Sinds augustus is hij ZZP’er. Zijn eerste factuur versturen, vond Ruurd Bierman (o.a. oud-directeur van de NOS en lid van de Raad van Bestuur van de NPO) toch wel bijzonder, want welk nummer zet je daar nou op? Met volle inzet blijft hij meebouwen aan sterke publieke omroepen in Europa.
Omroepbestuurder is de man die aan de wieg stond van Nederland 3 (inmiddels NPO 3) al een tijd niet meer. Hij verruilde de Raad van Bestuur van de NPO voor een rol in de Europese koepelorganisatie EBU om leiding te geven aan het project ‘Vision 2020’. Dat programma moest een koers uitstippelen voor de aangesloten publieke omroepen en de EBU-organisatie zelf, waardoor Public Service Media ook in de toekomst een belangrijke functie in de samenleving hebben.
Bierman: “Enkele maanden geleden hebben we ‘Vision 2020’ afgerond, ik ben nu bezig met de uitwerking van een onderdeel daarvan. In ‘Vision 2020’ blijven de pijlers van de publieke omroep: informatie, educatie en entertainment. Maar de publieke omroep moet zichzelf opnieuw vorm geven. De samenleving verandert in een horizontale netwerkstructuur, en wordt diverser. Daar moet de publieke omroep in mee. Centraal staat de waarde die we de maatschappij kunnen bieden, want in ruil daarvoor krijgen wij het vertrouwen van het publiek. Mijn huidige project is erop gericht die maatschappelijke waarde in kaart te brengen en te definiëren. Het gaat niet alleen om ‘public value’, dus wat doe je en hoe doe je dat, maar ook om de impact die je daarmee op de samenleving hebt.”
Flat Earth News
Dat klinkt misschien wat theoretisch, maar Bierman heeft heel praktische vertalingen daarvan op het oog. “Mijn kijk op de media is veranderd door het boek ‘Flat Earth News’ van Nick Davies. Hij doet daarin uit de doeken hoe gemakkelijk journalisten zich laten manipuleren, waardoor een vertekend beeld van de werkelijkheid ontstaat. De omgeving waarin we leven wordt steeds complexer door bijvoorbeeld de mondialisering en technologische ontwikkelingen. Tegelijkertijd wordt de journalistiek minder goed in het beschrijven en kritisch volgen van die werkelijkheid, onder meer doo0rdat er wordt bezuinigd en het aantal journalisten daalt. Daar moeten we wat aan doen, bijvoorbeeld investeren in onderzoeksjournalistiek, mensen die zich op bepaalde onderwerpen specialiseren, en in regionale media.”
De publieke omroep heeft volgens hem een belangrijke rol te spelen bij dit soort investeringen. “Als de pers het niet kan of doet, neemt de verantwoordelijkheid van publieke media toe. We zullen onze prioriteiten moeten herschikken. Er gebeurt ook wel iets, denk aan programma’s als ‘Medialogica’, ‘Tegenlicht’, Nieuwsuur’, Reporter’, ‘Zembla’ en ‘Altijd wat’. Maar het is versnipperd en het is belangrijk om te investeren op langere termijn, dan kun je uiteindelijk van grotere betekenis zijn voor de maatschappij. We moeten groter gaan denken en scherper prioriteiten stellen.”
Europees
Tijdens zijn eigen loopbaan als omroepbestuurder had hij dergelijke investeringen meer moeten bevorderen, vindt hij nu. “Als directeur van de NOS was ik onder de indruk van wat die organisatie elke dag presteert. Maar we hadden de lat hoger moeten leggen. De journalistiek is niet voldoende internationaal georiënteerd, terwijl de wereld mondialiseert. We zouden veel meer Europees moeten samenwerken in journalistieke projecten. Onder de EBU-leden is een pitch uitgeschreven voor onderzoeksjournalistieke projecten. Twee ideeën zijn uit de inschrijvingen gekozen, waarvan eentje van de RAI, over de verspreiding van de Italiaanse mafia door Europa, stilligt. De andere loopt nog wel, een project van de Zweedse radio over Fort Europa. ‘Vision 2020’ stimuleert deze aanpak, bij alle publieke omroepen moet ‘agendasetting journalism’ de hoogte prioriteit krijgen.”
Onlangs was Bierman als adviseur in Oekraïne om de staatsomroep daar bij te staan in de ommezwaai naar een echte, onafhankelijke publieke omroep. Een leerzame en indrukwekkende ervaring. “Oekraïne verkeert in een dramatische situatie, er zijn revoluties geweest en er woedt een oorlog. De leiding van de nationale televisie weet heel goed welke kant ze op wil om een bijdrage te leveren aan de democratisering van het land. Dat vergt een enorme operatie, waarbij meer dan dertig landelijke en regionale mediaorganisaties zijn betrokken. Dat speelt zich af in bijzonder moeilijke omstandigheden: geld is er nauwelijks, de aanschaf van een iPad is al een probleem, de infrastructuur is oud en gebrekkig, en ze zitten in een gebouw waar het ’s winters zo koud is dat je met handschoenen aan moet typen. Maar er is een jonge generatie aan het werk die zich er volledig voor inzet.”
ZZP
“Ik verspreid kennis”, vat hij zijn nieuwe rol samen. “Met ‘Vision 2020’ hebben we in grote lijnen aangegeven welke kant de publieke omroep op moet. Ik zoek nu voorbeelden van goede en inspirerende stappen op die weg.” Zijn nieuwe bestaan was wel even wennen, zegt hij. “Ik heb als ZZP’er geen ondersteuning meer, dus moet ik alles zelf uitzoeken, mijn eigen reizen boeken en ga zo maar door. Maar dat is ook wel leuk en leerzaam. Ik vond het bijzonder om mijn eerste factuur te versturen, want wat voor nummer geef je die? Nummer 1 of 001 staat toch wat lullig.’
Bas Nieuwenhuijsen
1 Trackback / Pingback