Voordat de nieuwbouw aan de Witte Kruislaan gereedkwam (in 1961), was de Wereldomroep jarenlang gevestigd aan de Bothalaan. In Villa Elwin (1902), die onlangs nog verkozen werd tot ’mooiste huis van Hilversum’.
De villa staat op de hoek van de Bothalaan en de Steijnlaan. Beide wegen zijn in 1901 aangelegd als onderdeel van de ontwikkeling van het villapark Kannesheuvel (Trompenberg). Villa Elwin is gebouwd in 1902, naar een ontwerp van architect Willem Langhout, die onder meer ook verantwoordelijk was voor Leidsekade 103 in Amsterdam, de (latere) woning van Harry Mulisch.
Langhout ontwierp Villa Elwin in opdracht van mevrouw J.E van Iterson-Viruly, weduwe van de in april 1901 overleden medicus Jan Egens van Iterson. Na het overlijden van de weduwe in 1909 bood het pand onderdak aan diverse bewoners.
Uit een advertentie in De Gooi- en Eemlander blijkt dat in 1942 de kost- en dagschool voor meisjes Hill House in de Bothalaan 1 was gevestigd. Dit instituut leidde op tot het M.U.L.O-diploma A. Desgewenst konden ook stenografie, typen, Spaans, Italiaans, koken en naaien worden onderwezen. ’In internaat ook plaatsing van leerlingen die andere scholen bezoeken.’ Deze meisjesschool van de dames Camerlingh was in 1866 opgericht en hield het vol tot 1959, maar was toen allang verkast naar een andere locatie.
PHOHI
Villa Elwin werd in 1947 betrokken door de op 15 april van dat jaar opgerichte Radio Nederland Wereldomroep. Dat was niet de opvolger van Radio Oranje en Radio Herrijzend Nederland geworden, maar van PCJ/PHOHI. De Philips Omroep Holland-Indië verzorgde vanuit Huizen via de korte golf radio-uitzendingen gericht op de Nederlandse koloniën. De zendmasten in Huizen werden uitgebreid met installaties in Lopik en Radio Kootwijk.
De Wereldomroep kocht in 1947 ook een nabijgelegen villa aan de Heuvellaan (nr. 18). Een jaar later waren er plannen om naar Amsterdam te verhuizen. Die gingen niet door. De omroep kocht later ook de villa ’s-Gravelandseweg 76 en – in 1952 – de villa ’s-Gravelandseweg 76c (beide zijn afgebroken).
In het jaarverslag over 1949 van de Wereldomroep was sprake van een nijpend gebrek aan studio’s en andere technische ruimten. Dat probleem werd, zo noteerde De Gooi- en Eemlander, ’enigszins verholpen door in de villa Bothalaan een nieuwe spreekstudio met regelkamer te bouwen, waarvoor o.m. de vroegere keuken werd bestemd’. Een welkome verbetering, maar ’allerminst voldoende’. Daarom had de omroep maatregelen genomen voor de bouw van afluistercellen in de kelder en een nieuwe repeteerstudio op de zolderverdieping van Heuvellaan 18.
’Deze voorzieningen vragen geldelijke offers van enige omvang’, aldus de krant. ’Niettemin zijn het ten dele slechts “lapmiddelen.” Een definitieve oplossing van het huisvestingsprobleem is echter zeer moeilijk alvorens het omroep-bestel wettelijk is geregeld. En een semipermanente behuizing zou te belangrijke bedragen eisen in verhouding tot de daaruit te verkrijgen voordelen.’
In de jaren vijftig werden daarom plannen ontwikkeld voor nieuwbouw. In 1956 kreeg de Wereldomroep toestemming om een nieuw complex neer te zetten aan de Witte Kruislaan. Dat verrees in 1961 naar een ontwerp van J.H. van den Broek, J.B. Bakema en H.B.J. Lops.
’Wereldomroep al pratend verhuisd’, was de kop boven een artikel in het Vrije Volk van 10 augustus 1961. ’Tot in alle hoeken van de wereld hebben radioluisteraars gistermiddag kunnen horen, dat de Wereldomroep in Hilversum verhuisd is. De hele week al rijden verhuiswagens van de vele oude villa’s waarin de Wereldomroep gevestigd was, naar het nieuwe monumentale studiogebouw dat aan de rand van de Hilversumse bossen halverwege Bussum is verrezen.’
De vorige dag had het spectaculairste onderdeel van de verhuizing plaatsgevonden. ’De oude omroepruimte in de villa aan de Bothalaan werd ontruimd. Reporter Guus Weitzel maakte daar een plechtig gebeuren van, daarna stapte hij met microfoon en al steeds doorpratend in de reportagewagen en reed de route beschrijvend, naar de gloednieuwe studio’s, van waaruit na de reportage de uitzendingen in alle talen werden hervat.’
Nadat het nieuwe Wereldomroepcomplex aan de Witte Kruislaan al een plekje op de gemeentelijke monumentenlijst had gekregen, werd het januari 2016 Rijksmonument. De Wereldomroep had vier jaar daarvoor al zijn uitzendingen gestaakt. Het complex biedt sinds eind 2013 onderdak aan de fusie-omroep Avro/Tros.
VARA
De door de Wereldomroep verlaten Villa Elwin – nu een gemeentelijk monument – is na 1961 nog in gebruik geweest bij de Vara. ’Sonja Barend werkte in de serre’, weet Hilversummer Meindert Tepper, die Bothalaan 1 suggereerde voor deze serie artikelen. ’Ook de afdeling Filmzaken zat er in.’ Tepper meldt verder dat in de hal van de villa een oude foto hangt van Koningin Juliana die haar kersttoespraak in het pand laat opnemen. ’Het schuurtje naast het gebouw schijnt speciaal gebouwd te zijn als toiletgebouw voor Juliana.’
Beks & Beks Advocaten verhuisde in 1995 van de Groest naar Villa Elwin. Het bekende kantoor vestigde zich vorige maand op het Arenapark. Bothalaan 1 beidt nu onderdak aan notariskantoor Horst & Van der Graaf.
Geef als eerste een reactie