Op 13 oktober presenteerde media staatssecretaris Sander Dekker zijn brief met plannen voor de publieke omroep. Een brief die volop commotie en boze reactie veroorzaakte in Hilversum. Via Spreekbuis.nl zijn in de komende tijd uitgebreide interviews te lezen met de mediawoordvoerders van de politieke partijen. Deze keer SP-Kamerlid Jasper van Dijk. De Kamer zal op 24 november in een wetgevingsoverleg opnieuw spreken over de publieke omroep en de mediabegroting.
Kees Verhoeven (D66) zei in het interview met Spreekbuis.nl dat Hilversum, na de presentatie van de plannen, ‘relatief de hakken in het zand heeft gezet’. Eens of oneens?
“Ik ben het volstrekt oneens met Kees Verhoeven. D66 geeft geen moer om de Publieke Omroep, net als PVV en VVD. Zij willen deze zoveel mogelijk uitkleden. Verhoeven gaat helemaal mee in de visie van Dekker dat de Publieke Omroep slechts een aanvulling moet zijn op de commerciële zenders, maar daardoor wordt het een elite omroep in de marge. Terwijl ik de Publieke Omroep als een beginpunt wil zien, zien zij het als een eindpunt. Zij zeggen: ‘Laten we eerst naar RTL4 en SBS kijken wat zij te bieden hebben, dan kijken we hoe de Publieke Omroep dat kan aanvullen.’ Ik spreek vrijwel alle omroepen voorafgaand aan het debat op 24 november. Naar buiten toe is het echter nogal stil. Tot nu toe heb ik alleen Jan Slagter van MAX gehoord. Hij is de enige die zijn nek uitsteekt in Hilversum. Ik ben het voor een groot deel eens met zijn kritiek. Hij staat ook pal voor een brede omroep. Omroepen zouden zich best wat luider mogen uitspreken tegen het beleid van Dekker. Zij zorgen immers voor pluriformiteit, terwijl de staatssecretaris richting eenheidsworst gaat. Als ze samen optrekken, kan het nog lastig worden voor Dekker.”
Noem eens een voorbeeld?
“De VVD wil dat de Publieke Omroep naar de marge verdwijnt. Daar is Dekker vanaf dag één mee bezig. Het is spijtig dat de PvdA daarin mee gaat. Ik dacht dat de PvdA een bondgenoot was, samen met het CDA. Uit het Spreekbuis interview met Mohammed Mohandis blijkt dat de PvdA nu gewillig achter Dekker aanloopt.”
Doel je op het feit dat de voormalige mediawoordvoerder Martijn van Dam in een wetgevingsoverleg in november 2013 ‘resoluut’ afstand nam van het VVD plan dat de Publieke Omroep ook door private partijen ingevuld kan worden? Terwijl de PvdA nu mee heeft getekend aan het plan om het bestel voor 50% open te stellen voor anderen, dan omroepen?
“Dat is een enorme draai van de PvdA. Ik herinner mij, als de dag van gisteren, dat Martijn van Dam na de bezuinigen van 250 miljoen euro en de omroepfusies zei (van Dijk gebruikt harde toon): ‘En nu moet er rust in de tent komen’. Dat bleek dus holle retoriek te zijn.”
Mohammed Mohandis reageerde, via een e-mail, na de publicatie van het interview met Jasper van Dijk: “Private partijen hebben al toegang tot omroepen (30 procent wordt uitbesteed aan buitenproducenten). Voorstel van het kabinet kunnen partijen rechtstreeks pitchen bij de NPO. De NPO als centraal loket waar buitenproducenten terecht kunnen met hun voorstellen. De NPO krijgt geen uitzendmachtiging dus omroepen houden naast hun garantiebudget de mogelijkheid om aanspraak te maken op het versterkingsbudget op basis van goede programmavoorstellen, daarnaast kunnen omroepen ook optreden als coproducent of als doorgeefluik indien de NPO besluit verder te gaan met een bepaald voorstel van een buitenproducent (soms is dat af en soms wordt dat in coproductie afgemaakt) dat is verdere uitwerking van dit voorstel. We houden het 3-3-2 model in stand en de NPO krijgt geen uitzendmachtiging, dus geen stelseldiscussie. Wel het centraler organiseren van de inkoop van buitenproducenten door de NPO en wat hier belangrijk is dat de omroepen hun uitzendmachtiging houden en de NPO er niet eentje krijgt.”
Mohammed Mohandis zegt in het Spreekbuis interview dat hij vanaf 1 januari 2016 rust wil, wanneer de brief is uitgevoerd.
“Daar heb je dus niets aan, want dat zei de PvdA vorig jaar ook. Nu wordt de publieke omroep alsnog uitgekleed, ondanks de eerdere belofte om de zaak voorlopig met rust te laten. Blijkbaar heeft de PvdA zich laten piepelen door Dekker.”
