder sterk tegenover de grote bedrijven, met als gevolg slechtere voorwaarden en tarieven. Dat is een grote uitdaging. Wij doen daar wat aan. Zo hebben we bij de publieke omroep een code afgesproken, waarbij een gegarandeerd basistarief aan de CAO is gekoppeld. Ook RTL heeft nu minimumtarieven voor freelancers ingevoerd. Met DPG Media hebben we overeenstemming bereikt over een werkcode voor freelancers. Als de leden instemmen met dit akkoord, ontvangen freelancers voortaan 167 procent van het CAO-loon, met een minimum van € 30 per uur voor beginnende journalisten. De basistarieven voor fotojournalisten in de regio worden verhoogd naar € 65 per opdracht en alle tarieven zowel voor fotojournalisten als schrijvende journalisten worden geïndexeerd.’
Rechten
‘Auteursrechten zijn ook een uitdaging. Grote uitgevers die meerdere titels hebben, bieden freelancers vaak contracten aan waarin die alles weggeven als het gaat om bijvoorbeeld doorplaatsen of hergebruiken van hun werk. Ook in de omroepwereld speelt deze rechtenproblematiek. Wij lobbyen in politiek Den Haag voor een verandering in de wetgeving om dit op te lossen. Het is een hardnekkig probleem.’
Ethiek
‘Vloggers, bloggers en andere nieuwe mediaprofessionals kunnen zich gewoon bij de NVJ aanmelden als lid. Ze werken immers vaak op dezelfde wijze als traditionele journalisten, alleen ze noemen zich anders. Dat geldt ook voor programmamakers. We gaan niet zomaar iedereen die op YouTube wat doet een perskaart geven, dat zou een bedreiging zijn voor echt journalisten. Wij selecteren daarbij op professionaliteit en onafhankelijkheid. Verder hebben we een journalistieke code met ethische criteria, die onze leden moeten onderschrijven. Een probleem met sommige vloggers, de categorie influencers bijvoorbeeld, is dat het onderscheid tussen informatie en reclame onduidelijk kan zijn. Als journalist of programmaker moet je onafhankelijk informatie geven, als er reclame wordt gemaakt moet je dat uitdrukkelijk benoemen. Dat staat bij hen niet altijd op de voorgrond, alhoewel het Commissariaat daarvoor nu ook steeds meer regelgeving ontwikkelt.’
Statuten
‘Met de politiek praten we ook over bijvoorbeeld redactiestatuten. We willen die een brede reikwijdte geven, maar ze moeten ook bruikbaar zijn. Bij de grote organisaties is in de CAO’s inmiddels opgenomen dat een redactieraad verplicht is om de uitvoering van de redactiestatuten te bewaken. In kleine bedrijven kan het in de praktijk lastig zijn om een redactieraad te vormen. Maar ook daar willen we interne toetsing waarborgen, waarbij een redactieraad als ‘blauwdruk’ kan dienen. En we willen ook een goede afhandeling van klachten waarborgen.’
Persvrijheid
‘Daarnaast is er andere goede reden om onze krachten te bundelen. Journalisten en programmamakers worden niet alleen geconfronteerd met zeer grote en machtige mediabedrijven, ze worden ook steeds vaker vijandig bejegend in de uitoefening van hun werk. Dat doet wat met je rol als journalist. We moeten daarom ook daarin samen optrekken om het vak veilig en werkbaar te houden, anders komt de persvrijheid in Nederland onder druk te staan. Journalisten worden bedreigd, we zijn gezakt op de internationale ranglijst voor de persvrijheid van de zesde naar de achtentwintigste plaats. Dat moet veranderen, maar dat lukt je niet in je eentje. Juist daarom hebben we als NVJ met de hoofdredacties, OM en Politie Persveilig ontwikkeld. Het onderstreept dat een vereniging zoals de NVJ hard nodig is, om een vuist te maken voor een veilige werkomgeving en professionele beloning. Alleen dan kunnen we de noodzakelijke kwaliteit en onafhankelijkheid binnen ons vak overeind houden.’
‘Freelancers staan in hun eentje minder sterk tegenover de grote bedrijven’
Wais Shirbaz (NVJ)
1 Trackback / Pingback