Dat klinkt als een doomscenario?
“Volgens mij heeft de PvdA gezegd: ‘Wij vinden alles best, zolang Nederland 3 maar blijft bestaan’. Vervolgens is Dekker begonnen om de Publieke Omroep van binnenuit uit te hollen. Nu krijgen we dus drie zenders voor een heel klein publiek. Want de PvdA is er blijkbaar klakkeloos mee akkoord gegaan dat amusement als genre verdwijnt.Het risico is groot dat een volgend Kabinet zal zeggen: ‘We hebben nu een smalle omroep voor weinig kijkers, er kan wel een zender vanaf.’ Dat heet een sterfhuisconstructie. En allemaal met steun van de PvdA.”
Je hebt het vaak over de ‘uitholling’ van het bestel. Vind je de mogelijkheid straks dat ook niet-omroepen programma ideeën kunnen indienen ook een uitholling. Of is dat juist een verbreding van de pluriformiteit?
“De uitholling zit vooral in het feit dat de staatssecretaris de taak wil versmallen en het amusementsdeel eruit snijdt. Dat vijftig procent straks door externe partijen kan worden ingevuld, leidt tot nog meer verdringing van de omroep. Ik denk dat vooral de grote jongens, zoals Endemol en Talpa, daarop inspringen. Daarnaast wordt het NPO-bestuur nogal machtig, omdat die mag beslissen welke programma’s erdoor komen. Ik wil in het debat op 24 november weten hoe Dekker een dubbele pet gaat voorkomen van het bestuur. Enerzijds worden zij programmeur, anderzijds moeten zij boven de omroepen staan.”
Is de manier waarop de BBC en VRT amusement gebruiken voor jouw ook toepasbaar op de Publieke Omroep? Zij zeggen amusement nodig te hebben om bereik te generen, waarop ze door de politiek afgerekend worden.
“Dat is de kern van mijn kritiek. Door Dekker wordt de Publieke Omroep een elite-omroep voor de grachtengordel. Ik pleit voor een brede omroep met veel pluriformiteit. Naast informatie hoort daar ook amusement bij. De publieke omroep is er immers voor iedereen. Dekker wil het belastinggeld van alle Nederlanders gebruiken voor één beperkte groep: de grachtengordel.”
Was het goed van de staatssecretaris om programmatitels te noemen en te vragen of ‘The Graham Norton Show’ met publiek geld, door BNN-VARA gekocht moest worden van Comedy Central?
“Je moet als politiek oppassen om je mening te geven over programma’s. Natuurlijk zijn er programma’s waar ik niet naar kijk. Maar dat is per definitie het geval bij een Publieke Omroep die voor elk wat wils is. Door allerlei titels te noemen, lijkt het toch alsof Dekker bepaalde programma’s wil verbieden. Ik zeg: ga nu staan voor een brede omroep. Hij wordt immers ook door iedereen betaald.”
Zijn de BBC en VRT daarom wel echte publieke omroepen, en is dat na het uitvoeren van het voorstel van Dekker straks niet meer van toepassing op onze Nederlandse publieke omroep?
“BBC en VRT zijn publieke omroepen waar die landen trots op zijn. Zij maken voor een breed publiek programma’s. Dekker heeft daar niets mee. Dus krijgen we een elite-omroep. Of beter: een VVD-omroep, met steun van de PvdA.”
Een belangrijke paragraaf (hoofdstuk 4) in de brief van staatssecretaris Dekker gaat over de regionale omroep. De SP heeft eerder gepleit voor zogenoemde ‘regionale mediacentra’, waarin alle nieuwsmedia binnen een regio samenwerken. Inmiddels zijn Omroep Brabant en BN DeStem zo’n mediacentrum begonnen. Dekker schrijft in zijn brief dat hij nog terugkomt op zijn plannen met deze mediacentra. Ben je tevreden over de regioparagraaf?
“Wij moeten de regionale omroepen niet verkwanselen. Juist door de verschraling in het regionale media aanbod is het noodzakelijk om een sterke regionale mediavoorziening te beschermen, vooral vanuit de controle op de democratie. Regionale media moeten beter samenwerken en de krachten bundelen.”
Wat valt er te winnen in de samenwerking tussen de NPO en ROOS, maar ook de samenwerking tussen de regionale omroepen? De staatssecretaris doet een oproep aan deze partijen voor ‘één gezamenlijke visie’.
“Als hij er voor zorgt dat de regionale omroep sterk blijft – en tevens via het regiovenster op Nederland 3 te zien kan zijn – kan ik dat steunen. Deze stap mag geen manier zijn om verder op de regionale omroepen te bezuinigen. Gelukkig zie ik al uitwisseling van beelden door de NOS en de regionale omroepen, dat is prima. Wissel dat gewoon uit.”
1 Trackback / Pingback